Николай Чергинец - За секунду да выстралу

Прайшоў тыдзень як Славін і Сімоха ўладкаваліся ў Станавым. Разам з мясцовымі актывістамі яны назіралі за дамамі, у якіх маглі з’явіцца небяспечныя злачынцы. Па прапанове Буравіна група паляўнічых-добраахвотнікаў прачэсвала і аглядала бліжэйшыя лясы. Вопытныя стралкі шукалі сляды ўцекачоў, але нічога выявіць пакуль не ўдалося.

У нядзелю пасля сняданка Славін размаўляў з сынам гаспадара Воўкам, які атрымаў тройку па алгебры і тлумачыў гэта «нешанцаваннем». Сімоха дапамагаў гаспадару ў двары.

Нечакана ў пакой увайшоў Буравін. Твар яго было заклапочаны.

— Здарылася што-небудзь, Міхаіл Якаўлевіч? — спытаў Славін, устаючы з лавы і падыходзячы да Буравіна.

— Такога яшчэ не было, свінню выкралі ў аднаго з жыхароў Светлага.

— Свінню, кажаце. Цікава. А раптам гэта работа Солаха і Мельнікава, жэрці ж трэба штосьці?

— Вось пра гэта я таксама падумаў. Паеду пагляджу.

— Я таксама з вамі, — заявіў Славін і рашуча пацягнуўся да свайго паўкажушка, які вісеў на вешалцы.

— Не, таварыш лейтэнант, я думаю, што гэтага рабіць не трэба. Вас людзі не ведаюць і, убачыўшы са мной, насцярожацца. Я конна хутка злятаю, а затым падумаем, што трэба рабіць.

Неяк дзіўна выглядалі адносіны, якія склаліся паміж Славіным і Буравіным. Оперупаўнаважаны быў старшым групы, але часцей за ўсё прымалася рашэнне, якое прапаноўваў участковы. Вось і цяпер, падумаўшы, Славін павесіў на кручок свой паўкажушак.

Буравін неўзабаве ўжо быў у Светлым. Пацярпелая, пажылая жанчына Анфіса, нават паплакала, убачыўшы капітана:

— Што ж гэта робіцца, Міхаіл Якаўлевіч? У нас у сяле, ужо як у Крыме, красці пачынаюць, ды яшчэ свіней! Дзе ж гэта відана?

Буравін усміхнуўся. Ён успомніў, як у саракавым годзе Анфіса як перадавая калгасніца была прэміравана бясплатнай пуцёўкай на курорт, а там на вакзале ў яе ўкралі чамадан. Анфіса нікуды не паведамляла пра гэта, а, калі пасля адпачынку вярнулася ў свой калгас, прыйшла да ўчастковага і ледзь ці не з кулакамі накінулася на яго, патрабуючы, каб ён неадкладна прыняў меры і знайшоў чамадан.

— Пакажы мне спачатку, дзе твая свіння знаходзілася.

Гаспадыня пайшла наперадзе, галосячы:

— Такая была свіння, такая была свіння. чысценькая, гладзенькая! Я ж так за ёй глядзела. — І раптам яна на паўдарозе спынілася, якраз на сярэдзіне двара, усім сваім грузным целам павярнулася да ўчастковага і рушыла на яго. — Але ты, Міхаіл Якаўлевіч, у мяне зараз не выкруцішся, як тады, у саракавым! Ты павінен знайсці маю свінню, а не знойдзеш, начальству твайму скаргу на дзесяці лістах напішу.

— Дык ты ж, Анфіса, непісьменная, як жа ты скаргу пісаць будзеш? — пажартаваў капітан і пашкадаваў. У гаспадыні тут жа высахлі слёзы, і яна пайшла ў наступленне.

— Нічога, дарагі Мішанька, я на цябе ўправу знайду, сама паеду ў раён і раскажу, як ты хлеб казённы адпрацоўваеш. І скажу я табе так: не знойдзеш свінню — сваю аддасі! І кропка на гэтым.

Гаспадыня пры гэтых словах нават прытупнула, павярнулася і пайшла да хлява. Буравін, усміхаючыся, пайшоў за ёй. У душы ён спадзяваўся яшчэ на тое, што свіння сама ўцякла, але, зірнуўшы на дзверы, зразумеў, што тут сапраўды злачынства. На дзвярах бездапаможна боўтаўся замок, выдраны разам з дужкай з дзвярной каробкі. Буравін выйшаў у двор і за вуглом, ля сцяны хлява, убачыў некалькі слядоў, занесеных завеяй. Ён паклікаў гаспадыню:

— Анфіса, гэта не твае сляды?

— Не, я туды не хадзіла. Я глядзела ў гародзе і за хлявом, але не з гэтага боку.

Буравін паспрабаваў вызначыць хоць бы прыблізна памер абутку, але зрабіць гэта было цяжка. Капітан не спяшаючыся рушыў да плота. Там яго чакала яшчэ адна непрыемная неспадзеўка. У плоце, з боку лесу, было выламана чатыры дошкі. На ніжняй жэрдцы ён выявіў жмут светлай цвёрдай поўсці.

Буравін вярнуўся да хаты. Спытаў у гаспадыні:

— Сабакі ў цябе няма?

— Не, не люблю я сабак, толькі аб’ядаюць яны, лепш ужо кабанчыка трымаць.

— Якога колеру твая свіння?

— Светлая, такая беленькая.

— Я паеду ў лесе сляды пашукаю, а заяву мы з табой крыху пазней складзём.

Ён проста па друзлым снезе, праз поле накіраваў каня да ўзлеску. Буравін ведаў, што ў лесе вецер трохі меншы, і спадзяваўся выявіць сляды выкрадальнікаў. І на ўзлеску ён знайшоў усё-такі сляды. Яны належалі траім невядомым. Сляды вялі ў глыб тайгі, і капітан, трымаючы каня за аброць, пайшоў побач. Метраў праз трыста ён убачыў прыпарушаны зверху, шчыльна ўтаптаны ля кустоў снег. Конь неспакойна фыркнуў. Буравін разгроб свежы полаг снегу і ўбачыў кроў. «Так. Значыць, тут яны і закалолі свінню». Ён яшчэ раз абышоў гэта месца і заўважыў рэшткі слядоў палазоў. Па памеры каляіны вызначыў, што гэта былі санкі. След яшчэ праглядаўся на снезе, і ўчастковы рушыў далей. Праз пяцьсот метраў ён выйшаў на лясную дарогу. Тут вецер быў мацнейшы і сляды замяло.

У трывожным роздуме вярнуўся Буравін у сяло, напісаў ад імя пацярпелай заяву і ткнуў пальцам, дзе трэба распісацца.

Увечар Буравін расказаў Славіну і Сімоху пра вынікі сваёй паездкі. Славін спытаў:

— Лічыце, што гэта іх работа?

— Так, больш няма каму такое зрабіць. Вакол у тайзе чалавека са свечкаю не знойдзеш, ну, а мясцовыя красці не будуць, за гэта я галавой ручаюся.

— Няхай сабе злодзеі Солах і Мельнікаў, то як растлумачыць, што сляды ў лесе належаць траім чалавекам. Значыць, трэцім мог быць толькі мясцовы жыхар.

— Гэта вы, Уладзімір Міхайлавіч, правільна заўважылі наконт трэцяга. Так, там быў мясцовы жыхар. Але я меў на ўвазе сумленных вяскоўцаў і ўпэўнены, што з імі быў хтосьці з тых, каго мы трымаем пад кантролем.

— Што ж атрымліваецца? — заўважыў Сімоха, — мы за імі сочым, а яны калі хочуць, тады сыходзяць...

— Не здзіўляйся, Андрэй, — перабіў яго Славін, — завейнай ноччу можна выйсці з дому непрыкметна. Нам трэба прымаць больш рашучыя меры. Уначы будзем тэлефанаваць Алтыніну.

22 Маёр міліцыі Алтынін

Маёр Алтынін турбаваўся за лёс сваіх супрацоўнікаў. Яны знаходзіліся далёка ад раённага цэнтра і павінны былі разлічваць толькі на ўласныя сілы. Алтынін разумеў, што калі ён накіруе ў Станавое дадатковыя сілы, то пра гэта, напэўна, стане вядома злачынцам і яны проста сыдуць з гэтых месцаў. Знаходжанне ж бандытаў там, дзе яны цяпер былі, хоць і ўяўляла вялікую небяспеку, але нашмат аблягчала магчымасць злавіць іх...

Разважаючы над гэтым, Алтынін штохвіліны паглядаў на чорны стары тэлефон. Ён чакаў, калі яго злучаць з Кемерава. Нарэшце раздаўся рэзкі тэлефонны званок.

Маёр падняў трубку, пачуў голас начальніка ўпраўлення і стаў дакладваць:

— Здравія жадаю, таварыш палкоўнік. Я вырашыў патурбаваць вас па справе Солаха. Учора ўначы мне тэлефанаваў Славін. Хутчэй за ўсё ўцекачы там.