СтаВл Зосимов Премудрословски - KUNDA. Hazil haqiqat

Odamlar barcha boshlang’ich joylarni kutib yugurib, navbatda turishardi. Va tashrif buyuruvchilar orasidagi vaqt oralig’ida men pulni ishqaladim va unga biologik hojatxonalarning operatori va kassiri lavozimini egallagan semiz xola Klavdia Filippovna Undershram, beshinchi avlodning merosi bo’lgan Leningrad. U mening jirkanch jinoiy qasamyodlarimni darhol qabul qilmadi, shuni ta’kidlashni istardimki, men o’sha paytda o’zimni ifoda etmaganman va u bilan gaplashganman. Ammo natija yuzida edi. Yuz ikki baravar ko’tarildi. Bu, kechqurun, tabiiy shaklda edi. Va odamlar allaqachon kamaydi. Men, xolamning bardoshliligi haqida o’ylamay, ozgina o’ylashga qaror qildim. Bundan tashqari, menda erkin foydalanish immuniteti bor edi. Biosortaga kirganimda, o’zimni xuddi xola kabi his etdim. Ovqatlangan ovqat meni hojatxonaga yotqizdi. Shundan keyin boshim aylandi, keyin musofirlar bilan suhbatlar, so’ngra oshqozon-ichak traktining qoldiqlari devorlarga, og’zim va uxlashim orqali, tushlarsiz shirin tush paydo bo’ldi. Bu vaqtda Klaudiya Filippovna Undershram alkogolli mastlikdan uyg’ondi, og’iz va tomoq quruq hissi bilan, ya’ni chanqagan, suyuq suyuqlikni yutib yuborgan va shoshib va alacakolatdan qo’rqib, uyga kechikkan. U to’satdan o’rnidan turib yopildi, qulflangan shkaflar va men, ichkarida uxlab yotgan edim…

Shunda metroga etib bormagan chigirtkalar va hayotning turli sohalaridagi jentlmenlar va skameykalarda uxlab yotgan tun bor edi. Uch nafar huquq-tartibot idoralari xodimlarining hushyorligini, kiyimda, kompaniya mashinasida, «Jiguli» rusumidagi ko’k raqamlar va MILITION yon tomonlaridagi yozuvni kuzatgan holda, politsiya Rossiyada hali ixtiro qilinmagan, ular qorong’u tomonni tekshirish uchun yo’lga chiqishgan. Hamma narsa qonunga muvofiq ekanligiga va hech kim bo’sh pulni ololmasligiga ishonch hosil qilganidan so’ng, ular transport vositalarini bir-biriga parallel ravishda, ko’chmas mulk atrofida, biosorti o’z ichiga olgan joylarni o’rnatdilar… Ikkisi pulemyot, paltolar, gaz qutilari, etiklar va qalpoqchalar bilan chiqdi va yo’lga tushdi. Rossiya Federatsiyasi fuqarolari boshqaruvi ostida, asosan rus tilini tushunmaydigan, ammo fuqaroligi bo’lgan «shawarma» osiyolik savdogarlarning savdo rastalari tomon, ular «Gay SHAURMA PUTIN VA YUZISH UChUN» yozuvi bilan. Nega bunday nomga ega bo’lgan, ehtimol, tarjimonlar hazil bilan ish tutishgan. Haydovchi qurol bilan rulda, kutilmaganda mashinada qoldi!

Men, Rossiya Federatsiyasining qonunga bo’ysunmaydigan fuqarosi, millatiga ko’ra rusman. Men SSSRdan, Qozog’iston Respublikasidan keldim, u erda mening bolaligimdan urishgan, chunki men rus edim. Ammo, o’sganimda, men allaqachon ularni urganman. Ammo bu boshqa voqea, endi esa fitnaga qaytaman: men, Rossiya Federatsiyasining qonunga bo’ysunmagan fuqarosi, millatiga ko’ra – rus, hurmatli mahkum, FSB mayori, nafaqaxo’r, nogiron va bularning barchasi birgalikda, ayniqsa men bularning barchasini sirtdan bilganim uchun ham, yo’q. u bo’lmagan joyda, u birdan qo’shni stenddan qattiq g’ichirlab uyg’ondi va aniqrog’i, men atrofimdagi yopiq, tunda, to’rtburchak xonani va yuqoridagi shiftni his qilardim. Men hamma narsani his qildim va qaerda ekanligimni eslamadim yoki tushunmadim?! Devorlar mening miyamga singib ketdi. Men oldinroq o’tirgan «mini sahnaga» borishga qaror qildim va oyog’im teshikka tushib ketdi va u erda hamma narsa xuddi ko’rfazdagiday. Men qichqirib, uyg’onib ketdim, ritmik horlama, generalning qizi, o’rtoq serjant va yarim kunlik haydovchini orzu qilar edim. U qo’rqib ketdi va hatto lo’liboshi kabi chaqnab, ko’kragini ezib tashladi, ammo shu zahotiyoq vaziyatni qadrladi, ammo u arvohga ishonmadi. Men, mahoratga ega emasman, yordam so’rab la’natladim, hech bo’lmaganda devor atrofidagi teshikni ochishga harakat qildim, ammo mehnatim befoyda edi va horlama to’xtamadi.

Va o’sha paytda, hojatxonaning narigi tomonida, bir serjant aravakash armaturani chaqirdi va ikkitasi xamirdan va tovuqdan arab taomlarini kutmay, mushuk va itlarga behuda sotib olindi, hamkasblari va hamkasblari yordamiga yugurishardi.

Men kabinaning narigi tomonida ovozlarni eshitdim, ammo bu bosh og’rig’ini kamaytirishga yordam bermadi.

– -Kim bu yerda? – deb so’radi ulardan biri.

– – Men shu yerdaman va siz kimsiz? – deb so‘radim men.

– – Menmi? endi bilasiz…

– – Qal’ani buzing!! – Men boshqasidan so’radim va hujum miltig’ining bochkasida buni qilish qiyin emas edi. Eshik ochildi. Mening oldimda hayratda qolgan uchta voyaga etmaganlar bor edi, bittasi, aytmoqchi, militsiyaga o’xshash kiyimda. Keyin meni eng yaqin politsiya bo’limiga olib borishdi va hojatxonadagi horshashlik hech qachon susaymadi.

Soqchi hisobotda ushlab turish sababini qanday ko’rsatishni uzoq o’ylab o’tirdi. Quyidagicha bayon etilgan:

«… Biologik hojatxona tarkibini ichkaridan o’g’irlamoqchi bo’lib, adolatdan qulf bilan tashqaridan yashiringan holda ushlandi.

Hamma quvnoq kayfiyatda o’tirardi, ayniqsa ba’zi idorani tozalashga majbur bo’lgan avvalgi mahbus, qochishga uringan va derazaning tavan tokchalari bilan XVIII asrning soqqali panjalari o’rtasida qoqilib qolgan edi. O’t o’chiruvchilar chaqirildi, aniqrog’i, o’t o’chiruvchilar, o’t o’chiruvchilar esa unga o’t qo’yganlar. Afsuski, Favqulodda vaziyatlar vazirligi hali ixtiro qilinmagan. Undan so’raganlar:

– – Siz nimaga yopishib oldingiz?

– – Pivo va tuxum!! – dedi u ko’z yoshlari bilan. U qutqarilib, derazasiz tashqi uyni tozalash uchun yuborilgan. Aksincha, agar ular mening konstitutsiyaviy huquqlarimni buzishda davom etsalar va meni hojatxonadagi axlatlarini olib tashlashga majbur qilishsa, hayotimni tugataman, deb rad javobini berdim. Ular Konstitutsiya ustidan kulishdi va mening jazoimni buyraklarim bilan urish bilan almashtirishdi, shundan keyin kechasi, avval qon, keyin sodali suv bilan piss qilishni boshladim. Ammo hojatxona yuvilmadi!! Va men bir soatdan keyin hayot izlab Nevskiy prospektining gumbazlarini haydadim…

– – Menmi? endi bilasiz…

– – Qal’ani buzing!! – Men boshqasidan so’radim va hujum miltig’ining bochkasida buni qilish qiyin emas edi. Eshik ochildi. Mening oldimda hayratda qolgan uchta voyaga etmaganlar bor edi, bittasi, aytmoqchi, militsiyaga o’xshash kiyimda. Keyin meni eng yaqin politsiya bo’limiga olib borishdi va hojatxonadagi horshashlik hech qachon susaymadi.

Qo’riqchi hisobotda ushlab turish sababini qanday ko’rsatishni uzoq vaqt o’ylab o’tirdi. Quyidagicha bayon etilgan:

«… Biologik hojatxona tarkibini ichkaridan o’g’irlamoqchi bo’lib, adolatdan qulf bilan tashqaridan yashiringan holda ushlandi.

Hamma quvnoq kayfiyatda o’tirardi, ayniqsa ba’zi idorani tozalashga majbur bo’lgan avvalgi mahbus, qochishga uringan va derazaning tavan tokchalari bilan XVIII asrning soqqali panjalari o’rtasida qoqilib qolgan edi. O’t o’chiruvchilar chaqirildi, aniqrog’i, o’t o’chiruvchilar, o’t o’chiruvchilar esa unga o’t qo’yganlar. Afsuski, Favqulodda vaziyatlar vazirligi hali ixtiro qilinmagan. Undan so’raganlar:

– – Siz nimaga yopishib oldingiz?

– – Pivo va tuxum!! – dedi u ko’z yoshlari bilan. U qutqarilib, derazasiz tashqi uyni tozalash uchun yuborilgan. Aksincha, agar ular mening konstitutsiyaviy huquqlarimni buzishda davom etsalar va meni hojatxonadagi axlatlarini olib tashlashga majbur qilishsa, hayotimni tugataman, deb rad javobini berdim. Ular Konstitutsiya ustidan kulishdi va mening jazoimni buyraklarim bilan urish bilan almashtirishdi, shundan keyin kechasi, avval qon, keyin soda bilan piss qilishni boshladim. Ammo hojatxona yuvilmadi!! Va men bir soatdan keyin hayot izlab Nevskiy prospektining gumbazlarini haydadim…

Taqdir meni vaqtincha shaharga qahramon olib keldi. Sankt-Peterburgdagi xayriya yotoqxonasida xalqni shunchaki uysiz odam deb atashdi. Ular menga «shkonar», ya’ni to’shakni berishdi, uni yarim oy davomida mahalliy ma’murlar olib tashladim, meni tashlab ketishlaridan oldin kasalxonada o’n beshta yotqizishdi. Kuboklar zambil edi. Men ulardan to’qqiztasini to’pladim. Men ularni birining ustiga qo’ydim va deyarli shiftda uxladim. Noqulayliklar bor edi: xushomad juda perpendikulyar edi va men yog’och zinapoyaga suyandim. Hayot odatdagi tartibda o’tdi: har kuni ertalab – kechqurun, tushlik – hojatxonada va hokazo. Ular menga va mening ikkinchi o’rtamning tinchligi uchun o’n besh yil davomida ikkita oliy ma’lumotni tugatgan hamkasbimiz Lyoxa Lisiga pul to’ladilar. U ko’z oldida farq qilmadi va so’zlarida qizil rangda o’n sakkiz yoshga kirdi. Va bunday ko’zoynak bilan ko’zoynakni olish qiyin bo’lganligi sababli, u mavjud bo’lgan narsadan katakchalarni qo’shib, uchta ramkaga solib, ularni mis sim bilan bog’lab qo’ydi. Shunday qilib, u yuz foiz ko’rishga erishdi. Va men unga sakkizta ko’zni hazil bilan hurmat qila boshladim. Biz u bilan oilada yashadik, zonada bo’lgandek, qisqasi, ildizimiz bor edi va non pishirish orqali non bilan bo’lishdik, ammo nega u menga kattaroq bo’lak berdi, meni hurmat qildi yoki och qamal vaqtlarida meni singdirish orqali uzatdi mening tanam. Men har kuni ertalab uyg’onganimda, dasturxonimda kun bo’yi yoki undan ko’proq vaqt davomida ovqatlanish uchun narsalar topilardi. Qariyalar va boshqa yoshdagi odamlar, deyarli hamma uzoq va juda qisqa bo’lmagan joyda o’tirishgan: eng kichigi o’n besh yoshda edi, ixtiyoriy ravishda o’zlarining ratsionlarini biz bilan baham ko’rishar edi, turli xil yo’llar bilan kichik o’g’irlik va aholining boy qismlarini tarqatadigan uylar deb atashardi.. Men har doim qarshi edim va uni qaytarib berardim, shuning uchun ular men uxlayotganimda hurmat qilishdi. Qaldirg’och bu e’tibordan mamnun bo’lib, yog’ni eya boshladi.

Bir sovuq sovuq tongda men uyg’onib ketdim. Deraza tashqarisida qor yog’ayotgan edi. Odatdagidek turish dangasalik edi va pulni sotib olish rejalari yo’q edi, ayniqsa kechagidan beri va boshim to’xtab qoldi. Kaldari, odatdagidek, faqat pastki labini qimirlatib, miyasida nimadir o’qidi. Agar bularning hammasi davom etar edi, agar etmish yoshli kormorant-retsidivist, dengizchi, uzoq masofali dengizchi, nafaqaxo’r va Fin ildizlariga ega bo’lgan uysiz Metyus paydo bo’lmaganda. Shuni ta’kidlashni istardimki, mahkumlar, xuddi shu holatda, kastalar bilan aloqa qilishadi. Va u fincha talaffuz bilan emas, balki kavkaz tilida ko’proq gapirdi.

– – Xo’sh, parazitlar, bizda nafas olish mumkinmi? u yelkasidan boshladi. Men ortimga o’girildim, Told kitobni qo’yib yubordi. Bir daqiqa o’tdi.

– – Sizga nima kerak, qari? – deb so’radi Bald va o’zini romanga ko’mdi.

– – Doskaga qarashni bas qiling, oltin zanjirlarini, ya’ni meni oling va to’lg’azishga o’ting. To’rt yil davomida pensiya oldim.

Uning so’zlaridan so’ng, taxminan ikki daqiqa o’tdi va oyoqlarimiz ostida yangi qor yog’a boshladi. Uzoqda biron bir gruzin tilida uyqu bo’lgan do’kon bor edi. Biz uning ichiga kirib, ikki yuzga buyurdik. Moylangan va tushirilgan Metyu:

– – Tatarlar er-xotinsiz yashamaydilar! – yana yuztaga buyurdik. Keyingi, eski qadahdan keyin:

– – Xudo uchlikni sevadi! – biz ham bu ko’zoynakni to’kib tashladik. Keyin biz indamay gaplashdik, faqat har biri o’zi bilan va faqat Metyus jim bo’lmadi va o’ziga aytilgan beshta vositadan birinchi atama qanday olinganini aytib berdi. Biz bepul tinglovchilar emas edik.

– – Bizning kemamiz Kyuubi bilan keldi. Akamning qishlog’iga bordim. Bir hafta ichdik. Shunday qilib, ertalab biz taniqli moddadan keyin uy xodimiga yig’ildik va to’y bo’lgan uyning yonidan o’tdik. Men ularni tabrikladim va ular menga uchta xat yuborishdi… Men atrofga qaradim va orqamdan bir uyum g’ishtni ko’rdim, ukam oybola va boltaga borganida, kulbadagi barcha toshlarni oldim, jarohat bor edi, ha, kelin to’g’ridan-to’g’ri peshonada edi. Shundan so’ng u derazalarni o’qqa tuta boshladi. Meni uch yil qamoqda bo’lganimda, qoziqni tugatish uchun vaqti yo’q edi. Yana nima ichasiz? – dedi u va xalq iste’moli mollari peshtaxtasiga ketdi.