Жорж Сименон - Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)

Ён запалiў цыгарэту, павольна выпусцiў дым праз нос. Вiно iскрылася ў чарках, пад свежым ветрыкам трымцела маладая лiстота альтанак, было вiдно, як гаспадар, стоячы ў ялiку, пiльна ўзiраўся ў ваду, гатовы закiнуць сець.

- Думаю, вы з цiкаўнасцi кiнулi вокам у заведзенае на мяне дасье i змаглi пераканацца, што я нiколi не ўлiпаў у сур'ёзную справу. Усё па дробязях. Мне двойчы давялося адседзець па паўгода, i я пакляўся, што ўсё, завяжу, з мяне досыць!

Ён выпiў i працягваў:

- Газеты чыталi?

Мэгрэ сцвярджальна кiўнуў галавой.

- Для ўсемагутных i яны ўсёмагутныя. Калi б вы толькi бачылi Люсiль. Яна збялела як палатно. Памкнулася ляцець туды i выдаць хаўруснiкаў. Я ледзь супакоiў яе.

"Што гэта дасць?" - даводзiў я.

Трэба было загадзiць яго, вось яны i загадзiлi, цi ж не так? Калi б мне давялося сустрэць дзе-небудзь у цёмным кутку гэтага крываносага Рышара, цi як яго там, ох, з якой асалодай я натоўк бы яму лыч!

Гэта ж трэба, харкнуў мне пяцьдзесят тысяч канцоў - i не лыс. Ну што ж! Мiж намi, хоць гэта i ваш хлеб, запомнiце, нашы дарожкi з iм яшчэ сыдуцца. Рана цi позна. Падла ёсць падла. А гэтакiх асабiста я за вярсту нюхам пазнаю.

А што ў вас?

- Мне не дазволiлi прадаўжаць расследаванне, - прамармытаў Мэгрэ.

- Ведаю. I мне плоцяць за тое, што я гэта ведаю.

- Яны i вам загадалi маўчаць?

- Мне сказалi, каб я не соваў свой нос - тады квiты. Яны тады скрозь пальцы будуць глядзець на маю дзейнасць.

I азначала гэта, што яны заплюшчваюць вочы на ўсе дробныя грашкi Дэдэ, што яму даруюць удар, якi ледзь не адправiў Мэгрэ на той свет, i не стануць дапытвацца, адкуль узялiся сорак дзевяць тысяч франкаў, знойдзеных у ягоным партманеце.

- Але ад каленца з дварэцкiм я проста вочы вылупiў. Вы верыце ў гэта?

- Не.

- Разумна! Iначай я перастаў бы паважаць вас. Трэба ж было знайсцi некага, хто стрэлiў, - дык хай iм i акажацца лiзаблюд. Як па-вашаму, хто згуляў у "пiф-паф"? Тут можна быць шчырымi, праўда? Толькi ўлiчыце, што калi вам узбрыдзе ў галаву пакарыстацца тым, што я вам тут наказаў, я прысягну, што нi пра што падобнае я i не заiкаўся. Па-мойму, гэта - дзеўка.

- Я таксама так думаю...

- З той рознiцай, што ў мяне нямала падстаў думаць менавiта так. Дадам, што калi яна i кокнула Боба, дык зусiм памылкова. Бо ўгробiць яна хацела свайго мiлага браточка. Бо яны так ненавiдзяць адно аднаго, як толькi могуць ненавiдзець у падобных сямейках.

Шкада, што вы не былi знаёмы з Бобам. Шыкоўнейшы хлопец! Цi ж дзiва, што яны не пераварвалi яго!

Але ён не быў злы, скажу я вам. Ён не меў нi кропелькi зласлiвасцi. Ён быў вышэй гэтага. Ён настолькi пагарджаў iмi, што яму было проста смешна.

Калi гэтая дзеўка пачала круцiцца вакол яго...

- Калi гэта пачалося?

- Восенню. Бог ведае, хто навёў яе на розум. Кожны знаў, што Боба можна знайсцi пасля скачак а палове шостай у бары на авеню дэ Ваграм.

- I яна пайшла туды?

- Яшчэ б! Нават без вуалеткi. Яна прадставiлася яму, сказала, што жыве ў замку д'Ансеваль, што цiкавiцца iм i палiчыць за шчасце прымаць яго ў сваiм доме.

- Ён спаў з ёю?

- Дзiва што! За iм прысылалi. Ён нават прыводзiў яе ў вядомы вам гатэль на вулiцу Брэй. Каб паглядзець, да чаго яна можа дайсцi, разумееце? Слаўны хлопец. Але яна зусiм не тая лялька, каб пайсцi ў гатэль дзеля адных любошчаў.

Тэмпераменту ў яе не болей, чым у бетоннай сцяны. Ад Люсiль ён нiчога не ўтойваў. У яе не хапiла б рэўнасцi да ўсiх, што прайшлi праз яго рукi! А вось i печкуры! Цiкава, цi спадабаюцца яны вам?

Ён умеў i есцi, i гаварыць адначасова, i не прамiнаў нi таго, нi другога, у дадатак не забываючы прылашчыць другую пляшку, пастаўленую на стол.

- Не спрабуйце зразумець. Самому Бобу, не ў крыўду будзь вам сказана, якi быў хiтрэй нас абодвух разам, спатрэбiўся час на гэта. Што яго найбольш здзiўляла, дык гэта яе прага выйсцi за яго замуж.

Яна выклала яму свае ўмовы. Працаваць, зразумела, ён не будзе мець патрэбы, кожны месяц яму будзе выдавацца пэўная сума на кiшэнныя выдаткi - i ўсё. Боб i вухам не павёў. Ён разумеў, што яна проста шалее стаць графiняй д'Ансеваль. Ёсць такiя людзi. Спачатку яны купляюць замак. А потым iх бярэ сквапнасць насiць яго iмя, купiць i продкаў былога ўладальнiка замка. Гэтак Боб мне растлумачыў.

Ён паглядзеў Мэгрэ ў вочы i, задаволены зробленым уражаннем, сказаў, як адрэзаў:

- Дык вось, справа была зусiм не ў гэтым!

Ён грыз хрумсткiя печкуры, раз-пораз паглядваў на Сену, дзе марудна праплывалi баржы, якiя пачыналi гусцi яшчэ за некалькi соцень метраў ад шлюза.

- I не спрабуйце звесцi канцы з канцамi. Не зведзяце. Боб, калi дазнаўся пра гэта, аж задыхнуўся ад ярасцi. Хоць i ведаў назубок гiсторыю гэтай сямейкi. Ведаеце, ад каго зыходзiла думка пра шлюб? Ад старога!

Ён трыумфаваў.

- Прызнайцеся, што дзеля такой навiны варта паехаць снедаць ажно ў Божываль. Вы чулi пра старую мумiю, якая завяшчала свой дом i карцiны пад музей? Калi хочаце ад душы нарагатацца, дык слухайце, што было далей. Заўважце, я таксама не ўсё ведаю. Дый Боб ведаў не ўсё да канца. Аказваецца, стары, якi пачаў з таго, што валэндаўся са сваiм корабам па вёсках, марыў пра ўнукаў i праўнукаў высакароднага паходжання. Хочаце ведаць, што я пра ўсё гэта думаю? Гэта было б ягонай помстай. Бо, здаецца, Ансевалi не дужа цырымонiлiся з iм. Яны прадалi яму свой замак i фермы. Сцiпла выбралiся. Аднак нi разу не запрасiлi яго нi на абед, нi хоць на снеданне. I тады ён у сваiм завяшчаннi паставiў умовы, якiя ўсхвалявалi ўсю сям'ю. Яшчэ была жывая яго дачка, калi ён памёр, але мiльянеры - не дурнi, яны загодзь распараджаюцца сваiмi мiльёнамi. Стары ўсё прадугледзеў. Пасля смерцi дачкi акцыi павiнны былi быць падзелены на дзве часткi: пяцьдзесят адзiн працэнт - паненцы, сорак дзевяць працэнтаў крываносаму. Вiдаць, такi падзел мае вельмi вялiкае значэнне, бо ён, як яны кажуць, забяспечвае большасць галасоў дзяўчыне. Асабiста я не надта разбiраюся ў гэтым. Ды лiха з iм. Завяшчанне павiнна ўвайсцi ў сiлу, калi ёй споўнiцца дваццаць адзiн год.

- У наступным месяцы, - заўважыў Мэгрэ.

- Далей... Тым горш калi ўжо няма куды лезцi пеўню ў вiне!.. Дык пра што гэта мы гаварылi? Ага!.. Ды тут ёсць адна закавыка. Калi цыпулька выйдзе замуж за каго-небудзь з Ансевалей, яна атрымае абсалютна ўсе акцыi, з абавязацельствам выплочваць брацiку штомесячную дапамогу з яго долi спадчыны.

Гэта азначае, што тады яму не бачыць як сваiх вушэй нi офiса, нi замка нiчагусенькi. Бальтазары, Жандро зробяцца тады д'Ансевалямi, i род iх заўзыходзiў бы ад крыжаносцаў.

Боб быў вельмi дасведчаны ва ўсiх гэтых штукенцыях. I вы не можаце сабе ўявiць, як ён рагатаў!

- Ён даў згоду?

- За каго вы яго лiчыце?

- Якiм жа чынам ён даведаўся пра ўсё гэта?

- Ад браточка. I вы толькi гляньце, як па-дурному чалавек можа страцiць сваю скуру. Крываносы Жандро таксама не ёлупень. У яго няма жадання марнаваць час у клубах ды ўлягаць за служанкамi з вулiцы Мiра, як яго бацька. Яму таксама хочацца быць патронам.