Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

Нягледзячы на моцныя маразы, маладзёвая варта ў курапацкім лягеры працягваецца Мінулай ноччу там заставаліся 9 чалавек, але сёньня раніцай у лягеры быў толькі Алесь Гетман. Астатнія разьехаліся па справах. Спадар Гетман і распавёў мне пра ўчорашні вечаровы візыт сьледчых:

— Міліцыянты патрабавалі, каб мы далі ім паказаньні ў справе разбурэньня лаўкі Клінтана. Мы ня ведаем, хто гэта зрабіў, бо яе разбурылі яшчэ ў жніўні, да нашага прыходу ў Курапаты.

Абаронцы пазналі аднаго зь міліцыянтаў. Гэта маёр з Бараўлянаў, які ўвечары 8 лістапада кіраваў захопам валанцёраў і разбурэньнем іхнага намёту. Дарэчы, амэрыканскі мэмарыяльны знак, які быў разьбіты невядомымі вандаламі 13 жніўня сёлета, ня быў канчаткова зьнішчаны і ня зьнік Сябры БНФ адвезьлі яго ў майстэрню вядомага скульптара Алеся Шатэрніка, які ўжо адрэстаўраваў расколатую лаўку. Спадар Шатэрнік зьбіраецца ўсталяваць падарунак амэрыканскага народу на ранейшым месцы ў Курапатах 15 студзеня наступнага году — у восьмую гадавіну наведваньня мэмарыялу Білам Клінтанам Будаўнічых работ на курапацкім участку дарогі сёньня амаль не вялі. Тым часам назіральніца ад грамадзкай ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты» Мая Кляшторная сёньня працягвала перамовы з чыноўнікамі Камітэту архітэктуры й будаўніцтва Менгарвыканкаму ў справе вадасьцёку, які пракладзены ў бок Курапатаў. Паводле спадарыні Кляшторнай, будаўнічае начальства гатовае зацьвердзіць такі варыянт пракладкі трубы, пры якім сьцёкавыя воды будуць накіраваныя ў бок ад Курапатаў. Але канчатковае рашэньне ў гэтай справе прымуць заўтра.

А ў абаронцаў Курапатаў зьявіліся іншыя праблемы Валанцёры кажуць, што ім бракуе грошай на харчы. Яны заклікаюць людзей і грамадзкія арганізацыі дапамагчы ім.

7 снежня 2001

БУДАЎНІКІ ДАПАМАГАЮЦЬ ВАЛАНЦЁРАМ

Абаронцы мэмарыялу з дапамогай рабочых рыхтуюць пляцоўку для будаўніцтва часовай капліцы, а таксама майструюць новыя крыжы.

Альгерд Невяроўскі:

Мінулай ноччу ў курапацкім лягеры былі дзевяць актывістаў Партыі Свабоды, «Зубра» й Маладога Фронту Ноч прайшла даволі спакойна. Праўда, учора ўвечары ў лягер прыйшлі тры п’яныя будаўнікі зь Віцебску, якія нядаўна прыехалі працаваць на кальцавую дарогу Спачатку яны паводзілі сябе агрэсіўна. Аднак пасьля тлумачальнай гутаркі перапрасілі за свой стан і паводзіны й пакінулі лягер.

Зь іншымі ж рабочымі ў валанцёраў склаліся прыязныя адносіны, і яны нават дапамагаюць абаронцам добраўпарадкаваць тэрыторыю ўрочышча Гаворыць Аляксей Капэлян:

— Будаўнікі прывезьлі пясок, каб зрабіць пляцоўку пад капліцу, каб людзі не стаялі на голым сьнезе й няроўнай зямлі. Пазьней, перад абедам вызваліцца бульдозэр, і мы ўсё тут выраўняем і сплянуем. Ну а пасьля, як абяцалі, хлапцы ўкатаюць грунт — каб не хадзіць па гэтым пяску, як па пуху, а каб цьвёрда было нагам стаяць.

Сёньня будаўнікі ўкатвалі дарожны грунт для ўкладкі асфальту.

А ўчора ўвечары курапацкі лягер наведалі два журналісты зь Вялікабрытаніі, якія доўга распытвалі валанцёраў пра іхнае жыцьцё й абарону мэмарыялу Большасьць валанцёраў удзень выяжджае ў Менск, дзе яны наведваюць розныя арганізацыі і ўстановы ў пошуках сродкаў для існаваньня лягеру. Паводле валанцёраў, ранейшае фінансаваньне з боку грамадзкай ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты» цяпер спыненае, і яны самі шукаюць грошай на харчаваньне Тым ня менш, сыходзіць з Курапатаў валанцёры не зьбіраюцца На іхную думку, толькі дзякуючы прысутнасьці ва ўрочышчы моладзі будаўнічыя працы вядуцца ахайна і з захаваньнем дамоўленасьцяў паміж уладамі й грамадзкасьцю.

