Сяргей Белаяр - Полюс недаступнасці

— Не хвалюйцеся, Глеб Міхайлавіч! Мы ж пачынаем не на пустым месцы.

— Вы маеце рацыю, калега... Што ў нас з батарэямі? Пайшло цяпло!.. Да вячэры больш за паўтары гадзіны. Паспеем разабраць рэчы і пераапрануцца.

Перш за ўсё Медзелец паставіў на стол фотаздымак Алёны. Думка пра каханую грэла душу. Кнігі знайшлі сваё месца на паліцы, ноўтбук — на засланым ложку. Адзенне і абутак перавандравалі ў насценную шафу.

У запасе заставалася яшчэ гадзіна, таму дацэнт вырашыў трохі папрацаваць. І настолькі захапіўся, што нагадаць пра вячэру давялося памочніку Крагіна.

— Іду! — Медзелец паслаў Алёне паветраны пацалунак і паспяшаўся за Едусам.

— Што ж вы, Яўген Святаслававіч, спазняецеся? Нядобра! Сказана ж было: у дваццаць нуль—нуль. Сядайце!

— Працаздольнасць галаўнога мозга трэба падтрымліваць. Рэгулярнае харча& ванне — залог творчага поспеху. Смачна есці!

— І вам!

— Калі збярэцца поўны склад, давядзецца прымаць ежу ў дзве змены... Файныя аладкі! Як вы іх называеце?.. Дранікі?.. Ніколі не думаў, што смажаная бульба можа -Я быць настолькі смачнай! — калі ўсе паелі, прафесар пастукаў відэльцам па куфлі, пасля чаго ўзняўся. — Спадары, я хацеў бы сказаць тост.

Размовы змоўклі, а галовы прысутных павярнуліся да Казанцава.

— Сябры мае, давайце вып’ем за поспех экспедыцыі! Няхай усё ў нас атрымаецца!

Зазвінелі келіхі.

Дацэнт злавіў сябе на думцы пра тое, што не сказаў бы лепш. Два сказы, а сэнсу ў іх больш, чым у шматгадзіннай гаворцы.

Віно мела вытанчаны букет, але Медзелец вырашыў абмежавацца малым — ён хацеў вярнуцца да дысертацыі.

— Не заседжвайцеся дапазна, калега! Часу ў вас дастаткова!

— Абяцаю, Глеб Міхайлавіч! — дацэнт не быў упэўнены, што стрымае слова. Зрэшты, прафесар наўрад ці стане лаяць яго за гэта.

— Для таго, каб аднавіць падачу вады, Паланкевічу спатрэбіцца мінімум трое сутак, так што давядзецца пажыць у спартанскіх умовах.

— Не прывыкаць — я пяць гадоў пражыў у студэнцкім інтэрнаце. Мы называлі яго «бурса».

— Тонкая іронія! — Казанцаў усміхнуўся. — Рэктар ацаніў?

— Год спрабаваў змагацца, а потым капітуляваў. Калі я паступаў у аспірантуру, назва фігуравала ў афіцыйных дакументах.

— Дабранач, Яўген Святаслававіч!

— Добрых сноў!

Медзелец адправіўся спаць толькі а першай ночы, калі зразумеў, што стомленасць і багацце эмоцый бяруць сваё.

II

Нягледзячы на тое, што пад’ём атрымаўся раннім, прачнуўся дацэнт сам.

— Як настрой? — пацікавіўся Казанцаў, ні слова не сказаўшы пра чырвоныя вочы Медзельца. Навукоўцы сустрэліся за сняданкам.

— Баявы! — дацэнт ні кроплі не хлусіў.

— Так трымаць, Яўген Святаслававіч!.. Левае крыло станцыі разгромлена. Нібы статак сланоў патаптаўся. І ў мяне няма гэтаму рацыянальнага тлумачэння!

— Магчыма, з часам сітуацыя праясніцца.

— Будзем на гэта спадзявацца!.. Пачнем з інвентарызацыі абсталявання. Усё, што не спатрэбіцца, адправіцца на склад.

Ніхто не заседжваўся.

Навукоўцы ўзяліся за справу, як толькі ўвайшлі ў навукова-даследчы модуль. Праца ішла добра.

— Глеб Міхайлавіч, вы дазволіце? — Паланкевіч адважыўся сунуць галаву ў дзвярны праём толькі пасля таго, як двойчы пастукаў і не атрымаў адказу.

— Заходзьце, Руслан Карлавіч. Слухаю вас!

— Прашу прабачэння, што адцягваю. Вы павінны ўбачыць гэта!

— Штосьці здарылася? — устрывожыўся Казанцаў, які вельмі не любіў адхіленняў ад плана.

— Мы нешта знайшлі.

— Руслан Карлавіч, хопіць казаць загадкамі! Я чакаю тлумачэнняў!

— Мы замянялі трубы ў тэхнічным блоку — яны праржавелі наскрозь, і ў трэцім модулі натыкнуліся на нейкую ўстаноўку, якая не пазначана на нашых чарцяжах. Мы не змаглі зразумець, для чаго яна патрэбна, і таму вырашылі звярнуцца да вас.

— Спецыяліст у гэтай галіне ў нас Яўген Святаслававіч, калі вы забыліся... Кажаце, на схемах яе няма?

— Самі паглядзіце! — Паланкевіч разгарнуў аркуш.

— Сапраўды, у трэцім модулі быць нічога не павінна... Падобна на тое, што нешта наблыталі ў Міністэрстве абароны.

— Вы не казалі, што «Полюс недаступнасці» адносіўся да ваеннага ведамства.

— Няўжо?.. Прабачце старога, забыўся! Час быў такі — усе працавалі на абарону... Лічыльнік Гейгера што-небудзь паказаў?

— Натуральны радыяцыйны фон.

— Што ж, хадзем паглядзім!

Ля модуля было шматлюдна — навіна пра дзіўную знаходку паспела разляцецца па станцыі.

— ...знайшлі ў ільдах абломак лятаючай талеркі! — голас вадзіцеля ўсюдыхода гучаў упэўнена, як быццам Кныш асабіста ўдзельнічаў у выманні. Або прысутнічаў пры ім.

— Спадары, я прашу ўсіх вярнуцца на свае працоўныя месцы! Запэўніваю, мы не станем хаваць ад вас інфармацыю!

Пярэчыць ніхто не адважыўся.

— Руслан Карлавіч, у наступны раз паспрабуйце не дапускаць распаўсюджвання чутак! — Паланкевіч кіўнуў, хоць прамой яго віны магло і не быць. — Што тут у нас?

Пасярод модуля размяшчаўся вялікіх памераў вуглаваты механізм, непадобны да тварэння чалавечых рук.

— Яўген Святаслававіч, што вы думаеце з гэтай нагоды?

— Ніколі не бачыў нічога падобнага! — дацэнт падышоў да ўстаноўкі ўшчыльную і з цікаўнасцю пачаў яе разглядаць. Лезці рукамі не стаў — знаходка магла аказацца чым заўгодна. — На першы погляд, механізм у рабочым стане... Хм!

— Калега?

— Вельмі ўжо дзіўная кампаноўка.

— Іншапланетная?

— Не вазьмуся сцвярджаць адназначна, Руслан Карлавіч. — Медзелец апусціўся на калені і са здзіўленнем адзначыў, што механізм сыходзіць у падлогу. — Пад намі нешта ёсць?

— Станцыя аднапавярховая.

— Што вы шукаеце, Яўген Святаслававіч? — спытаў Казанцаў, здзіўлена пазіраючы на дацэнта, які поўзаў па падлозе на карачках.

— Стыкі. Унізе павінна быць яшчэ адно памяшканне.

— На плане станцыі нічога не пазначана.

— Вы ж самі казалі, што ў Міністэрстве маглі і наблытаць... Можна больш святла?

— Руслан Карлавіч!

Успыхнулі ліхтары, літаральна заліўшы памяшканне святлом.

— Дзякую! — Медзелец працягнуў пошукі, каб праз паўгадзіны канстатаваць: — Нічога... Але некуды ж гэтая ўстаноўка сыходзіць!.. Я хацеў бы агледзець і суседнія модулі!

— Дзеля Бога!

З’явіўся Грабеня.

— Глеб Міхайлавіч, тэрміновае паведамленне: з Зямлі Уілкса да станцыі ідзе бура!

— Кройцар жа запэўніваў, што бліжэйшыя два тыдні будзе спакойна!.. Як несвоечасова!.. Моцная?

— Да шасцідзесяці кіламетраў у гадзіну.

— Трэба паспяшацца з разгрузкай кантэйнераў!.. Яўген Святаслававіч, я вас на нейкі час пакіну!

Дацэнт выдаткаваў больш за гадзіну на тое, каб пераканацца: ходу ўніз няма. Адсутнасць станоўчага выніку Медзельца не збянтэжыла:

— Значыць, уваход павінен размяшчацца дзесьці звонку!.. Вы дазволіце?