Людмила Иванова - Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1
- Название:Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Array Русский фонд содействия образованию и науке
- Год:2012
- Город:Москва
- ISBN:978-5-91244-070-0
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Людмила Иванова - Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1 краткое содержание
Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1 - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
Сюндю нисходит на землю
27
Rastava… Egläi Synnynmoa, Syndy syndyi täi moal, täi moal Syndy syndyi… Sanotaa, što niin Syndy syndyi, Svätkät lietäy, Svätkat lietäy, huhTakakse kävelläh, no i enne tytöt vorozittih, lembie nostettih, stobi ferämbi miehel otettas… Syndy buitegu sie laskiettuu moal, i rubieu kävelemäh buitegu joga taloh, Syndy. Rostovoa vaste syndyy i Vieristäh sai. Kaksi nedälie… Rostovoa vaste daze ei kizattu, kallis proazniekka: se buite gu Христос рождался… Syndyy kuuneltih.
Рождество… Вчера началось время Сюндю. Сюндю родился на эту землю, на этой земле Сюндю родился… Говорят, что так Сюндю родился, Святки подходят, Святки подходят, ряженые ходят, а раньше девушки гадали, славут-ность поднимали, чтобы скорее замуж взяли… Сюндю будто бы нисходит на землю, и будто бы в каждую избу Сюндю заходит. Перед Рождеством родится и до Крещения. Две недели… Перед Рождеством даже не плясали, дорогой праздник: это будто бы Христос рождался… Сюндю слушали.
ФА. 1513/1. Зап. Степанова А. С., Лавонен Н. А. в 1971 г. в д. Мяндусельга от Титовой G. А.
28
Svätkis Rastavua vaste Syndy muale heitäh, sidä enne primietittih, käydih kuundelemah, a Vieristiä vaste nouzou. Sid sidä kuunellah, kelgi midä kuuluu.
На Святки перед Рождеством Сюндю на землю нисходит. Это раньше примечали, ходили слушать. А перед Крещением поднимается. Тогда его слушают, кому что слышится.
ФА. 132/71. Зап. Волкова А. в 1936 г. в д. Обжа от Демоевой А.
29
A engo tiije, mi se Syndy oli, se kak buite ku taivahasta kuuluu, Jumalasta mol, kudoal robizou da kävelöy da… Libo Rastavan aigah kyrzii pastettih i huondeksel enzimäine kyrzy annetah ikkunas, znaacit ottau Jumal teile kyrzän… Ikkunas andau sil, ken on pihal: andau Syndyle mol kyrzän. Se moama raskazi kai… Huonduksel, kyrzän enzimäizen pastau da sid andau kyrzän. Pimien hämär ga vit’ nägyy vähäizel, ga ei äijäl… No, se Jumal, Syndy tulou mol Syndy… Ei vedes, a taivahas, taivahas tulou – minä kuulin. Vedespäi vedehine, ainos sanottiin A taivahaspäi mol Syndy, sigäläine, kuundeltih heidä.
Moama sanoi, što erähil mol kuului, što tuli- ga se zenihhy oli. Nu i sen vuoden miehel menöy, ku tuli ka znaacit zenihhy. Rostanilla kävyttih, rostanilla i pomoikoi viedih, nämii astieloi pestih, sidä vetty da kuundelemah käveltih – kudamas curaspäi zenihhy on.
А и не знаю, что это за Сюндю было, это как будто бы с неба слышится, от Бога, мол, кому-то слышится – шуршит да ходит да… Или во время Рождества блины пекли, и утром первый блин дают из окна, значит Бог берет у тебя блин… В окно даёт тому, кто на улице: мол для Сюндю даёт блин. Это всё мама рассказывала… Утром, первый блин испечёт и даст блин. Сумерки, но ведь видно немного, но не сильно… Ну, это Бог – Сюндю, мол Сюндю придёт… Не из воды, а с неба, с неба приходит – я слышала. Из воды водяной, всегда говорили. А с неба, мол, Сюндю, оттуда, их слушали.
Мама говорила, что некоторым слышалось, что приходит – как будто это жених был. Ну и в тот год замуж выйдет, раз пришел, значит, жених. На росстани ходили, на росстани, и помойку выносили, как посуду вымоют, и слушать шли – с какой стороны жених.
ФА. 3064/14. Зап. Конкка А. П. в 1987 г. в д. Спасская Губа от Редькиной А. И.
30
Syndy, sanottih, heittyy taivahaspäi. Joakoin Mas-coi da Anni-coi, hyö saneltih, što enne voinoa heile (suuret pakkaizethäi ollah, sanottih, što Syndy kävelöy) ylen äijäl rädzizi, kodi loskau, kuuluu pihal mugaleiten. Se rodih voinan iel – Syndy muga ozutti…
Pastettih lep’oskaine, Synnyn kokoi, pärpäccyine, Synnyn leibäine. Pikkaraine…
Liga roadoloi ei roattu Synnynmoan aigah.
Сюндю, говорили, с неба спускается. Яковлевы тетя Маша да тетя Анни, они говорили, что до войны (сильные морозы ведь бывают, говорили, что это Сюндю ходит) очень сильно трещало, дом скрипел, слышно с улицы было. Это было перед войной – Сюндю так предсказывал.
Пекли лепешечку, пирожок для Сюндю, лепешечку, хлебец Сюндю. Маленький…
Грязную работу во время земли Сюндю не делали.
ФА. 3464/47. Зап. Иванова Л. И., Миронова В. П. в 2000 г. в д. Рубчойла от Плечкиной В. И.
