Николай Чергинец - За секунду да выстралу

— А ну, рукі ўгару!

— Калі ласка, — Буравін падняў рукі.

Грышка паглядзеў на Мельнікава:

— Ромка, падыдзі да яго з правага боку і дастань з кабуры пістоль.

Буравін хацеў сказаць, што ён не браў з сабой пісталет, але раздумаў. Бандыты, напэўна, не павераць і пачнуць шукаць у сене, а там Славін. Капітан павярнуў галаву на Мельнікава:

— Пісталет ляжыць у мяне справа на сене, вось паглядзі.

Мельнікаў узяў пісталет, праверыў кабуру і, вылаяўшыся, прабурчаў:

— Глядзі, лягавы, нават да сустрэчы прыгатаваўся, учуў, гад!

Буравін ліхаманкава думаў: «Цяпер, абяззброіўшы, яны будуць меней уважлівыя, трэба дзейнічаць!» Ён вычакаў, пакуль Мельнікаў, адыходзячы ад саней, павернецца да яго бокам, і гучна падаў сігнал:

— А, гэты ты, Грышка!

Буравін кінуўся на Мельнікава і спрабаваў падмяць пад сябе, адабраць пісталет, але гэтага не атрымалася. Яму ўдалося толькі моцна пхнуць Мельнікава ў бок, і яны абодва зваліліся на снег.

Усе трое бандытаў у гэты момант глядзелі на іх, і калі Славін ускочыў на ногі і накіраваў у іх бок аўтамат, яны на імгненне аслупянелі. Але Дрозд тут жа кінуўся ад каня ў бок і стрэліў. Куля прасвістала побач з галавой Славіна. Лейтэнант даў кароткую чаргу. Буравін прыўстаў трохі і ўсім целам наваліўся на Мельнікава. Ён не бачыў, як пасля першых стрэлаў коні рванулі санкі, і Славін кулём паляцеў у снег. Стрэлы стрэльбы і абрэза Солахаў зліліся ў адзін. Карцеч і куля ўздыбілі вакол Славіна снег, ён, лежачы на спіне, даў чаргу ў бок Солахаў і пасля гэтага ўстаў на калена.

— Ні з месца, кідай зброю!

І тут малодшы Солах кінуўся да кустоў, Славін ускінуў аўтамат, але страляць не змог, бо паміж ім і ўцекачом аказаліся Буравін і Мельнікаў. Уладзімір убачыў, што Мельнікаву ўдалося вывернуцца з-пад участковага і зараз яны, сашчапіўшыся, ляжалі побач, але рука бандыта цягнулася да пісталета, які валяўся на снезе. Уладзімір ірвануўся да іх і з размаху стукнуў прыкладам Мельнікава па галаве. Той змяк, а лейтэнант зноў узяў на прыцэл старога і ляжачага на снезе ўніз тварам Дразда.

— А ну, дзед, кідай стрэльбу!

Солах адкінуў у бок стрэльбу і грузна апусціўся ў снег. Славін, пераканаўшыся, што Мельнікаў ужо не ўяўляе бяспекі, асцярожна пачаў набліжацца да Дразда.

— Хопіць ляжаць, зараз і пасядзець можна.

Але Дрозд маўчаў. Лейтэнант абышоў яго і толькі зараз убачыў каля галавы вялікую крывавую пляму. Славін перавярнуў Дразда ўверх тварам — мёр­твы! Азірнуўся — на снезе з паднятымі рукамі сядзелі стары і Мельнікаў, а ззаду іх з пісталетам напагатоў ўжо стаяў Буравін.

— Лейтэнант, а Грышка дык уцёк! — засмучана сказаў ён.

Славін крута павярнуўся, падбег да ўчастковага і сунуў яму аўтамат.

— Вядзіце іх да вёскі, а затым па маіх слядах пашліце людзей. Я — за ім! — Ён, на хаду выхопліваючы з кішэні ТТ, кінуўся ў лес.

— Уладзімір! — крыкнуў Буравін. — Будзь асцярожны. Ён можа стрэліць з-за дрэва.

— Не хвалюйцеся, ён ад мяне не ўцячэ!

Славін схаваўся за дрэвамі. Капітан падабраў стрэльбу Солаха, затым абрэз, які валяўся побач з трупам. Паглядаючы на затрыманых, думаў: «Што ж рабіць? Коні не мае, яны, супакоіўшыся, наўрад ці вернуцца сюды. Хутчэй за ўсё, у Светлае прыбягуць. У санках ляжаць запасныя аўтаматныя дыскі, і той, хто затрымае коней, будзе шукаць мяне, каб паведаміць пра іх. Але дзе ў мяне гарантыя, што коней зловяць? Можа, яны на скрут галавы ўжо пранесліся праз сяло і цяпер імчацца далей? Не, трэба весці затрыманых у Светлае і думаць як дапамагчы Славіну».

Буравін зламаў вялікую галінку і ўторкнуў яе побач з забітым. Яна будзе добрым арыенцірам, калі пойдзе снег. Капітан павесіў на шыю аўтамат, закінуў на левае плячо стрэльбу і абрэз. Суха загадаў:

— Устаць! — Мельнікаў і Солах усталі. — Цяпер мы пойдзем... — Каттан запнуўся: «А чаму ў Светлае? Туды, праўда, крыху бліжэй, але ў Станавым жа і сельсавет, і тэлефон, і памагатыя ёсць. Нельга забываць, што ў Светлым у доме Дразда ёсць людзі, і там пазней вобыск трэба рабіць. Убачыўшы мяне з затрыманымі, могуць прыхаваць». — Буравін кашлянуў і гучна дадаў: — У Станавое. Пойдзеце наперадзе мяне на пяць крокаў. Папярэджваю, любое непадпарадкаванне і вы адправіцеся ўслед за Драздом. Ясна?

Відавочна, хуткія і рашучыя дзеянні работнікаў міліцыі добра пераканалі бандытаў у тым, што супраціўленне бескарыснае, і яны паспешна заківалі галовамі...

30 Славін

Славін бег па глыбокім снезе, імкнучыся трапляць нагамі ў сляды, пакінутыя Солахам. «Нічога, галубчык, — думаў Уладзімір, — ты п’еш, я — не, ты курыш, а я не. Ты не ведаеш нават, што такое фізпадрыхтоўка. Дык куды ж ты дзенешся?» І Славін лёгка бег па следзе. Яго хвалявала толькі тое, каб Грыш­ка не выбег на дарогу, тады сляды згубяцца. Неўзабаве Славін заўважыў, што даўжыня крокаў Солаха стала меншай. «Ага, ужо дыханне падводзіць!» — падумаў лейтэнант і пабег побач з ланцужком слядоў, бо ён працягваў бегчы ў тым жа тэмпе і зараз не мог трапляць след у след.

Наперадзе паказаўся хмызняк, туды і вёў след. Уладзімір узяў лявей, агінаючы кусты, і трымаў іх пад прыцэлам. Хто ведае, можа, менавіта ў гэту хвіліну Солах, выбіўшыся з сілы, вырашыў перадыхнуць і, схаваўшыся ў кустах, як зацкаваны звер, глядзіць назад: ці не пакажацца пагоня. А гэта значыць, можна напароцца на яго кулю.

Абабегшы хмызняк, лейтэнант перш за ўсё праверыў, ці ёсць сляды. «Так, вось яны! Тады наперад!» І аператыўнік тым жа размашыстым крокам пабег далей. Ён добра бачыў, што ўцякач ужо не бег, а ішоў. Значыць, трэба быць асцярожным, той можа пачуць яго, і тады без перастрэлкі не абысціся.

Наперадзе зноў паказаўся хмызняк, і зноў Славін пачаў забіраць лявей. Абмінуўшы яго, ён адразу ж убачыў ланцужок слядоў. Уладзімір прасачыў іх позіркам і раптам убачыў злачынцу. Той ішоў метрах у ста пяцідзясяці і пакуль не бачыў свайго праследавальніка.

Славін, стараючыся менш шумець, бег па цаліку, даганяючы яго. Солах тым часам азірнуўся. Славін выразна ўбачыў пару, што валіла з яго рота, пакрыты інеем твар і каўнер паўкажушка. Грышка ўскінуў абрэз і пачаў цэліцца. «Нічога, на такой адлегласці з абрэза не так лёгка пацэліць», — падумаў Славін і некаторы час бег недалёка ад дрэва. Гулка гакнуў стрэл, але свісту кулі лейтэнант не пачуў. Ён стаў за дрэва і сунуў пісталет у кішэнь паўкажушка. Адлегласць паміж імі была метраў восемдзесят, для прыцэльнага агню з пісталета далекавата. Славіну не хацелася паказваць бандыту, што асцерагаецца яго, і Уладзімір, заўважыўшы ў метрах дзесяці наступнае дрэва, рвануў да яго. Толькі схаваўся за хвою, як у яе ўпілася куля. Уладзімір выглянуў і знайшоў гэта месца. Прыкінуў: «Глядзі ты, калі б не дрэва, як раз бы зноў у жывот». І нібы заныла старая рана. Ён успомніў той бой з немцамі ў вёсцы. Тады таксама была зіма, ён бег уздоўж плота — раптам удар, і ў вачах паплыла чырвоная смуга. «Не, гад, калі немцы мяне не забілі, то і ў цябе гэта не атрымаецца», — раззлаваўся Славін і рвануў да наступнай хвоі, каб схавацца за ёй, але ўбачыў, што Солах пабег. Уладзімір кінуўся за ім. Неўзабаве адлегласць паміж імі скарацілася да сарака — пяцідзесяці метраў. Солах ужо, напэўна, выпусціў абойму, таму што цяпер, стоячы за тоўстым дрэвам, важдаўся з абрэзам. Лейтэнант, не губляючы часу, зноў пабег, але калі ўбачыў, што бандыт падняў сваю зброю, стаў за дрэва. «Зараз ужо можна весці агонь, — падумаў ён, прыкідваючы адлегласць. — Метраў дваццаць пяць будзе». І крыкнуў: