КАДЫР АБАКИРОВ - Алтын сандыктагы ырлар

Айланага бийлик кылып түн жүрөт.

Терезеден алсыз нурлар таралып,

Тигинде жалгыз чырак бүлбүлдөйт.

Ошол үйдө мен чоңойдум бир учур

Балалык кез анда өтүп закымдайт.

Баары көөндө ошол чырак ошол түн,

Бакыт болуп мени алдыга чакырат.

БАЛКИМ

Айлананы күз баскан,

Жамгыр берет дабышты.

Балким ушул жааган жаан,

Күз жааныдыр акыркы …

Таанышым узак жол кеткен,

Карап турам тоо жолун.

Эң акыркы аны менен,

Коштошконум болбосун…

Карыя карайт тоо жакты,

Сыркоо экени болжодум.

Балким, анын эң акыркы,

Караган чагы болбосун…

Баары болот турмушта,

Мен ошону ойлондум.

Коштошкондук аянычтуу

Кандай гана болбосун.

ЖАН ЫРЛАРЫМ

Ажыраштым бир кездеги дос менен,

Мен өтөдүм ак өмүрдүн сапарын.

Бөлүнбөстөн силер менен бир келем

Жан ырларым, жакшы көргөн ырларым.

Ак үмүттү жакшы ой санаа ээлеген,

Шаңы чыгып келе жаткан жылдардын.

Силер менен түбөлүккө бир элем

Жан ырларым, жакшы көргөн ырларым.

Балким мени таштап кетеер башкалар,

Жан ырларым өзүм болуп калмаксың.

Өлүм келип мени ээрчитип кеткенде,

Өзүм үчүн өмүр сүрүп жашайсың.

КҮҮГҮМҮМ…

Иңир кирип, жарык өчүп,

Алыстан жылдыз көрүнүп,

Айланага кайра чачат,

Караңгылык күкүмүн.

Тоо башынан ай көрүнүп,

Аппак нурун төгүлтүп.

Келе жаткан күүгүмүм,

Элесисиң өткөн күндүн.

Аралыгы болосуң,

Жарык менен келээр түндүн,

Күүгүмүм ай, күүгүмүм…

Аны оронгон кайран өмүрүм.

КАН ЖАЙЛОО

Иним Шаадат Акуновго

Балык кармап Тешик-Көлдө жүрчүбүз,

Кешчү элек бөөт-бөөт сайларды.

Балдар менен жылгадан өтчүбүз,

Баратабыз аралай чаап шалбааны

Көп жоктоймун ошол күндүн сересин,

Сапар кетип акырындап жок болгон,

Кайра эстесем ал учурдун элесин,

Кайткыс күндөр Кан Жайлоомо окшогон.

БАКЫТ БАРБЫ

Турар Кожомбердиевге

Өзү өлдү бирок дагы сөзү калды,

Өчкөн жок алоолонгон сөздүн табы.

Жылуулук келип турду коломтодон,

Жылытып анда отурган адамдарды.

Ачуу- таттуу турмуш жолун аралап.

Ак кагазда жазып кеткен ыры калды.

Араласа далай-далай кылымдарды,

Акын үчүн андан ашкан бакыт барбы.

ЖОЛОЧУ

Эшикте кыш, ызгаар суугун таратып,

Үй ичинде меш дуулдап үн берет.

Те бийикте созолоно баратып,

Тереземен ай караанын белгилейт.

Анда-санда дарак кыймыл жаратып,

Мындай түндө караан деле көрүнбөйт.

Шамал гана өз үйүнөн адашып,

Шашып жүргөн бир жолочу өңдөнөт.

ТӨРТӨӨ ЖӨНҮНДӨ СӨЗ

Достук, эрдик, акын менен жомокчу,

Сапар тартып баары бирге баратты.

Сыдырым жел. Түздөр тоого алмашып,

Сыноо күткөн дагы далай жол жатты.

Достук ошол татаал жолдо баратып,

Ал үчөөнү бириктирип таштады.

Жолдош болду күч-кубатын арттырып,

Жомокчунун жол арыткан дастаны.

Эрдик болсо астыдагы душмандан,

Эчен жолу карегиндей сактады.

Акын эргип толкундана тынч албай,

Досторуна жакшынакай ыр жазды.

Эриш-аркак жашоо керек дүйнөдө,

Түркүк болуп бир-бирине адамдар.

Ал төртөөнүн ынтымагын салт кылсын,

Алыс жолго сапар тартып жаткандар.

КАРГА ЖАНА ЭРКИНДИК

Карга болуп учуп кетпейм асманга,

Карга болуп кайып жүрсөм асманда.

Ак кагазга эркиндикти ким чиет,

Ырларыма жетимдик жетип келет.

Бирок карга эркиндикте жашап жүрөт,

Боштондук чагын обонуна түшүрөт.

Адамдар чек коюп бири-бирине,

Кол салышат энчиленген эркине.

Каргалар адамча ой жүгүртө албайт,

Асыл ырды бир да карга жаза албайт.

А каргалар жашап жүрөт эркиндикте,

Кор болгондор жетеби ошол эркиндикке.

АЯЛГА

Аял, аял ачылышты чакырып,

Ал өзүнчө бул дүнөдө керемет.

Жандай качып жамандыктын өзүнөн,

Жашоодогу жакшылыкка кезигет.

Учурдагы чоң сүйүүгө жол ачып,

Улуулукка канат сермей баратат.

Көркөм дүйнө табиятты байытып,

Көөнөрбөгөн мейкиндерге алпарат.

ЖҮРӨК, БУЛБУЛ, АКЫН ЖАНА СҮЙҮҮ

Ашыктарды ашык кылган жүрөк болот,

Жүрөк-дарак, булбул кушу келип конот.

Куштун үнүн сүйүшкөндөр түшүнөт,

Купуя сырды акын ырга түшүрөт.

КЕЗДЕШЕМ

Талант деген бул эмне чынарбы?

Ал чынарга конуп турган шумкарбы?

Шумкар деген оңой менен карматпайт,

Колду сунсак учуп кетип каларбы.

Эч кимге билинген жок дарегим,

Жер кезип шумкарды издеп келемин.

Талант-шумкар кайда сенин элесиң?

Такыр мага бир кармата элексиң.

Ошол шумкар туулган жерде болбогун,

Аны издеп тыным албай жер кезем.

Ат арытып таап чыксам жол оңун,

Ал шумкарга туулган жерден кездешем

ЭНЕ СҮТҮ

Биз тааныган бир бала

Адашып кетти туманда.

Кар кычырап айлуу түндө

Жүрүү кыйын ызгаарда

Суук күчөп аязда,

Баланы издей башташты.

Жоголгон улан каякта?

Жокту издеп табышты.

Доктур берди дарыны,

Ал бербеди жардамды.

Чогулган жандын баары,

Таппай турду амалды.

Энеси көрүп баланы,

Жашын төгүп кайгырды.

Жаш баланын оозун ачып,

Аппак сүтүн тамызды.

Тоңгон бала тирилди:

«Амансыңбы эне!» -деди.

Жаадырап күлүп жайнайт,

Жаз элеси чачырайт.

«Адаштым сенден энеке.

Келдиңби менин энекем»

Жыргап күлүп шаттанат.

Жанында турат кең мекен.

Аяз, азап, баарын жеңген,

Эне сүтү ыйык экен.

Тоңуп калган балага,

Жан киргизип тирилткен.

Жаз айы анан жылмайды,

Жараткан берип жардамды.

Эне сүтү жаш баланы жаркытты,

Эне мекен ызгаарды кууп чыкты.

Арыда бийик тоонун башынан,

Аңгыча күн жаадырай башбакты.

КҮНӨӨСҮЗ КЕСИЛГЕН АДАМ

ЖАНА ААРЫ

«Түрмөгө кирбе ай, аары,

Сенин такыр күнөөң жок.

Кайта албай артыңа,

Арманга батпа мага окшоп.

Темирден эшик жасалат,

Бир жабылса ачылбайт.

Ушунда жатып өлөсүң,

Убал соопко карабайт.

Сен сыяктуу мен дагы,

Жөн жерден эле кабылгам.

Кимге айтамын арманды,

Эркиндикке чыга албайм.

Бул жерди досум түрмө дейт,

Түрмө менен ойнобо!

Айыпсыз жатат канча жан,

Ошолордой кор болбо!

Өзүңө айткан кеңешим,

Бул тарапка жолобо!»

2010-жылдар

СЕЛКИГЕ

Ал селкинин сүйүүсүн

Алтынга ороп сактадым.

Алтынды сурап келишти,

Алмашпадым, сатпадым.

Ал селкинин сүйүүсү,

Алтын менен бааланбас

Алмашып ийсе сүйүүнү,

Акыйкат болуп катталбас.

МӨНДҮР ТҮШӨӨРДӨ

Арчалардын башынан,

Аралап учту сагызган.

Жарлуу жээктин жанынан,

Жагалмай учуп бараткан.

Аткулактар бул чакта,

Айдарым желде чабышат.

Жел илебин таратса,

Желпине берет жалбырак.

Жапан талдар мен-менсип,

Акырын гана йиилет.

Назик гүлдөр термелип,

Назданган чагы билинет.

Жалгыз карга эмнеге?