Якуб Колас - Новая зямля (на белорусском языке)
- Название:Новая зямля (на белорусском языке)
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:неизвестно
- Год:неизвестен
- ISBN:нет данных
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Якуб Колас - Новая зямля (на белорусском языке) краткое содержание
Новая зямля (на белорусском языке) - читать онлайн бесплатно полную версию (весь текст целиком)
Интервал:
Закладка:
Цi так нiкчэмная басота,
Яна твайго не варта бота,
Цябе скубе, цябе ўшчувае
Маўчы! няхай жа бэсцiць, лае,
За нос, як хоча, няхай водзiць!
Антось i Ганна не знаходзяць,
Што адказаць i што парадзiць
I як пытанне гэта ўладзiць.
Прайшла нядзеля i другая
Час не стаiць i не чакае.
Ўжо хата новая гатова,
Прыбраны трэскi ўжо i дровы;
Над белым дахам, як карона,
Красуе комiнак чырвоны;
Прыветна вокны пазiраюць,
Бы вас у госцi запрашаюць,
Ну, добры выгляд хата мае,
Яна i цешыць, здавальняе.
Сюды сямейка перабралась,
I гэта хата паказалась
Пасля зямлянкi проста раем.
- Хоць хату добрую, а маем,
Не тое цеснае скляпенне!
Казала мацi ў здавальненнi.
Чысцютка, светла, бы ў пакоi!
Прыемна пахла тут смалою
I свежым дрэвам, хваiною.
I ўсё здавалася бы гладка,
Каб так не скончылась загадка
Аб тым падлоўчым на кватэры.
Аб'ездчык, самы той Ксавэры,
Прынёс навiну ў гэту хату.
- Не падвязло нашаму брату:
Пякельны пан! - Ксавэры кажа.
Як ноч, на нас на ўсiх ён ляжа.
- А хто такi? - Мiхал пытае.
- Бадай яго Мiхал цi знае:
То пан Ракоўскi з-пад Татаркi!
Як кажуць, пан занадта шпаркi...
- Пастой, пан, прозвiшча знаёма!
Ну, так: я чуў аб iм, вядома...
Дык пан Ракоўскi! Ну, вiншую!
Пакажа нам, дзе рак зiмуе!
I - ха-ха-ха! - Мiхась рагоча:
Ён паказаць тым смехам хоча,
Што ашукалiсь нечакана,
Прыдбаўшы гэтакага пана.
- А як жа! чуў я, што за пташка!
Лядачы нораў, лае цяжка,
Яшчэ i звычай такi мае,
Што з кулакамi налятае.
Ляснiчы новы не з'явiўся,
А ўжо, як трэба, уявiўся;
Усё падробна распiсалi,
Як бы яго даўно тут зналi:
I як ён выглядзiць сабою,
I што ён мае за душою,
I чым выдатны i багаты,
Цi кавалер ён, цi жанаты,
Калi, дзе, чым ён вызначаўся,
Як да людзей слатой чапляўся,
Ну, адным словам, адчыталi,
Ўсе косцi пану перабралi.
I праўда, пан быў злы, паганы
I звераваты, надзiманы,
I мух не мала меў у носе.
I шмат цяжэй тут павялося.
I вось, вярнуўшыся з абходу,
Як бы апушчаны у воду,
Мiхал павёў апавяданне,
Як выйшла першае спатканне.
- Iду, а ён дарогай валiць,
За iм вярхом Абрыцкi смалiць.
Пад'ехаў гэта i спынiўся.
- Дзень добры пану! - пакланiўся,
А ён, як слуп, i не зважае,
Глядзiць, бы воўк той, i пытае:
- А ты дзе служыш, чалавеча?
- Служу, паночку, я ў Парэччы.
- Ага!.. чаму гэта, ягомасць,
Вядзеш вялiкую знаёмасць?
Чужых цялят бярэш на пашу?
Наскрозь я бачу службу вашу!
Чаму аб'ездак, сцежак многа?..
Пiльнуйся ты свайго парога,
Бо мне такiх служак не трэба:
Для гультаёў не маю хлеба.
Дык памятай, чаго наймаўся!
Сказаў i далей паiмчаўся.
- Ну, ўжо ўвялi цялят у вушы!
Ох, да i людзi ж! што за душы!
Гаворыць мацi абурлiва.
- Чаму не скажуць? ото дзiва!
Той самы "Тэш", каб падлiзацца,
Гатоў хоць чорту запiсацца,
Яшчэ прыбавiць i размажа!
У гневе дзядзька Антось кажа.
Апавяданае здарэнне
На iх наводзiць засмучэнне.
- Ну, што ж? цярпi, маўчы зацята,
Бо так выходзiць, небажаты.
Наняўся, кажуць, як прадаўся!
Мiхал зласмешна адазваўся.
Х. НА ПАНСКАЙ СЛУЖБЕ
У той жа дзень, праз час каторы,
Прыйшоў сюды Марцiн з каморы,
Ляснiк таксама пры кватэры.
Загады розныя, паперы
Яму ў ляснiцтве даручалi,
Калi з наказам пасылалi.
Яшчэ здалёк, аж каля клiна
Антось заўважыў тут Марцiна.
- Ну, прэцца ўжо Марцiн з наказам!
Згарэў бы ты, панок, з iм разам!
Дабра так пану пажадалi,
Але з цiкавасцю чакалi,
Што iм Марцiн тут заспявае.
- Ну, што нам васпан сказаць мае?
- Наказ прынёс я да васпана!
Наказ такi, каб заўтра зрана
Твой брат Антось шоў да адбору,
А сам Мiхал аб гэту пору
Настройваў лыжы да сялiбы
Падбаць панам наконта рыбы;
Бяры там невад з рыбакамi,
Паноў парадуй шчупакамi:
Галодны, можа, небаракi,
А мо абрыдлi iм прысмакi
Вяндлiны, мяса i катлеты,
Павысыхалi, як шкiлеты,
Iх вецер з ног чуць не скiдае!
Марцiн тут жарту падпускае.
- Ну вось, ужо i даў задачу!
- Ты нездаволены, як бачу;
Але пастой, Мiхал, даслухай,
Тады ты ўжо глуздом парухай:
Пан прыказаў яшчэ васпану,
Злавiўшы рыбы, каб тады жа
Сам васпан вёз i да Нясвiжа
Таму другому калашману,
Што падпiраюць князеў замак,
Для цешчаў iх i розных мамак.
- Наказ нiчога для пачатку!
Што ж далей будзе, пане-братку?
Э-гэ-гэ-гэ! не мець спакою!
Мiхал затрос тут галавою.
Ой, дасца гэта служба ў знакi!
На карк уссядзе д'ябал ўсякi.
Хiба ён лiтасць, сэрца мае?
Ўжо двух у службу запрагае:
Адзiн на рыбу - той ў адборку...
Няма на iх, вужак, паморку,
Вось на такiх чартоў лазатых,
На гэтых джынджыкаў праклятых!
Быў чалавек, што можна б ладзiць,
Дык вось няма - памёр! Не вадзiць
На добрых нам паноў нiколi.
А вось такi "Рак", лiха долi,
Не будзе мець табе i зносу.
Так, брат: для нашага ён лёсу!
I ёсць жа прыказка такая:
"Клянi ты пана - пан сычае!"
Мiхал хадзiў i бунтаваўся
I на ляснiчага злаваўся.
- Iдзе работа, сеяць трэба,
Ляжыць няўзораная глеба,
А ты й каня бяры ў прыдачу...
Сказаць-то лёгка - даў задачу!..
Ото бяда! ото галеча!
А меў бы кут свой, чалавеча,
Цi ж бы служыў? цярпеў бы здраду?
Даўно б у морду плюнуў гаду!
Пайшоў ты к лiху! правалiся!
Сам гэтым хлебам падавiся!
- Вось тут-та, брат, i гора тое
I гэта лiха насланое,
Што нам няма дзе зачапiцца,
I мусiм з гэтым мы згадзiцца,
Пад дудку панскую скакаць
I iх загады выпаўняць.
Цябе ж дзяруць, як тую лiпку!
Марцiн з кiшэнi вынуў пiпку,
Цыбук заядла прадзiмае
I пiпку пальцам набiвае.
- Цьфу! лае, бэсцiць з-за нiчога!
А мух, брат, мух у носе многа!
I так нясецца ён, васпане,
Тычына шапкi не дастане!
Не пазiрае табе ў вочы,
Глядзiць, бы воўк той, заўжды скрыва
I заўжды злосны ён надзiва,
I заўжды лаяцца ахвочы...
Ды чорт яго бяры, Мiхале!
Што зробiш гэтакай завале?
Ось будзем жыць сяк-так памалу,
Цi гэта ў першы раз Мiхалу
Такiя справы мець з панамi?
Няхай яны лепш здохнуць самi,
Чым мець праз iх яшчэ згрызоты.
Хiба ж, Мiхале, мы сiроты?
I пан, калi нам пашанцуе,
Пад нашу дудку затанцуе:
Няпраўда - згiне племя злое!
- Калi ж та будзе свята тое?
Хiба як возьме нас магiла?
Не наша, браце, а iх сiла!..
Адно, брат, тут: старацца трэба
Прыдбаць сваю скарынку хлеба,
Бо людзi кажуць: "Хлеб служачы
Не надта добры хлеб - сабачы!"
I не сабака страшан воўку,
Калi прыйшлося сказаць к слоўку,
Мой пане-браце, мой Марцяга,
А непрыемна яго звяга!
Яшчэ крыху паразважалi
I трохi злосць сваю сагналi.
Марцiн пайшоў, але для пана
Было яшчэ крыху дадана
Не вельмi добрых пажаданняў,
I пацер розных, i лiтанняў.
Але дабра, палёгкi, толку
Не прыбыло з таго й на голку.
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: