Ирина Кротова - Эсперанто с Юлио Баги. Рассказы

"Ĉu mi redonu la trian infanon (мне вернуть третьего ребёнка: doni – дать )?"

La monon li lokigis en la fundon de la tirkesto kaj poste, kvazaŭ forgesante pri mia ĉeesto, li daŭrigis la manĝadon. Mi ne povis tuj foriri. La interesiĝo, dum jaroj retenita en mi, nun volis profiti la okazon, sed mi ne sciis kiel komenci... Atendo... La maljunulo turnis sian rigardon al mi, sed nun demando sidis en la okulparo. Ankoraŭ gluteto da lakto, ankoraŭ porbuŝa peceto da pano kaj li donis vortojn al la muta demando:

"Ĉu mi redonu la trian infanon?"

"Ne (нет), ne!" mi protestis energie (я запротестовал горячо: «энергично») kontraŭ la miskompreno (против недопонимания). "Kiel vi povas eĉ pensi tion (как ты можешь даже думать это)? Ne pro tio mi atendas (не из-за этого я жду), sed mi deziras aŭskulti vian parolon pri vi (но я желаю послушать твой рассказ: «разговор, речь» о себе), pri via vivo (о твоей жизни), pri..."

"Por kio (зачем, ради чего)? Vi vidas (вы видите), sinjora moŝto, mi estas simpla ŝuflikisto (я – простой сапожник). Kion paroli pri tio (что говорить об этом)?" kaj li indiferente suĉis longan gluton el la botelo (и он равнодушно отхлебнул: «высосал» большой: «долгий, длинный» глоток из бутылки: su ĉ i – сосать ).

"Jes (да)... vere (правда)... kion paroli pri tio?... Sed klarigu al mi (но объясни мне), ĉar mi ne komprenas (потому что я не понимаю), kial vi volis senpage ripari la ŝuetojn de mia filineto (почему ты хотел бесплатно починить туфельки моей дочки)?"

"Ne, ne!" mi protestis energie kontraŭ la miskompreno. "Kiel vi povas eĉ pensi tion? Ne pro tio mi atendas, sed mi deziras aŭskulti vian parolon pri vi, pri via vivo, pri..."

"Por kio? Vi vidas, sinjora moŝto, mi estas simpla ŝuflikisto. Kion paroli pri tio?" kaj li indiferente suĉis longan gluton el la botelo.

"Jes... vere... kion paroli pri tio?... Sed klarigu al mi, ĉar mi ne komprenas, kial vi volis senpage ripari la ŝuetojn de mia filineto?"

"Ĉar ili estis truetaj (потому что они были потёртыми: «слегка дырявыми»: truo – дыра ), kaj (и)... kaj... tiuj de la sinjora moŝto (те /туфли/ вашей светлости) simile estas tiaj (похоже такие = почти такие же)."

Mi sentis hontruĝon sur miaj vangoj (я почувствовал румянец: «красноту» стыда на своих щеках: honto – стыд ). Jen (вот), por ĉio oni devas pagi la prezon (за всё /люди/ должны платить цену = за всё надо платить). Eĉ por la plej bonvola interesiĝo (даже за самый вежливый интерес, внимание).

"Tiu ĉi paro servas por la ĉiutago (эта пара служит для повседневности, будней = эта пара на каждый день)," mi provis senkulpigi min (я попытался оправдаться: kulpo – вина ). La sinjoraj moŝtoj ofte defendas la prestiĝon (господа часто защищают /свой/ авторитет, престиж) per mensogetoj (маленькой ложью: mensogo – ложь ). "Sed ne pri tio temas (но не об этом речь). Diru (скажи), avĉjo, kial vi flikadas senpage (почему ты латаешь бесплатно)? Ĉar por multaj vi laboras senpage (потому что для многих ты работаешь бесплатно). Nun mi komprenas (теперь я понимаю), kion signifas via kurioza tarifo (что значит твой странный тариф)..."

"Ĉar ili estis truetaj, kaj... kaj... tiuj de la sinjora moŝto simile estas tiaj."

Mi sentis hontruĝon sur miaj vangoj. Jen, por ĉio oni devas pagi la prezon. Eĉ por la plej bonvola interesiĝo .

"Tiu ĉi paro servas por la ĉiutago," mi provis senkulpigi min. La sinjoraj moŝtoj ofte defendas la prestiĝon per mensogetoj. "Sed ne pri tio temas. Diru, avĉjo, kial vi flikadas senpage? Ĉar por multaj vi laboras senpage. Nun mi komprenas, kion signifas via kurioza tarifo..."

Longe li ne respondis (долго он не отвечал), sed vidante mian obstinan atendon (но видя моё настойчивое ожидание: obstina – упрямый ; упорный ) fine li ekparolis (наконец он заговорил).

"Nu, bone (хорошо), mi rakontos tion (я расскажу это), por ke oni eksciu (чтобы узнали), kia hipokrita mi estas (какой я лицемерный). Pro egoismo mi flikadas senpage (из-за эгоизма я латаю бесплатно). Mi akiras por mi ĝojon per infanĝojo (я получаю для себя радость радостью детей: akiri – приобретать )... Jam pli ol dudek jarojn (уже более двадцати лет) mi vivas en tia ĝojo (я живу в такой радости). Tre malmultaj povas aserti (очень немногие могут утверждать), ke ili havis tiome daŭran ĝojon (что у них была настолько продолжительная радость: da ŭ ri – продолжаться, длиться ). Nun mi jam staras proksime al mia tombo (сейчас я уже стою близко к моей могиле), kaj tamen la ĝojo gastadas konstante ĉe mi (и всё же радость гостит постоянно у меня). Ĝi rekompencas min por la malplena juneco (она награждает меня за пустую молодость)."

"Ĉu via edzino mortis tro frue (разве твоя жена умерла слишком рано)?"

"Neniam mi havis tian (никогда я не имел такой)."

"Ĉu trompiĝo (самообман = ты обманулся: trompi – обман ыва ть )?"

Longe li ne respondis, sed vidante mian obstinan atendon fine li ekparolis.

"Nu, bone, mi rakontos tion, por ke oni eksciu, kia hipokrita mi estas. Pro egoismo mi flikadas senpage. Mi akiras por mi ĝojon per infanĝojo... Jam pli ol dudek jarojn mi vivas en tia ĝojo. Tre malmultaj povas aserti, ke ili havis tiome daŭran ĝojon. Nun mi jam staras proksime al mia tombo, kaj tamen la ĝojo gastadas konstante ĉe mi. Ĝ i rekompencas min por la malplena juneco ."

"Ĉ u via edzino mortis tro frue ?"

" Neniam mi havis tian ."

"Ĉ u trompi ĝ o ?"

"Neniam mi povis trompiĝi (никогда я не мог обмануться), ĉar neniu amis min (потому что никто не любил меня). Mi estis tre malbela knabo (я был очень некрасивым мальчиком), kurbkrura (кривоногим: kurba – кривой ), pigmea kun plata brusto (пигмейским = пигмейского роста с плоской грудью), senforma nazo kaj flamruĝaj haroj (бесформенным носом и огненно-рыжими волосами: flamo – пламя , ru ĝ a – красный ). Oni trovis min ie sur strato (нашли меня где-то на улице). Neniu amis min (никто не любил меня), escepte mian mastron (за исключением моего хозяина: escepti – исключать ). Pro amo li karesis ĝibon sur mia dorso (из-за любви он ласкал горб на моей спине), por ke mi havu rememoraĵon pri li (чтобы у меня было воспоминание о нём), sed tamen li donis manĝaĵon al mi (но всё же он давал еду мне) kaj zorgis pri miaj ĉifonoj (и заботился о моих лохмотьях). Li estis ja tia (он был ведь таким = вот каким он был). Estas homoj (есть люди), kiuj pro amo oferas sin (которые из-за любви жертвуют собой), kaj estas tiaj (а есть такие), kiuj pro amo oferas aliajn (которые из-за любви жертвуют другими). Mi ne volas kalumnii lin (я не хочу клеветать на него). Post lia morto eĉ mi heredis ion (после его смерти даже я унаследовал, получил в наследство кое-что). Lia vidvino (его вдова), forpelanta min el la domo (прогоняющая меня из дома), ĵetis post mi liajn alenojn (бросила мне вслед: «бросила после меня» его шила), martelojn (молотки), ŝulignojn (колодки: ligno – дерево, древесина )...

"Neniam mi povis trompiĝi, ĉar neniu amis min. Mi estis tre malbela knabo, kurbkrura, pigmea kun plata brusto, senforma nazo kaj flamruĝaj haroj. Oni trovis min ie sur strato. Neniu amis min, escepte mian mastron. Pro amo li karesis ĝibon sur mia dorso, por ke mi havu rememoraĵon pri li, sed tamen li donis manĝaĵon al mi kaj zorgis pri miaj ĉifonoj. Li estis ja tia. Estas homoj, kiuj pro amo oferas sin, kaj estas tiaj, kiuj pro amo oferas aliajn. Mi ne volas kalumnii lin. Post lia morto eĉ mi heredis ion. Lia vidvino, forpelanta min el la domo, ĵetis post mi liajn alenojn, martelojn, ŝulignojn...

Mi devis ekmigri (я должен был начать странствовать), sed la homoj evitis min ĉie (но люди избегали меня повсюду) kaj ankaŭ mi evitis ilin (и я тоже избегал их). Foje (однажды), post longa de vilaĝ-al-vilaĝo vagado (после долгого блуждания от деревни к деревне: vagi – блуждать, бродить ), mi venis en la ĉefurbon (я пришёл в столицу: ĉ efa – главный ). Ĉi tie ĉio pliboniĝis (здесь всё улучшилось). Oni ne evitis min plu (/люди/ не избегали меня больше), ĉar oni tute ne rimarkis min (потому что вовсе не замечали меня). Kelkajn jarojn mi flikadis (несколько лет я латал), laboradis en la periferioj (работал на окраинах). La malriĉuloj alportis riparigi siajn botojn (бедняки приносили чинить = приносили в починку свои сапоги), ŝuojn (туфли), pantoflojn (тапочки), kaj el ili kelkaj volonte paroladis kun mi pro la (и из них некоторые охотно говорили со мной о) — kredito (кредите). Mi vivis (я жил), ĉar ne venis al mi la penso "ne vivi" (потому что не приходила мне /в голову/ мысль «не жить»). Foje iu foirartisto vokis min al si (однажды некий ярмарочный артист позвал меня к себе: foiro – ярмарка ). Li serĉis kuriozaĵon por sia budo (он искал /какую-нибудь/ занятную штуку для своего балагана: kurioza – курьёзный, любопытный, budo – будка, киоск, ларёк ) kaj mi tre taŭgis esti "hundkapa tataro" (и я очень годился = как раз подходил быть «татарином с собачьей головой»: hundo – собака ) en lia budo (в его балагане).