9 снежня 2001

СЬЦЮДЗЁНЫЯ НОЧЫ

Уначы ледзь не згарэў намёт абаронцаў Курапатаў. Маладыя людзі, якія сочаць за працай будаўнікоў, пакутуюць ад моцных маразоў і пацукоў.

Ягор Маёрчык:

Сёньня спынілася рэканструкцыя Менскай кальцавой аўтадарогі. Зранку будаўнікі не змаглі завесьці тэхніку — моцныя начныя маразы ператварылі салярку ў кісель Абаронцы Курапатаў таксама пакутуюць ад холаду. Яны ўсё часьцей прыходзяць у намёт пагрэцца Тут ля вогнішча Сяржук Высоцкі распавядае апошнія навіны з жыцьця валанцёраў:

— Ноч была самая халодная за апошні час. Ледзь не загарэўся намёт. Цярушкі падалі на намёт — дзякуй Богу, заўважылі і затушылі.

Тым часам маладыя людзі працягваюць рабіць крыжы ды ўсталёўваць іх вакол Курапацкага лесу. Гэтая праца нескладаная, але вымагае вялікай сілы. Каб умацаваць крыж, трэба выкапаць ямку з паўмэтра глыбінёй. Але пясок зрабіўся як камень. І абаронцы доўга дзяўбуць глебу рыдлёўкамі, каб паглыбіцца на некалькі сантымэтраў. Нядзеля для абаронцаў — гэта як бацькоўскі дзень у летніку. Прыкладна апоўдні сюды наведваюцца простыя людзі. Звычайна не з пустымі рукамі: найчасьцей яны прыносяць ежу альбо фундуюць сымбалічную суму грошай.

СПАДАРЫНЯ: Купіце сабе што-небудзь. Я той раз была, дык ад сябе пяцёрку дала. І зараз я вам скварачку дам, дзеткі мае дарагія. Як вы тут маецеся?

Абаронцы, напэўна, ня раз узгадваюць добрым словам пэнсіянэрку Веру Дрэвiц:

ДРЭВIЦ: Мы прыходзім кожную нядзелю. Прыносім ежу. А сёньня прынесьлі адзежу — куртку з капюшонам, цёплы швэдар, ваўняныя панчохі, капялюш вязаны — тое, што ім трэба.

— Гэтыя рэчы — вашы ўласныя?

— Уласныя! Мы перагледзелі, што можна сюды прынесьці. Па «Свабодзе» чулі, што трэба ім вопратка, дык мы бягом-бягом сабралі. Трэба дапамагчы. Я ж не галадую, значыць, магу падзяліцца з тымі, хто стаіць на пярэднім пляне.

Штонядзелю ў Курапатах адбываецца традыцыйнае набажэнства. Сьвятар Леанід Акаловіч запрашае ўсіх памаліцца за спакой душаў бязьвінна загінулых ахвяраў сталінскага тэрору.

10 снежня 2001

АПОШНІЯ ЗЬВЕСТКІ З КУРАПАТАЎ

У Курапатах працягваюцца земляныя работы Валанцёры падаравалі будаўнікам кнігу Зянона Пазьняка.

Ганна Соусь:

Сёньня ў Курапатах аднавіліся земляныя работы, якія былі спыненыя ў выходныя з-за моцнага марозу. Спачатку геадэзісты рабілі замеры на дарозе. Гаворыць Зьміцер Кірылаў з Магілёўскага дарожна-будаўнічага трэсту:

— Сёньня мы зрабілі разьбіўку зямельнага ўчастку. Зараз прыедзе прадстаўнік тэхнагляду й будзе прымаць працу. Пасьля гэтага мы будзем насыпаць слой пяску таўшчынёй 45 сантымэтраў.

За будаўнічымі працамі ўвесь час назіраюць валанцёры Мінулай ноччу ў лягеры было дзесяць чалавек, удзень крыху менш – адны пайшлі на вучобу, другія – на працу Апошнім часам у валанцёраў склаліся прыязныя дачыненьні з будаўнікамі. Прыкладам, на кабіне аднаго бульдозэра я заўважыла эмблему Беларускай Партыі Свабоды Распавядае Алесь Гетман:

— Мы паведамляем, чым ёсьць на самой справе Курапаты. Да будаўнікоў не даведзена, што тут пахаваньні. Ім кажуць, што тут нейкі падкоп апазыцыі. Мы падыходзім да іх, даводзім, падаравалі ім кнігу пра Курапаты Зянона Пазьняка.