Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

„Jæja þá(ну ладно) , þú færð þá ekkert að vita(тогда ничего не узнаешь; færa – приносить; приводить; передвигать ) ,“ segir strákur(говорит мальчик) . Þeir þráttuðu dálítið um þetta(они попререкались немного из-за этого; þrátta – ссориться; dálítið – немного; dálítill – маленький ) , en svo lauk(и тем завершилось /дело/) , að Rauðskeggur lofaði Báráði að vera sjö ár hjá móður sinni enn þá(что Рыжебородый позволил Баурауду побыть ещё семь лет у своей матери) , ef hann fengi að vita það(если узнает; fá að vita – узнавать ) , sem hann spurði um(о чём он спрашивает) . „Jæja þá(ну ладно) ,“ segir Báráður(говорит Баурауд) . „Þau fóru með rekkjuvoðirnar sínar út í skóg(они пошли со своей периной в лес) og ætluðu að tína úr þeim flærnar og lýsnar(чтобы вытрясти из неё блох и вшей) . Og eins og þú getur skilið(и как ты можешь понять) , skilja þau eftir það(оставят они то) , sem þau finna(что найдут) , en koma heim með það(и вернуться домой с тем) , sem þau finna ekki í rekkjuvoðunum(чего не найдут в перине) .“

„Jæja þá, þú færð þá ekkert að vita,“ segir strákur. Þeir þráttuðu dálítið um þetta, en svo lauk, að Rauðskeggur lofaði Báráði að vera sjö ár hjá móður sinni enn þá, ef hann fengi að vita það, sem hann spurði um. „Jæja þá,“ segir Báráður. „Þau fóru með rekkjuvoðirnar sínar út í skóg og ætluðu að tína úr þeim flærnar og lýsnar. Og eins og þú getur skilið, skilja þau eftir það, sem þau finna, en koma heim með það, sem þau finna ekki í rekkjuvoðunum.“

„Ó, svei kerlingunni(ох, чёрт подери старуху) , sem soðið drakk og beinin át(которая отвар выпила и кости съела) . Hvorki ætlaðist ég til þess(ведь хотел я) , að í þér yrði aflið né vitið(чтоб не было у тебя ни силы, ни ума) ,“ segir karl(проворчал человек) , um leið og hann fór(и ушёл восвояси; um leið og – одновременно; leið – дорога; направление ).

„Ó, svei kerlingunni, sem soðið drakk og beinin át. Hvorki ætlaðist ég til þess, að í þér yrði aflið né vitið,“ segir karl, um leið og hann fór.

Um kvöldið komu karl og kerling heim(вечером возвратились муж с женой домой; kvöld – вечер ) . Urðu þau glaðari en frá megi segja(обрадовались они несказанно: «больше, чем можно сказать») , þegar þau sjá son sinn kyrran heima(увидев своего сына по-прежнему дома; kyrran – всё ещё; kyrr – спокойный ) . Spurðu þau hann(спросили они его) , hvort enginn hefði komið(не приходил ли кто; enginn – никто ) . „Jú(приходил: «как же нет») ,“ segir hann(ответил он) . „Hann kom(он приходил) , þessi rauðskeggjaði maður(этот рыжебородый человечек) , sem þú sagðir okkur frá(о котором ты нам рассказывала) , en hann ætlar að lofa mér að vera sjö ár enn þá hjá ykkur(но он позволил: «намерен позволить» мне побыть ещё семь лет с вами) .“ Þau urðu mjög glöð af þessum tíðindum(они очень обрадовались этому известию; tíðindi – новость ) og óskuðu(и понадеялись; óska – желать ) , að þau þyrftu aldrei að sjá af honum(что никогда его больше не увидят: «не придётся им больше его увидеть»).

Um kvöldið komu karl og kerling heim. Urðu þau glaðari en frá megi segja, þegar þau sjá son sinn kyrran heima. Spurðu þau hann, hvort enginn hefði komið. „Jú,“ segir hann. „Hann kom, þessi rauðskeggjaði maður, sem þú sagðir okkur frá, en hann ætlar að lofa mér að vera sjö ár enn þá hjá ykkur.“ Þau urðu mjög glöð af þessum tíðindum og óskuðu, að þau þyrftu aldrei að sjá af honum.

Nú liðu árin(вот прошли годы) , tíðindalítið(без особых новостей; tíðindalítið – без изменений; tíðindi – новость; lítið – мало ) , þar til Báráður er langt kominn á fjórtánda árið(пока Баурауду не пошёл четырнадцатый год) , þá taka þau karl og kerling ógleði mikla og kvíða því(тогда обуяла большая печаль и беспокойство мужа с женой) , ef þau þurfi nú að missa Báráð(что: «если» потеряют они теперь Баурауда; missa – терять ) . Hann hughreysti þau eftir mætti og sagði(он успокоил их, как мог, и сказал; hughreysa – успокаивать; hugur – разум; hreysi – укрытие; ниша; máttur – мощь; сила ) , að þau mættu verða því fegin(что им бы радоваться нужно) , að hann færi frá þeim(что он от них уйдёт) , en þau tóku því allfjarri(но они никак не хотели этого принять; taka e-u allfjarri – решительно отказаться от чего-л.; fjarri – далеко ).

Nú liðu árin, tíðindalítið, þar til Báráður er langt kominn á fjórtánda árið, þá taka þau karl og kerling ógleði mikla og kvíða því, ef þau þurfi nú að missa Báráð. Hann hughreysti þau eftir mætti og sagði, að þau mættu verða því fegin, að hann færi frá þeim, en þau tóku því allfjarri.

Nú kemur afmælisdagurinn(вот наступает день рождения) , þegar Báráður er fjórtán vetra gamall(когда Баурауду четырнадцать лет лет: «зим» исполняется; vetur – зима; gamall – старый ) . Var hann nú talinn afbragð allra annarra ungra manna(считался он прекрасным юношей; talinn – считающийся; telja – считать; vera afbragð annarra manna – быть выдающимся человеком; afbragð – что-л. превосходное; ungur – молодой ) bæði að líkamlegu atgervi og vitsmunum(и телом, и умом; bæði … og – как… так и; líkamlegur – физический; телесный; lík – тело; atgervi – способность; талант; vitsmunir – интеллект ) . Má því nærri geta(как можно догадаться; nærri – рядом ) , að þau karl og kerling unnu honum hugástum(что отец с матерью горячо любили его; unna – любить; hugástir – любовь ) . Segir þá Báráður við foreldra sína(говорит тогда Баурауд своим родителям) , að það sé bezt fyrir þau að fara út í skóg og vera þar um daginn(что будет им лучше пойти в лес и провести там денёк) , því að þeim þyki að líkindum lítil skemmtun(мол, будет им мало радости) , þegar Rauðskeggur fari með hann(когда Рыжебородый уведёт его) . Enn fremur sagði hann þeim að fara með svínin þeirra með sér(более того, сказал он им взять с собой свиней; fremur – довольно, весьма; enn fremur – много больше; далее, ещё; svín – свинья ) . Þau voru ellefu að tölu(их было одиннадцать числом; tala – число ) og voru höfð í stíu undir baðstofupalli(и держали их: «имелись они» в хлеву под спальней хозяев; stía – хлев; baðstofupallur – гостиная, совмещённая со спальней в крестьянском доме в Исландии; baðstofa – гостиная со спальней; biðja – запрашивать; stofa – комната; pallur – возвышение; платформа; ступень ) . „Ekki þurfið þið samt að hleypa þeim út(не нужно вам выгонять их /из хлева/; hleypa – выгонять; приводить в движение; пускать лошадь вскачь ) , því að það geri ég sjálfur(сам я это сделаю) .“

Nú kemur afmælisdagurinn, þegar Báráður er fjórtán vetra gamall. Var hann nú talinn afbragð allra annarra ungra manna bæði að líkamlegu atgervi og vitsmunum. Má því nærri geta, að þau karl og kerling unnu honum hugástum. Segir þá Báráður við foreldra sína, að það sé bezt fyrir þau að fara út í skóg og vera þar um daginn, því að þeim þyki að líkindum lítil skemmtun, þegar Rauðskeggur fari með hann. Enn fremur sagði hann þeim að fara með svínin þeirra með sér. Þau voru ellefu að tölu og voru höfð í stíu undir baðstofupalli. „Ekki þurfið þið samt að hleypa þeim út, því að það geri ég sjálfur.“

Þegar hann hafði þetta mælt(сказал он так; mæla – говорить ) , skundaði hann til stíunnar(поспешил он в хлев; skunda – торопиться ) og tók öxi mikla í hönd sér(взяв в руки большой топор; öxi – топор ) . Hjó hann þá eitt svínið sundur í miðju(разрубил он тогда одну свинью напополам; höggva – рубить; miðja – середина ) og batt annan helminginn á bakið á öðru svíni(и привязал одну половину на спину другой свиньи; binda – привязывать; helmingur – половина ) , en hinum helmingnum kastaði hann í stíuna(а другую половину бросил он в хлеву) . Síðan héldu karl og kerling af stað með svínin(потом отправились муж с женой в путь со свиньями; halda af stað – отправляться ) , en Báráður settist í mestu makindum inn á pall(а Баурауд уселся как ни в чём не бывало: «с максимальным удобством» на скамейку; mestur – максимальный; makindi – комфорт ).