НЕЪМАТУЛЛО ТУРСУНОВ - ОДАМИЙЛИК СЎҚМОҚЛАРИДА

Зулқарнайндан дод, – дея қуёш ботарди.

Жанг майдонидаги оху фарёддан,

Инсон асаблари портлаб кетарди.

Македон подшосидан нафратланар,

Барча инсонлар, ҳамда худолар.

Буни яхши билар Искандар,

Ўзи ҳам ўзидан у нафратланар.

Бу дахшадни гўё тушда кўргандай,

Кўзлари косасидан уни чиққудай.

Келтирган кулфатига ўзи чидолмай,

Турарди кўз ёшини у яшираолмай.

(фото из свободного ресурса)

Уни Европада буюк саркарда дерлар,

Осиё тарихида уни иблис боласи,

Қонхўр, шохли Искандар дерлар.

Келтирди халқларга қанча кулфатлар.

Бўнга чидамас ўзлигин йўқотмаганлар,

Кечирмас уни минглаб ўлганлар,

Минглаб отасиз қолган етимлар,

Фарёд чекиб қолган бевалар,

Урушда ногирон бўлган аскарлар

Бир умр юртига вафо қилганлар,

Виждон ва имонни сақлаб юрганлар.

Хоинлардан улароқ, аза тутганлар.

Халқини, маданиятини эзозлаганлар…

Арслондек жанг қилди Спитаман,

Македонлик сара бўрилар билан.

Шомга яқин йиқилди арслон,

Унлаб македонлар аранг боғлашди,

Танаси, қўл – оёғлари яраланган,

Бошидан оёғигача қонга буланган,

Мароканд арслони Спитаманни.

(фото из свободного ресурса)

Бирорта марокандлик таслим бўлмади,

Зулқарнайнга ҳеч бири бошин эгмади,

Спитаманга яқинлашиб у отдан тушди,

Ўзоқ вақт бошини эгиб унинг олдига,

Арслон терисидан зирх кийган одамга,

Қараолмай турди анча сардор кўзига.

(фото из свободного ресурса)

Спитаман бўйи бир калла баланд,

Гавдаси ҳам ундан уч карра катта,

Унта македон қилиб занжирбанд,

Оёқларини кенг қўйишиб улар,

Спитаманни аранг ушлаб туришар,

Ушловчиларни тез алмаштиришар.

Зулқарнайн бошини асло эгмаган,

Бу қадар зарбани олдин кўрмаган,

Қанча подшолар унинг олдига,

Халқини сотиб, таслим бўлишган.

Қанча халқлар, нодон подшоларидан,

Македонни ўзларига афзал кўришган.

Олти йил ичида қанча жанг қилди,

Бу қадар зарбани кўрмаган эди.

Там берди у буюк Спитаманга,

Арслон терисидан совут кийганга.

“Сени ҳудоинг қўллаб турибди,

Биламан, менга хизмат қилмайсан,

Дўст бўл десам, қабул қилмайсан,

Ёнимга ҳам, хатто турмайсан.

Мен ҳозир ўлдирсам сени,

Ҳудоинг жазолар, ўлдириб мени.

Тириклайн қўйб юборсам,

Ҳудоинг ҳам, кечирар мени,

Ҳалқинг ҳам, истарди шуни,” –

Деди Александир эгиб бошини.

“Ярадорларимни халқимга бериб,

Сўз бер! Уларга асло тегмайсан,

Кейин бошим оққан томон кетаман”,

– Деди, Спитаман айтиб сўнги сўзини.

Дафн қилди ўлган лашкарларини,

Ярадорларини топшириб халқига.

(фото из свободного ресурса)

Неча кунлар қаради оғирларига,

Узр сўраб улардан, бошин эгдида,

Миниб ўзининг содиқ отига,

Йўлга чиқди қараб шимолга,

Ота юртига, Жиззах томонга.

Анча юрди қиру-адирлаб,

Қишлоқларни ўтди у четлаб,

Кейин юрди дарё ёқалаб,

Зарафшоннинг қирғоғи бўйлаб.

Тоғ чуқисига яқин келганда,

Қор учқунлаб турарди унда,

Декабр ойининг ўрталарида,

Икки юз йигирма еттинчи йилда.

Отидан тушди, ечиб эгарни,

Арслон терисидан совутини,

Боғлади ёпиб от кўкрагини.

Тоғ тепасига қийналиб чиқиб,

Харсанг тош устига ўтириб,

Дуёни яратган якка худодан,

Узр сўради Ахура Маздан 2

Узр сўради она-ҳаводан,

Узр сўради ота-заминдан.

Хаёт ўшлагувчи – Қуёшдан.

Унга қараб уч марта ибодат қилди.

Халқимни ўлдирдим, – дея дод солди.

Тик турди, қўлларини кукка кўтариб,

“Отинглар энди! – деди бақириб, -

Мен ўгирилсам қочарсиз зимдан,

Қуёш чиққанидан тушдинг изимдан.”

Шунда ўттиз камондан ўттиз уқ чиқди,

Санчилди келиб унинг ортидан.

Хар уқдан сизиб чиқар эди қон,

Спитаманни тарк этар эди жон.

Ватанда ҳоинлар борликларидан,

Соткинлар отган камон укидан,

Бир буюк Инсон, тангри яратган,

Халқи учун буюк саркарда бўлган,

Она тупроғига сўнги қони тўкилди.

Жони чиқунича тик турди, кегин йиқилди,

Туғилган юртида унинг жони узилди…

Cпитаманниг абадий кўзи юмилди…

(фото из свободного ресурса)

Қирқ уч ёшга у кирган бўларди.

Яқин келаолмай, анча кутишди,

Барлос элатидан ўттиз кўчманчи,

Кегин бориб унинг бошин олишди,

Худо паноҳидаги, буюк ИНСОНни…

Ўттизта барлос эртаси куни,

Зуқарнайни оёғи остига ташлашди бошни.

“Э фалак! Не қилай энди буларни,

Қилганларни, мен қилмаган ишни”?

–Дея Зулқарнай дод – фарёд солди.

Ўттиз барлосни у меҳмон қилди,

Едириб – ичириб, зиёфат берди.

Барлосларни ўзларига чуқур қоздириб,

Уларнинг бошларин танидан олдириб,

Шу чуқурга териб чиқтирди.

(фото из свободного ресурса)

Энг юқорига, олтиндан ҳумга,

Спитаманнинг солиб бошини,

Ўз қўли билан, кўмди бу ҳумни.

Шунда Александр афсусла деди,

– “Мен томонга жангсиз утганларини,

Жирканардим, кўплигин кўриб уларни,

Юзлаб олдим бошини мен хоинларни.

Жангда ярадор бўлиб тушганларини,

Ҳурматини қилдим мен жангчиларни.

Қуйиб бердим ўзлариига ихтиёрини,

Менга хизмат қилиш – қилмаслигини.

Лекин кўрмагандим, сакардасини,

Ҳудоси қуллаган, ўз бандасини,

Бошини олган ярамасларни…

(фото из свободного ресурса)

Аслида отам- қирол Филипни,

Тош-бурон қилиб ўлдирганларни,

Қувиб келган эдим македонларни.

(фото из свободного ресурса)

Улар Помирга қочиб, тарқаб кетишди,

Мен аламимни бошқадан олдим.

Буюк маданиятли, улуғ инсонларни,

Ҳаётига мен зомин бўлдим!” -

Дея, – бақирганча ерга йиқилди.

У жанг қилиш касалига юлиққан эди…

Кўринди асаби толиб, ақли заифлашгани.

Ўқитувчиси Арастуни берган угитларини,

(фото из свободного ресурса)