НЕЪМАТУЛЛО ТУРСУНОВ - ОДАМИЙЛИК СЎҚМОҚЛАРИДА

Македонияга юборган ёшларни.

Онаси, Олимпия, кўриб уларни,

Қаерда яратган тангри бўларни?

Чиройга тенгсиз йигит – қизларни, -

Дея, волидаси ҳайрон бўлганди.

Шох наслига, қўшиб уларни,

Чиройли авлод ният қилганди.

(фото из свободного ресурса)

Бўйи биру саксон беш, йигитларини,

Биру саксондан эди бўйи қизларини.

Дунёда улар чиройига йўқ эди тенги,

(фото из свободного ресурса)

Билимга-илимга улар бой эди.

“АВЕСТО” 7динига мансуб ҳалқлари,

Одамлари юз фоиз зиёли эди.

Тоза, пок, виждон-имонли эди,

Инсонлар бу юртда бари тенг эди,

Бой камбағал деган сўз ҳам йўқ эди,

Қулдорлик уларга бегона эди.

Наутака шундайн буюк юрт эди.

(Иккала Македонияда кўриб қолсангиз,

Чиройли-қоматли, доно инсонни,

Билингиз, у Наутакли ўзбекнинг насли).

Европа халқлари саводсиз эди,

Маданияти хам, анча паст эди.

Уч юз йигирма туққизинчи йил,

Милотдан олдин, кутиб баҳорни,

Александр таёрлаб ўн минг жангчини,

Босиб олмоқ бўлди у Марокандни,

Пойтахтини бетакрор Суғдиёнани.

(фото из свободного ресурса)

Шу мақсатда Панжакент 8тоғидан ошди.

Ургутдан ўтиб Афрасиёб томон у юрди.

Спитаман 1Марокандни ҳимоя қилиб,

Зулқарнайга қарши қўшин тўплади,

Зарафшон бўйда ёвни тўхтатиб,

Македонларга у зарбани берди.

Тариҳда ёзганлар, Александирни,

Ваҳшатли одатларидан бирлари.

Жангда бўлмаса у хохлаганлари,

Қурқитиш учўн аскарларини,

Бошини оларкан дўстдан бирини.

Тариҳда бўларни ёзиб қўйганлар,

Аҳмоқлигига унинг урғу берганлар.

(фото из свободного ресурса)

Бирорта ёв Афросиёбга яқин келмади.

Ўн кун чўзилган бу жангу-жадалга,

Македонлар учради мағлубиятга.

Кўп талофат кўриб Афросиёбда,

Зарафшон дарёси қирғоқларида,

Қон билан қориштириб еру-тупроғни,

Қолдириб ўлгандарни ва ярадорларни,

Наутак тоғида кўриб пистирмаларни,

Кулобга қараб бошқарди македонларни.

Қайта тиклаб бир йилда жангчиларини,

Кулобдан чиқди, олмоқда у Марокандни,

Яна олиб Спитамандан кучли зарбани,

Қолдириб ҳалоқ бўлган лашкарларини,

Қонига буланиб ётган ярадорларни,

Наутакка шошилиб тоғ ошиб қайтди.

(фото из свободного ресурса)

Босиб олган давлатларидан,

Асир олган жангчиларидан,

Ёш йигитлар ва кексалардан,

Таёрлатиб жангчи улардан,

Қушинлар у тузди қайтадан.

Бир йил ўтиб яна тоғлардан ошди,

Марокандни олишни яна ахд қилиб,

Қирқ минг аскарни жанга бошлади.

Милотдан олдин уч юз йгирма еттинчи йили,

Куз фаслининг эди айни чилласи.

Умрида биринчи бор мағлубиятни,

Спитамандан олганини унутаолмасди.

Кечалари ухлай олмай юриб чиқарди,

Ҳилма ҳил режаларни тузўб қуярди.

(фото из свободного ресурса)

Кўзи олдида сиймоси доим турарди,

Сўғдларнинг генерали Спитаманни.

Мароканд учун жанг бир ой чўзилди.

Еғма жангчилари Зулқарнайинни,

Минглаб жангда курбон бўлишди,

Сомондан ясаб ката шарларни,

Отларга боғлаб, ёқиб уларни,

Жанг майдонига хайдашар эди.

Македонлар четда, кутиб туришди.

Спитаман жангчилари камайшини,

Сўнг уларга бошларин эгишларини.

Жанга тайёр туриши македонларни,

Ухшаб кетарди кутиши Искандарни ,

Ўлаксаҳўр каби, ўлжани йқилишини .

(фото из свободного ресурса)

Спитаман жангчилари сийраклашганди,

Ярадор, толиққан, кучсизлашганди.

Қанчалари оловдан куйшган эди.

Шунда Зулқарнайн жанга киритди,

Захирада турган македонларни.

Жанга интилган жангчиларини,

Отлари ер тепиб талпинганларни,

Кўзи қизариб қон сираганларни.

Инсон улдирмоққа тайёрларини.

Дўнёни дузаҳ қилмоқ истаганларни.

(фото из свободного ресурса)

Гўё ярадор арслонга ташланди,

Македонликларни бўри тўдаси.

Сўнги жангчигача жанг қилишганди,

Мароканднга содиқ арслонлари.

Спитаманга ташланди улар қирқтаси,

Тишигача қуролланган македонлари

Кевлардан 9кийшган зирх совутларни,

Искандарнинг энг сара жангарилари.

Арслондек олишарди Спитаман,

Қирқта македонлик бўрилар билан.

Ўттизи уларнинг, ўлди қулидан,

Йиқитаолмади уни ҳеч ким отидан,

Оти тепар ёвни олди орқадан.

(фото из свободного ресурса)

Спитаман зарба берар иккала ёндан.

Атрофида айланиб ўнлаб отлиқлар,

Арқон қилиб занжир солдилар,

Тулпорни оёғларин ўраб олдилар,

(фото из свободного ресурса)

Тортиб бир ёнга, йиқитиб олдилар.

Оёққа туриб қолди, шунда Спитаман,

Яқин келаолмайн хеч бир македон,

Айланар атрофида занжирлар билан,

Тириклайн ушламоқ нияти билан…

Қирлар, адирлар, қонга буланган,

Қонга буланган минглаб жасадлар,

Қанчасини ётибди қорни ёрилган,

Юзлаб қўли узилиб қонсираб ўлган.

Қанчасини бўйнига найза санчилган,

Беҳисоб ўлганлар, камон ўқидан.

(фото из свободного ресурса)

Канча ярадорлар оғир совут, зирҳдан,

Ўзини кўтараолмай, туролмай қолган,

Отлар туёғи остида улар эзилган.

Қанча отлар ётибди найза суқилган,

Жасадлар устида юзлаб йиқилган.

Атрофда қонли – ёқимсиз ҳидлар.

Қуёш жанг майдонига оловин пуркар,

Борлиқни атрофда у ҳам кўйдирар.

Жангоҳдан эшитилар оҳу-фарёдлар.

Буни кўрган тириклар ва ярадорлар,

Девонадек бўлиб қолганлар.

(фото из свободного ресурса)

Александирдан нафратланар,

Осмону-фалак, еру-заминлар.

Шом бўлди, осмон қондек қизарди,

Гуё қуёш хам, уфқ хам қонга буланди.