Варлен Бечык - Радкі і жыццё

Николай Крючков у «ЛР», 10.УШ.73 («Жить на сво­ей улице»): «Помню, еще в тридцатые годы мне расска­зывали, как Михаил Александрович Шолохов получил от очень авторитетного лица пожелание: «Жаль, что ваш Григорий Мелехов так и не пришел окончательно к нам, в Красную Армию». Шолохов подумал-подумал и отве­тил: «Посылал Мелехова в Красную Армию. Не идет».

Расул Гамзатов. «Мой возраст»:

Не все из смертных старятся, поверьте.

Коль человек поэт, то у него

Меж датами рождения и смерти

Нет, кроме молодости, ничего.

30. VIII.

У газетах зноў новая хваля паведамленняў пра Салжаніцына і Сахарава.

Засмыленне сіл успрыняцця.

Письмо членов Академии наук СССР:

«...А. Д. Сахаров фактически стал орудием враждеб­ной пропаганды против Сов. Союза и других социалисти­ческих стран».

31.VIII..

«Известия» — «На судебном процессе в Москве»: «На процессе в Московском городском суде, где слуша­ется дело по обвинению П. И. Якира и В. А. Красина, закончился допрос подсудимых и продолжаются показа­ния свидетелей.

...Выступивший на процессе в качестве свидетеля вид­ный психиатр действ, член Ак. медиц. наук СССР А. В. Снежневский заявил, что за пятьдесят лет работы в сов. здравоохранении он не знает случая, когда бы здоровый человек попал в психиатрическую больницу».

А я знаю.

Вадим Кожевников. «Кому вы служите?»:

«...Сахаров и Солженицын взяли на себя право ука­зывать другим, какой должна быть политическая сис­тема.

За всем этим я вижу истощение научной и творческой силы, геростратовское желание сжечь священное чувст­во Родины, стяжать себе зловонную славу. Иначе — за­чем все это?» А я этого не вижу.

Пімен Панчанка:

Абагачальныя фабрыкі

Патрэбны не толькі рудзе.

Абагачальныя фарбы

Патрэбны мастацкай нудзе.

Самі сябе падправім,

Каб кожны быў свецел і дуж.

Тады заваюем права

На ўзбагачэнне душ.

10.ІX.

Былі ў Кудраўцоў на наваселлі... Быў Анатоль вельмі нейкі свойскі, прыгожы гэтай свойскасцю.

ІЗ.ІХ.

Сальвадор Альендэ, прэзідэнт Чылі, забіты. Уладу забрала хунта. А перад гэтым за дзень-два паказвалі чылійскіх дзяцей, што прыехалі вучыцца ў Маскву.

21.IX.

Бескватэр’ем можна знявечыць.

Жыву жахліва ва ўсіх адносінах. Штосьці істотнае з дня ў дзень растрачваецца, быццам мозг аддзяліўся ад сэрца. Пад ногі бяжыць жыццёвая плынь, аглядаешся па баках, здаецца, усе вяслуюць; нібыта і сам трымаеш вясло, але гэта толькі бачнасць. Наўкол ледзь не ўсе скубуць — хто якія — выгады.

М. Луконин:

Безумная затея нами движет:

Чтоб каждую строку прожить собой

И самому еще при этом выжить.

25.ІX.

Сёння ў газетах паведамленне аб смерці Пабла Нэруды.

Умирал я со всеми, кто умер.

Поэтому я и выжил,

Упорный в летописанье,

В своей нерушимой надежде.

Смертный среди смертных,

Я уверенно предрекаю:

Несмотря ни на что,

несмотря

На представление света —

Человек

бесконечен!

Быў справаздачны сход. Мяне вылучалі на гал. рэдактара, і дырэктар інстытута сказаў: «Трэба каго больш саліднага». Хоць дужа не хацеў я — калі тут быць рэдактарам, але ж нешта кальнула: дажыў да 34-х гадоў, а ўсё несалідны, нават для насценгазеты. ... Паміж прымітыўчыкамі Франсуазы Саган («Немного солн­ца в холодной воде») сентэнцыі мярзотнікаў: «Когда чувствуешь себя умным, предателем себя не чувству­ешь»; «Любовь к людям делает человека благородным, а любовь к деньгам — богатым».

27.ІX.

На пахаванні Пабла Нэруды спявалі «Інтэрнацыянал».

11.Х.

Было (і яшчэ не зусім скончылася) вялікае хараство восені, і яно яшчэ ўчора шапацела мне сухім і свежым барвовым лісцем у прыазёрным парку; у нейкім загусцелым празрыста-блакітным паветры была рядасная самота, міма бегалі (фіззаняткі) чародкі школьнікаў, і гэтае «міма-міма» мела сімвалічную значнасць, душа ўзнімалася ад кнігі пра Блока да верхавінаў дрэў, і хацелася самому пабегчы міма, каб згубіць, згубіцца, растрэсці стому даросласці і кніжнасці ў самых простых і наіўных радасцях «звычайнага» існавання.

Сімпозіум перакладчыкаў з беларускай. 3 дакладамі — Арочка і Андраюк. Як хлопцы налаўчыліся гава­рыць — разумна, адукавана, свабодна.

12. Х.

Я звярнуў увагу, што ў вершах, прысвечаных Чылі, шаноўныя нашы паэты (нават Куляшоў) дужа пераацэньваюць магчымасці паэзіі — гэта асабліва відно пе­рад рэальнасцю фактаў. На сённяшні дзень паэзія не можа спыніць арыштаў, забойстваў і г. д. Такое — не першы раз. Сёння ў «Звяздзе» Бураўкін:

А над зямлёй і пад зямлёю Чылі

Няруды песня гнеўная гучыць.

Навек з жыццём паэта разлучылі,

Ды з песняю жыццё не разлучыць.

13. Х.

«Этос — привлекательность духовная, этическая (в отличие от эроса)».

И. Мечников, «Этюды оптимизма» (с. 245);

«Любовь возбуждает певца и поэта, и поэтический гений, несомненно, тесно связан с половым чувством».

Саша Черный:

Как наполненные ведра,

Растопыренные бюсты Проплывают без конца —

И опять зады и бедра...

Но над ними — будь им пусто! —

Ни единого лица!

Вычытаў: сланы баяцца шчыкоткі.

17.Х.

Учора ў «Маладосці» чытаў карэктуру («3 вечнай прагаю ў вачах...»). Быў Грачанікаў. Расказваў, як Ж. прачытаў яго вершы і сказаў: «Пара б навучыцца на­шым маладым кіраўнікам пісаць партыйныя вершы». N беспардонна захвальвае кнігу артыкулаў NN. Ганебнае ўгодніцтва.

26.Х.

Учарашні (на вул. Каліноўскага) промільк думкі пра хату — як важна ў дзяцінстве застацца ў ёй аднаму. Перагледзець усе куткі, адчуць нейкую таямнічасць усяго яе жыцця, прыслухацца, прыгледзецца — быццам разабраць цацку, будзільнік (колькі я меў некалі ад мамы непрыемнасцей за будзільнік).

За дзень учора зрабіў, можа, больш як за месяц.

1974

9.І.

Ва ўчарашніх газетах зноў пра Салжаніцына: «выдаў на Захадзе свой новы антысавецкі пасквіль «Архілелаг Гулаг...».

Кароткі паход у лес. Шэрае змаганне цемнаты і белі, яловыя шышкі на снезе. Дзень спакваля большае.

У апошнім «ЛіМе» былі санеты Валасевіча. Радок «Хтось піў віно, хтось цалаваў жанчыну» Ж. нібыта паправіў: «Хтось сталь варыў, хтось выпускаў машыну».

Зноў цяжкая бяссонная ноч. А 3. канфліктуе і канфліктуе з-за бяссонніцы. Апошнія суткі халадоў, і мароз раніною заказытваў да спіны і каленак.

Аляксей Пысін:

Добраму вучыла ты, дабро,

Як жа ведаць, хто перад табою:

Сапраўды баліць яму альбо

Стогне, каб не ўчуць чужога болю.

24.І..

Пр абег думкай у паэзію вайны. Усякі фармальны пошук адыходзіў на задні план, перад непасрэднай эмоцыяй. а тым часам як ніколі працвітала ўмоўнасць.

Праўда, вырашчаиая на традыцыі, але ж найбольш і праходзіла выпрабоўку ўсё традыцыйнае, спрадвечнае.

Гарачым словам піша мне ў пісьме Толя Псікаў: «Мне кажацца, што шмат я ўпусціў у жыцці. Цяпер ужо і кірунак ці возьмеш патрэбны, ці надарыцца калі скрозь нясвойскія, але патрэбныя намаганні прама глянуць на сонна». I яго ж вершы: