Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

Boðsfólkið kemur á tilteknum tíma(приглашённые пришли в назначенный час; boðfólk – приглашённые; boð – приглашение; fólk – народ; люди; tiltaka – назначать; устанавливать ) og þegar það er komið(и когда они прибыли) er sú stóra höll konungsins alskipuð(стало в большом королевском дворце яблоку негде упасть; alskipaður – полностью занятый; skipa – занимать ) . Konungsdóttir kemur á settum og réttum tíma með dúkinn(принцесса появляется минута в минуту со скатертью; settur – установленный; setja – устанавливать; réttur – точный ) , óskar nú á hann einum réttinum í þetta sinn(и просит сначала одно яство: «желает одно блюдо в этот раз»; óska – желать ) , öðrum í hitt sinnið(потом другое: «другое в тот раз») og svo koll af kolli(и так одно за другим) , bæði vín og vistir(и вино, и еда; bæði … og – как … так и; vín – вино; водка; vist – еда; провиант; продовольствие ) , þangað til enginn þykist geta neytt meiri matar eða drykkjar(пока никто уже не мог ни есть, ни пить: «пока уже никому не казалось, что возможно употребить больше еды или напитков»; neyta – употреблять /пищу/; drykkur – напиток ).

Boðsfólkið kemur á tilteknum tíma og þegar það er komið er sú stóra höll konungsins alskipuð. Konungsdóttir kemur á settum og réttum tíma með dúkinn, óskar nú á hann einum réttinum í þetta sinn, öðrum í hitt sinnið og svo koll af kolli, bæði vín og vistir, þangað til enginn þykist geta neytt meiri matar eða drykkjar.

En þegar máltíðinni var lokið(а когда ужин закончился; máltíð – завтрак; обед; ужин; mál – еда; завтрак и ужин; tíð – время ) og fara átti að skemmta boðsmönnum(и пришло время: «нужно было начинать» развлекать гостей; skemmta e-m – развлекать кого-л.; boðsmaður – гость ) sækir kóngsdóttir trippið(пошла принцесса за лошадкой) og leiðir það inn í höllina(заводит её во дворец) og segir(и говорит) : „Hriss-trippa(встряхнись, лошадка) , hriss-trippa(встряхнись, лошадка) ,“ og þá hristir trippið sig(и вот лошадка встряхнулась) , en peningarnir velta út úr því á allar hliðar(и стали из неё деньги сыпаться во все стороны).

En þegar máltíðinni var lokið og fara átti að skemmta boðsmönnum sækir kóngsdóttir trippið og leiðir það inn í höllina og segir: „Hriss-trippa, hriss-trippa,“ og þá hristir trippið sig, en peningarnir velta út úr því á allar hliðar.

Þykir mönnum mikils vert um þetta(гости очень впечатлились; þykja mikils vert um e-ð – придавать большое значение чему-л.; verður – достойный; ценный ) og eru mjög kátir(и сильно обрадовались) . En nú á samt að auka fögnuðinn(и вот в разгар веселья; auka – повышать; fögnuður – радость; веселье ) og því sækir kóngsdóttir kylfuna(/и поэтому/ пошла принцесса за дубинкой) , ber hana inn í höllina(вносит её во дворец) og segir við hana(и говорит ей) : „Upp, upp, kylfa, upp, upp(вверх, вверх, дубинка, вверх, вверх) , þegar þú mátt(как только сможешь) .“ Á sömu stundu tekst kylfan á loft(в ту же самую секунду поднимается дубинка в воздух) og rotar á svipstundu hvert mannsbarn(да как принялась дубасить всех людей; rota – оглушать или убивать /ударом по голове/; á svipstundu – мгновенно; svipstund – момент; миг; мгновение; svipa – двигаться быстро и бесшумно; мерцать; svipur – быстрое движение; мгновение; stund – промежуток времени; mannsbarn – человек; maður – человек; barn – дитя ) sem í höllinni var(что во дворце были) nema kóngsdóttur(кроме принцессы).

Þykir mönnum mikils vert um þetta og eru mjög kátir. En nú á samt að auka fögnuðinn og því sækir kóngsdóttir kylfuna, ber hana inn í höllina og segir við hana: „Upp, upp, kylfa, upp, upp, þegar þú mátt.“ Á sömu stundu tekst kylfan á loft og rotar á svipstundu hvert mannsbarn sem í höllinni var nema kóngsdóttur.

En þegar karlssonur(но когда стариков сын) – sem komið hafði heim í borg(который явился в замок) til að komast í einhverjar veisluleifarnar(чтобы полакомиться остатками с барского стола; veisluleif – остатки после пира; leif – наследство; остатки ) og hafði staðið við hallardyrnar(и стоял у дворцовых ворот) – sér þetta(видит это) hleypur hann inn í höllina(забегает он во дворец) , þrífur kylfuna(хватает дубинку; þrífa – хватать ) og segir við kóngsdóttur(и говорит принцессе) að hún skuli nú velja um tvo kosti(что ей теперь придётся выбирать одно из двух; velja – выбирать; kostur – выбор; альтернатива; возможность ) , annaðhvert að ganga að að eiga sig(либо она согласится выйти за него замуж; eiga sig – жениться; вступать в брак ) eða hann skipi kylfunni(либо он прикажет дубинке) að rota hana líka(забить насмерть и её тоже).

En þegar karlssonur – sem komið hafði heim í borg til að komast í einhverjar veisluleifarnar og hafði staðið við hallardyrnar – sér þetta hleypur hann inn í höllina, þrífur kylfuna og segir við kóngsdóttur að hún skuli nú velja um tvo kosti, annaðhvert að ganga að að eiga sig eða hann skipi kylfunni að rota hana líka.

Kóngsdóttir kveðst mundi kjósa þann fyrri kostinn(принцесса сказала, что выбирает первое /условие/) og þegar tími var til kominn(и когда время подошло) lét hann prestinn sinn gefa sig í hjónabandið(попросил он пастора своего поженить их: «отдать его в брак»; hjónaband – супружество; hjón – супруги; чета; band – тесёмка; завязка; пряжа; оковы; цепи ) , varð konungur(стал королём) , tók karl og kerlingu heim í borg til sín(забрал к себе в замок старика со старухой) og veitti þeim marga ánægju og gleðidaga(и подарил им много счастливых и радостных дней; veita – оказывать; предоставлять; ánægja – довольство; удовлетворённость; gleðidagur – день радости; gleði – радость; dagur – день ) ; ríkti síðan vel og lengi(правил с тех пор справедливо: «хорошо» и долго).

Kóngsdóttir kveðst mundi kjósa þann fyrri kostinn og þegar tími var til kominn lét hann prestinn sinn gefa sig í hjónabandið, varð konungur, tók karl og kerlingu heim í borg til sín og veitti þeim marga ánægju og gleðidaga; ríkti síðan vel og lengi.

Og svo kann ég ekki þessa sögu lengri(тут и сказке конец: «потому не могу я дальше эту сагу продолжать»).

Og svo kann ég ekki þessa sögu lengri.

Eitt sinn var karl og kerling(жили-были старик со старухой) , sem áttu þrjár dætur(у которых было три дочери) , sem hétu Ása, Signý og Helga(которых звали Ауса, Сигни и Хельга) . Þær Ása og Signý voru í eftirlæti(/они/ Ауса и Сигни были любимыми /дочерьми/; eftirlæti – любимчик; фаворит; потакание ) , en Helga út undan(а Хельгу держали в чёрном теле: «игнорировали»; vera út undan – оставаться без внимания ) og lá í öskustó(и спала она в зольнике; öskustó – зольник; поддувало; aska – пепел; зола; stó – очаг ).

Eitt sinn var karl og kerling, sem áttu þrjár dætur, sem hétu Ása, Signý og Helga. Þær Ása og Signý voru í eftirlæti, en Helga út undan og lá í öskustó.

Einhverju sinni dó eldurinn á bænum(однажды погас огонь на хуторе; deyja – умирать; гаснуть ) . Þá sagði karl Ásu að fara eftir eldi á einhvern bæ(тогда велел старик Аусе пойти за огнём на другой: «какой-то» хутор) , en langt var frá kotinu til allra bæja(но далеко было от их дома до других дворов) . Ása fór af stað(Ауса отправилась) og gekk lengi(и долго шла) , þangað til hún fann hrút(пока не набрела: «нашла» на барана; hrútur – баран ) . Hann bað hana að rýja sig(он попросил её постричь его; rýja – стричь /овец/; грабить; обирать ) og binda ullina milli hornanna(и повязать шерсть промеж рогов; binda – привязать; ull – шерсть; horn – рог ).

Einhverju sinni dó eldurinn á bænum. Þá sagði karl Ásu að fara eftir eldi á einhvern bæ, en langt var frá kotinu til allra bæja. Ása fór af stað og gekk lengi, þangað til hún fann hrút. Hann bað hana að rýja sig og binda ullina milli hornanna.