Славили Сюндю
31
Šestogo käveltäh pertilöi myöte Syndyy… I pajatetah: “Христос рождается, славится!“ Sidä kyrzie paštitehe, šanotah: “Tämbäi Synd rodiehe, Synd rodiehe, moale laskiehe, pidäy hattarat, hattarat paštetah“. I vot stolale pyhkimele kyrzie pastat, sit hänele lavoh pannah kyrzie, sit häin molitvan tämän gu on, Hristaa slaavim, sit tooze menöy, korzinaine käzivarrel, toizeh taloih menöy, kolmandeh. Kozgi kahtei kävelläh, kozgi yksin kävelöy…
Synnynleiby loaittih sidä ende. Syndy on moas, heittih, tämä leibäine, pastihe leibäine i pandih suolumestale. I d’oga ehtän ildastetah, enne euluh klejonkoi, pyhkim oli, pyhkim stolal, pandih necimä suoluvakku i tämä leibäine suolumestale peäle – syndy leibäine. A sit tämä leibäine, ku tämä proijiu kai, sit tämä ziivatoile. Syndynmoa proijiu, sit ziivatoile.
Syndynmoa vet’ kaksinedälid on: rastavas da vederistimässäh. Täi aigal, stoby ei: ei ni varuu pestu, ei ni buukii. Kahtes nedälis peäl’ ei lämmitetty kylyy da kylyh ei mendy.
Syndyn moan aigah lembie nostatettih.
Nouzonaigus lähtöy, veräih dorogan cistiey – labijoicou, pyhkiy – tämän dorogan avata zenihoile. Hallot yskän nevesta tuou, suureh cuppuh sinne lykätä – zenihä tuloba. Vetty, kaivole kävytä vezihe tuoda, pannah miskaha libo malTaha i suureh cuppuh: bes’odale lähtöy, silmät pezöy täi vedel. Tansijile tulou, kynnyksele seizotahe klubas: “Все курицы под лавку, один петух выше – я!“
Deäd’ät da t’outat sida saneltih, leikkoamah lähtemmö…
Vie lukutetah tyttölöi, se tyttö miehel ei mäne.
Шестого ходят по домам, Сюндю (славят)… И поют: «Христос рождается, славится!» И блины пекли, говорят: «Сегодня Сюндю родился, Сюндю родился, на землю спустился, надо портянки испечь, портянки испечь». И вот на столе на скатерти блины. И ему (славящему) в корзинку положат блинов, и он молитву эту прочитает, Христа прославит, и идёт с корзинкой в руке в другой дом, в третий. Иногда по двое ходят, иногда один.
А хлеб Сюндю делали раньше. Сюндю на землю спустился, этот хлебец пекли и ставили на солонку. И каждый вечер ужинают, раньше клеёнок не было, скатерть была, скатерть на стол, ставили солонку и этот хлебец на солонку сверху – хлебец Сюндю. А потом этот хлебец, когда всё пройдёт, скотине. Время земли Сюндю пройдёт, и скотине.
Время земли Сюндю ведь две недели: от Рождества до Крещения. В это время: ни бельё не кипятили, ни щёлок не варили. Через две недели топили баню и шли в баню.
Во время земли Сюндю лемби поднимали. Встанет спозаранку, дорогу до калитки вычистит лопатой, подметёт – это дорогу открывает женихам. Охапку дров девушка принесёт, и бросит в большой угол – жениха будто принесёт. За водой на колодец сходит, воды принесёт, в миску нальёт или в иную посудину и в большой угол: на бесёду пойдёт, лицо умоет этой водой. На танцы придёт, на порог встанет в клубе: «Все курицы под лавку, один петух, всех выше, я!»
Тётя да жены дядьёв это рассказывали, когда на жатву идём…
Ещё и «под замок» закрывали девушку – та девушка замуж не выйдет.
ФА. 3531/1-4. Зап. Миронова В. П. в 2002 г. в д. Михайловское от Игнатовой M. М.
Выпечка для Сюндю
32
Mändih Syndyd kuundelemah, kuuluu midä – ei kuulu, ka opäi zenihy tuldou, ka opäi kellot zvonitah, kuundeltah…
Men tiije, mi se on – Syndy da Syndy i vs’o. Sanottih, taivahas tulou. Tulou, Syndyd päivy se on Rastavad vaste, Syndyd päivät pietäh, šanotah: pidäy Syndyle hattarat loadie da блины пекут. Hattarat, Syndyle. A konzu jo Syndyd päivy, jo lähtöy Syndy kudaman päivän sit toze pekut, što Syndy lähtöy, pidäy hattarat loadie da… Vot Vederistu on tänäpäi, a Syndyd päivy toizen päivän, ende sidä Vederistoa. Synnyd päivy on enne Vederistoa – se jo lähtöy eäre. Kaksi nedälie on häi. Se konzu tulou enzin, sit pidäy hattarat loadie… Enne sanottih – kyrzät pidäy pastoa, kyrzät… Ku lähtöy Syndy, tooze pastetah, što lähtöy Syndy, pidäy dorogah hattarat pastoa… Kyrzeä kaikel perehel pastetah, mi vai pidäy, kedä vai perehty on, kaikin syödih…
Taivahasta, šanotah, tulou, taivahastapäi. A myö mis tiezimmö siga, а старые люди чего сказали, того и мы скажем. A enne vet’ net proazniekat kai proaznuitih da i ei roattu proazniikkoinu…
Ходили Сюндю слушать, слышно что или слышно; откуда колокола звонят, слушают.
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: