Адам Глебус - Дамавiкамерон (на белорусском языке)

- Ты мой абiзгал.

Абнялiся актор з акторкаю нязмушана, так, што нават Масавiку спадабалася. Актору было прыемна абдымаць акторку, яна падабалася яму. А вось ён, чамусьцi, ёй зусiм не падабаўся.

- Ласкава, - карэкцiраваў Масавiк.

- Твае вусны, як лулы, - пайшла рэплiка акторкi.

- Твае вочы, як жырдагоны, - актор не патрапiў у танальнасць, i замест "ласкава" ў яго атрымалася "сентыментальна i са слязою".

- Мы з табою нiбыта бусайлы, - у адзiн голас вымавiлi акторы i пацалавалiся. Яму было, вядома, салодка, а ёй, пэўна ж, горка.

- Тэмперамент! Дзе ваш тэмперамент? - абурыўся Масавiк, нiбыта яго хвалявала рэпетыцыя.

У п'есе была рэмарка - яны кусаюцца. Замест таго, каб сыграць укус, актор моцна пацалаваў акторку, а яна па-сапраўднаму ўкусiла актора за шчаку i крыкнула:

- Каб на цябе жырандоля грымнула!

- Каб ты кроўю смяялася, - млява адказаў той i пацёр кулаком пакусаную шчаку.

- Выразнасць! - Масавiк ударыў даланёю па мяккiм крэсле.

Акторы разбеглiся ў розныя куткi сцэны.

- А каб ты астыў, ты! - з натуральнай злосцю атрымалася ў акторкi, бо яна кахала Масавiка.

- А каб тваю труну зямля выкiнула! - з расейскiм акцэнтам крыкнуў актор, бо ён толькi першы год iграў у беларускiм тэатры i калi хваляваўся, дык быў не здатны сачыць за вымаўленнем.

- Жорстка трэба, жорстка i без акцэнту. У нас нацыянальны тэатр, зазлаваў Масавiк.

- Ты, кiж-лун, - саркастычна кiнула акторка.

- А ты гла-ма-зда! - адсек актор.

Яны склалi фiгуры з пальцаў.

- Нюхай!

- Цалуй!

- Бэ-э-э, - яна свiдравала пальцам скронь.

- Э-э-э, - ён вывалiў язык.

Потым ён ускiнуў кулак i рушыў на яе. Яна зазванiла зубамi.

- Стоп! Стоп! Стоп! - замахаў рукамi Масавiк.

Акторы павярнулiся да яго i ў адзiн голас сказалi: "Кадук!"

Масавiк знiякавеў.

- Ты мая далiгойла, - магнiтафонным голасам сказаў актор i шырока раскiнуў рукi.

- Ты мой абiзгал, - акторка стала на дыбачкi i выструнiлася.

I ў гэты момант, з-за недагляду рабочых сцэны, апусцiлася заслона.

VIII. МАЛЫ ЧАЛАВЕК

Афармiцель быў у гуморы. Ранiцай ён атрымаў ганарар за афорты да зборнiка паданняў. Удзень вярнуў пазыкi, а ўвечары гуляў па праспекце спадзяваўся сустрэць знаёмага i адзначыць падзею. Ганарар, як-нiяк. Вядома, можна было затэлефанаваць цi зайсцi да сяброў, але тады страчвалася шчаслiвая доўгачаканасць, у якую верыў афармiцель. Ён начытаўся паданняў i быў упэўнены, што лесуны, дамавiкi i русалкi павiнны яму аддзячыць за свае партрэты ў тоўстым зборнiку.

Афармiцель праходзiў каля рэстарана, калi пачуў тонкi голас:

- Iдзi ў рэстаран.

Афармiцель азiрнуўся, але нiкога не заўважыў i пайшоў паўз рэстаранны партал.

- Вярнiся i зайдзi ў рэстаран, - загадаў тонкi голас.

Афармiцель глянуў пад ногi i ўбачыў Малога чалавека, што стаяў на тратуары. Малы чалавек быў велiчынёю з сярэдняга ката, калi таго паставiць на заднiя лапы. На iм быў спартовы строй, а за плячыма - рэчмяшок. Падабенства з катом надавалi вусы i вочы бутэлечнага колеру.

- Я Малы чалавек, - ён падмiргнуў кацiным вокам. - Мне даручылi арганiзаваць свята ўдзячнасцi. Звычайна я гэткiм часам бегаю, займаюся марафонам дзеля задавальнення, а не дзеля рэкордаў, як людзi. Але, калi трэба дапамагчы зрабiць гэты вечар святочным, дык дапаможам. Iдзi ў рэстаран.

Афармiцель не стаў спрачацца, шчаслiвая доўгачаканасць здарылася, i цяпер можна выпiць за яе.

- Хо-о, каго мы бачым! Няўжо генii ходзяць у рэстарацыi? - да афармiцеля праз усю залу крычаў былы аднакурснiк. - Давай да нас! Штрафную яму!

Афармiцель прайшоў да стала. Застолле было на добрым падпiтку, але з'яўленне новага кампаньёна ўспрыняло з насцярогаю. Хто iх ведае, гэтых цвярозых?

- Да дна! I закускi, - шумеў аднакурснiк. - Дзень варэння ў мяне, чацвёрты дзясятак размяняў. Гуляю, як магу. Паглядзi, якiя жанчыны.

Тыя апусцiлi вочы.

"Няблага атрымлiваецца ў Малога чалавека, - падумаў афармiцель. Праўда, жанчыны маглi б быць i маладзейшыя, бо пасля другой чаркi я сябе адчую лiшнiм".

- За твае трыццаць гадоў, - афармiцель падняў поўную, як вока, чарку.

- За мяне тут пiлi-перапiлi. Прапаную выпiць за генiя, якi не грэбуе нашым сталом, а потым патанчыць.

Мужчыны выпiлi, жанчыны зрабiлi па глытку i пайшлi танчыць, афармiцель застаўся адзiн. Аркестр iграў без напругi.

Праз хвiлiну афармiцель курыў на ганку.

- Як? - спытаўся Малы чалавек.

Афармiцель глянуў на неба.

- Iдзi да рэчкi, там будзе лодка - пераедзеш на другi бераг. Тут два крокi да рэчкi, а там два крокi да гатэля. У гатэлi лепш, там бар i рэстаран.

Афармiцель праз сквер спусцiўся да Свiслачы. Каля берага стаяў човен. Побач па пояс у вадзе стаяў чалавек i намыльваў галаву. Ён паклаў мыла ў човен i сказаў да афармiцеля:

- Сто гадоў не купаўся, а тут узяў човен напракат i не вытрымаў. Вось як, а вада цёплая-цёплая, нiбыта ў дзяцiнстве.

Ён зайшоў у ваду па грудзi i нырнуў. Вынырнуў ён далёка, афармiцель засумняваўся, што гэты чалавек сто гадоў не плаваў. I мыла ў яго адкуль?

- А мыла ўзяў у рэстараннай прыбiральнi, - крыкнуў чалавек з сярэдзiны Свiслачы. - Сто гадоў не краў, а тут не вытрымаў.

"Колькi ж ты жывеш на зямлi, калi апошнi раз купаўся ажно сто гадоў таму?" - падумаў афармiцель. Ён спадзяваўся пачуць адказ, але чалавек выйшаў з вады i загаварыў пра iншае:

- Заўсёды, заўсёды так - спачатку адно захочацца, потым другое, потым трэцяе, i нi канца нi краю... У мяне так. А ў цябе?

- На другi бераг хачу пераехаць.

- А як пераедзеш, што будзеш рабiць?

- Пайду ў рэстаран.

- Дык i на гэтым беразе ёсць рэстаран.

Афармiцель засумняваўся. Цi варта было казаць праўду гэтаму чалавеку (i цi чалавек гэта?), якi сто гадоў не краў мыла ў рэстаранных прыбiральнях?

- Захацелася ў другi рэстаран.

- Вось i кажу, спачатку ў адзiн, потым у другi, i нi канца нi краю... Сядай.

Яны пераехалi на другi бераг хутка.

- Дзякуй, - сказаў афармiцель.

- Няма за што. Сто гадоў не даваў нырца, а тут, - адказаў чалавек i нырнуў з чоўна ў Свiслач.

"Вольных месц няма! Выбачайце", - паведамляла лямпавая шыльда.

"Прыплылi", - расчараваўся афармiцель.

- Тут твой аднакласнiк у рэстаранным гурце на сола-гiтары грае, суцешыў расчараванага Малы чалавек i назваў iмя разам з тэлефонным нумарам.

- Хто? - здзiвiўся гiтарыст, калi пачуў голас i прозвiшча афармiцеля.

Той паўтарыў.

- А? Не чакаў, прабач. Зараз iду.

Гiтарыст правёў афармiцеля ў залу i пасадзiў за маленькi столiк на два месцы, каля самай эстрады.

- Прабач, мне трэба граць. Блюз любiш?

- Люблю.

- Мы табе зараз сыграем сапраўдны блюз.

Блюз быў выдатны. У адрозненне ад папярэдняга рэстарана, тут iгралi прафесiйна, з густам i сваё, як пазней растлумачыў афармiцелю гiтарыст.

Афармiцель заказаў каньяк. Пiтво было духмянае, афiцыянт ненавязлiвы, музыка... Карацей, усё было такое, як i павiнна быць.

Публiка танчыла. Афармiцель пашукаў вачыма, каго б запрасiць на павольны танец, i не знайшоў. Рэстаран быў дарагi, i, адпаведна, публiка мела як мiнiмум па трыццаць рублёў i гадоў на кожнага.