Андрэй Тіхаміраў - Агульная славянская гісторыя. Навуковыя даследаванні

Гэты штогадовае свята ладзіўся ў гонар такіх святых прадметаў, як плуг, ярмо, сякеру і чаша. Тады ж, пад скіфскім уплывам, адбываецца змена славянскага тэрміна «дзіваў», «дый» на новае пазначэнне – «бог», утрымацца назаўжды.

Аж да першых стагоддзяў нашага стагоддзя цяжка знайсці якія-кольвечы згадак пра славян. І гэта не дзіўна. Перш за ўсё, усходнія славяне ўзніклі ў выніку зліцця так званых праславян, носьбітаў славянскай гаворкі, з рознымі іншымі этнасамі Усходняй Еўропы.

Арэал рассялення праславян, якія, як мяркуюць лінгвісты, аддзяліліся ад роднасных ім балтаў у сярэдзіне 1 тыс. Да н. э., быў вельмі невялікі. У ранніх крыніцах праславяне называліся венедамі і звязваліся як з германскімі плямёнамі, так і з фінамі (не сучаснымі фінамі). Адсюль можна зрабіць здагадку, што венеды займалі прыблізна тэрыторыю цяперашняй Паўднёва-Усходняй Польшчы, Паўднёва-Заходняй Беларусі і Паўночна-Заходняй Украіны. На працягу 2 ст. славяне адціснулі або асімілявалі нейкую частку іншых народаў з узбярэжжа Балтыйскага мора і, пазней, занялі раёны Прыкарпацця.

Гуннской нашэсце прывяло да значных перасоўванняў насельніцтва. Прыкладна ў адзін час з засяленнем Цюрк стэпавай частцы Паўднёва-Усходняй Еўропы, яе лесастэпавай частка паступова асвойвалі славяне, якія ўжо да 5 ст. выйшлі да сярэдняга Дняпра. Затым яны прасунуліся ў басейн ракі Дзясны, якая атрымала славянскае назва (Правая). Цікава, што асноўная частка буйных рэк на поўдні захавалі свае старыя, іранскія назвы. Так, Дон – проста рака, Днепр – тлумачыцца як глыбокая рака, Рось – светлая рака, Прут – рака і т. Д..

Галоўнымі ворагамі гунаў былі готы і іранцы, славяне ж калі не сталі саюзнікамі гунаў, то, ва ўсякім разе, змаглі выкарыстаць сітуацыю, якая склалася ў сваю карысць. Пасля войнаў з азіятамі ў лесастэпавай частцы мясцовае насельніцтва значна зменшылася. У лясах ж яно ніколі у ліку і не было. Пры гэтым славяне першапачаткова як жыхары лясоў прасоўваліся ўздоўж вялікіх рэк, якія служылі ў той час ці ледзь не адзінымі транспартнымі артэрыямі для лясных і лесастэпавых абласцей. Мясцовае насельніцтва (іранскае, балцкае, а затым і фінскае) даволі лёгка асіміляваць славянамі, як правіла, мірным шляхам.

Да 6 ст. Візантыйскія гістарыяграфіі амаль не згадваюць пра славян, але пазней інфармацыя пра іх пачынае расці. Гэта звязана, хутчэй за ўсё, з пачаткам актыўнай каланізацыі Балкан славянамі (яны ўшчыльную наблізіліся да візантыйскім межаў). Візантыйцы дзялілі славян на дзве групы. Заходнія славяне так і называліся як славяне (склавины, склавии). Да іх жа ставіліся і балканскія славяне. Але, акрамя таго, згадваліся анты, якія лічыліся асаблівай, хутчэй за ўсё ўсходняй, групай славян.

Мэтазгодна прывесці ўрывак з апісання славян 6 ст. візантыйцамі: Плямёны склавов і антаў аднолькавыя па ладзе жыцця, і па нораваў; свабодныя, яны ніякім чынам не схільныя ні стаць рабамі, ні падпарадкоўвацца, асабліва ва ўласнай зямлі. Яны шматлікія і цягавітыя, лёгка пераносяць і спёка, і сцюжу, і дождж, і галечу цела, і недахоп ежы. Да прыбываюць да іх замежнікам добрыя і дружалюбныя, пасылае іх з месца на месца, куды б там ні было патрэбна; так што, калі госцю па бестурботнасці які прыняў нанесены шкоду, супраць яго пачынае варожасць той, хто прывёў госця, уважаючы помста за яго святым абавязкам… У іх мноства разнастайнага жывёлы і травы, складзеных у сцірты, асабліва проса і вікі… жывуць яны сярод лясоў, азёр і цяжкапраходных балот, уладкоўваючы шмат, з розных бакоў, выхадаў з свайго жылля… Ведучы разбойны жыццё, яны любяць здзяйсняць напады на сваіх ворагаў у месцах лясістых, вузкіх і абрывістых. З выгадай для сябе карыстаюцца засадамі, раптоўнымі нападамі і хітрасцямі… Яны больш вопытны ўсіх іншых людзей і ў пераправе праз рэкі і мужна вытрымліваюць знаходжанне ў вадзе, так што некаторыя з іх, тыя, што засталіся дома і раптам заспетыя небяспекай, апускаюцца глыбока ў ваду, трымаючы ў роце вырабленыя для гэтага доўгія трысцінкі, цалкам выдзеўбаныя і якія дасягаюць паверхні вады; лежачы дагары на глыбіні, яны дыхаюць праз іх і вытрымліваюць шмат гадзін, так што не ўзнікае на іх рахунак ніякага падазрэнні… Паколькі ў іх шмат правадыроў і яны не згодныя адзін з адным, нялішне некаторых з іх прыбіраць да рук з дапамогай прамоваў або дароў, асабліва тых, якія бліжэй да імпэрскім межаў, а на іншых нападаць.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.