Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

23 верасьня 2001

ГРАМАДЗКАСЬЦЬ ПАСТАНАВІЛАЗМАГАЦЦА ЗА КУРАПАТЫ

У Курапатах перад указальнай шыльдай людзі ўсталявалі два вялікія крыжы На ўсіх дрэвах побач з дарогай яны прымацавалі абразкі і надпісы: «Тут былі расстраляныя больш за 200 тысяч чалавек».

Ганна Соусь:

Сьляды бульдозэраў сёньня бачныя ўжо каля вялікага Курапацкага Крыжа й мэмарыяльнага знаку «Пакутнікам Беларусі».

Прадстаўнікі Кансэрватыўна-Хрысьціянскай Партыі БНФ і Маладога Фронту, а таксама людзі, што проста прыйшлі сёньня ў Курапаты, вырашылі, што два новыя крыжы не дазволяць будаўнікам прайсьці бульдозэрамі па сьвятым месцы.

Таксама сёньня ў лесе людзі адшукалі чалавечую костку, якая захавалася з часоў расстрэлаў. Парэшткі былі пахаваныя побач з адным з усталяваных сёньня крыжоў. Як распавёў намесьнік старшыні КХП БНФ Сяргей Папкоў, цяпер кожны дзень у Курапаты будуць прыходзіць людзі й сачыць за тым, як ідуць будаўнічыя работы. Ён заклікаў таксама ўсіх штодня прыходзіць сюды пасьля пятай вечара. Заўтра ж прадстаўнікі Маладога Фронту зьбіраюцца прынесьці ў Курапаты шмат крыжоў і ўсталяваць іх уздоўж ляснога масіву.

Варта дадаць, што ў часе сёньняшняй акцыі ўсе машыны, што рухаліся па кальцавой дарозе, зьмяншалі хуткасьць.

24 верасьня 2001

У КУРАПАТАХ ЗЬЯВІЛІСЯ КРЫЖЫ, АБРАЗЫ І ПЛЯКАТЫ

Учора ў Курапатах прадстаўнікі КХП БНФ усталявалі два крыжы. Гэта ня толькі напамін пра трагедыю, што адбылася тут у 1930—40-я гады, але й спроба не дазволіць будаўнікам зруйнаваць гэтае месца. Наша карэспандэнтка запісала ў Курапатах меркаваньні людзей, якія ўдзельнічалі ў гэтай акцыі.

Ганна Соусь:

Гаворыць намесьнік старшыні КХП БНФ Юрась Беленькі:

— Наша грамадзтва трэба выцягваць з багны. На жаль, самая вялікая бяда — што інтэлігенцыя маўчыць. Яна прыгнечаная. І таму я адрасаваў бы свае словы перш-наперш інтэлігенцыі. Вы ёсьць элітай нацыі, мозгам нацыі, вы — дух нацыі. Прыйдзіце першыя на гэтае месца ў Курапаты. Выкладчыкі ўнівэрсытэтаў, настаўнікі ў школах, кіраўнікі вытворчасьці, ідзеце сюды, прывядзеце людзей, пакажыце прыклад.

Студэнт-гісторык Павал Космач:

— Тут зьнішчаецца ўрочышча, у якім было забіта больш за 200 тысяч беларусаў. У асноўным гэта была беларуская інтэлігенцыя, сяляне з Усходняй і Заходняй Беларусі, якія супраціўляліся калектывізацыі. Мы зараз імкнемся з дапамогай, можа, сымбалічных вобразаў, надпісаў выратаваць гэтае ўрочышча, уплываючы на падсьвядомасьць тых людзей, якія тут працуюць. Усё ж гэтыя людзі — беларусы, яны павінны паважаць сваіх продкаў, якія тут загінулі.

Намесьнік старшыні КХП БНФ Сяргей Папкоў:

— Мы прапануем людзям прыходзіць сюды кожны дзень, каб супрацьдзейнічаць гэтаму гвалту. Закопваць памяць, закатваць яе асфальтам — гэта проста жах. Зараз з панядзелка мы пачынаем кожны дзень падаваць заяўкі на пікеты насупраць Савету Міністраў. Мы разумеем, што яны нам будуць ізноў даваць пікетаваць толькі на плошчы Бангалор, але мы будзем настойліва патрабаваць каля Савету Міністраў пікетаў у абарону Курапатаў, у абарону нашай сьвятыні й памяці. Мы спадзяемся, што ўсё ж грамадзтва падымецца на абарону Курапатаў.

Сваю прапанову выказала актывістка КХП БНФ Ангеліна Масюта:

— Можа, лепей гэты ўчастак дарогі не пашыраць і пакінуць

яго такім жа вузкім. Можа, лепей, каб кіроўцы аўто проста прыпынялі тут рух — 40 кілямэтраў альбо 60. Яны павінны ведаць, што калі пашырыцца дарога, яны будуць наогул ехаць па могілках. Хачу зьвярнуцца праз Радыё Свабода, каб да нас далучыліся ня толькі людзі, якія ходзяць пешшу, але й тыя, хто езьдзяць на аўто, хто непасрэдна будзе езьдзіць па гэтай дарозе.

24 верасьня 2001

ШТО СЁНЬНЯ АДБЫВАЕЦЦА Ў КУРАПАТАХ?

Простае ўключэньне ў этэр нашай карэспандэнткі Ганны Соусь з Курапатаў.

— Ганна, ці пацьвярджаецца інфармацыя, што пастаўленыя ўчора крыжы зьнесьлi?

— Не, яны стаяць. Але дрэвы, да якіх былі прымацаваныя абразы і надпісы «Тут было зьнішчана 200 тысяч чалавек», ужо паваленыя. Некалькі гадзінаў таму, калі я прыехала, яны яшчэ ляжалі на зямлі, а цяпер іх вывезьлі. Толькі што сябры Маладога Фронту ўсталявалі вялікі крыж менавіта ў тым месцы, дзе цяпер ідуць будаўнічыя работы. У часе, калі гэта адбывалася, сюды пад’ехалі некалькі машынаў і выйшлі нейкія начальнікі. Я зьвярнулася да іх з пытаньнем, што будуць рабіць, ці зьнясуць крыж? Адказ быў нэрвовы: «Мы поставим крест на этом всем».

— Колькі там знаходзіцца актывістаў?

— Каля дзесяцi чалавек з Маладога Фронту, некалькі чалавек з КХП БНФ і яшчэ некалькі беспартыйных.

— Малады Фронт і КХП БНФ заклікалі, каб людзі прыйшлі ў Курапаты для пратэсту…

— Заклікі былі, але прыйшло зусім няшмат людзей. Актывісты Маладога Фронту паведамілі, што заўтра яны прывязуць яшчэ 5—6 крыжоў і ўсталююць іх паўсюль. Ну і вось я бачу, што людзі пачынаюць падыходзіць. Відаць, таму, што скончыўся працоўны дзень.

25 верасьня 2001

У КУРАПАТАХ СЁНЬНЯ ПРЫПЫНІЛІ БУДАЎНІЧЫЯ РАБОТЫ

З учорашняга вечара ва ўрочышчы ўвесь час знаходзяцца прадстаўнікі Маладога Фронту, яны не дазваляюць будаўнікам працаваць на тэрыторыі Курапатаў.

Ганна Соусь:

Калі я сёньня а дзявятай раніцы прыехала ў Курапаты, там было ўжо некалькі дзясяткаў чалавек. Гарэла вогнішча. Паболела драўляных крыжоў, якімі перакрываюць дарогу будаўнікам. Наладжаны намёт, у якім правялі гэтую ноч сябры Маладога Фронту. Гаворыць лідэр гэтай арганізацыі Павал Севярынец:

— Ноччу тут было спакойна. Недзе а восьмай гадзіне пад’ехаў трактар, падышлі некалькі рабочых, якія дастаткова нясьмела папрасілі дазволу прыбраць сьмецьце, якое ўчора наварочалі. Але мы сказалі, што ніякіх работаў мы тут не дапусьцім. Яны адказалі, што калі так, дык ня будуць нічога чапаць і сышлі.

Павал Севярынец кажа, што сябры Маладога Фронту цяпер будуць трымаць варту ў Курапатах і дамагацца, каб трасу вялі па іншым баку дарогі альбо ўвогуле ў іншым месцы. Сябры Маладога Фронту таксама будуць увесь час майстраваць і ўсталёўваць крыжы вакол ляснога масіву. Сёньня зранку ў Курапаты прыйшоў і старшыня БНФ «Адраджэньне» Вінцук Вячорка.

ВЯЧОРКА: Па-першае, мы павінны высьветліць, паводле якога праекту выконваюцца працы. Па-другое, калі ў гэтым праекце ўлічаны мэмарыяльны статус гэтай мясьціны, а так павінна быць, значыцца, праект мусіць датрымвацца жорстка. Ня можа й не павінна быць тут усялякіх савецкіх завядзёнак, накшталт разваротных месцаў бульдозэраў і гэтак далей. Праз гэтую мясьціну цягаюць зрэзаныя камлі дрэваў, у чым няма абсалютна ніякай патрэбы. Улады павінны зразумець, што без публічнасьці ім ня ўдасца выканаць Лукашэнкаў загад пра чарговую «ўдарную стройку».