Мікола Гамолка - Цытадэль неба

Віктар паглядзеў з-пад ілба на начальніка экспедыцыі, і твар яго непрыгожа перасмыкнуўся. Юнак зразумеў: нарэшце прыйшоў той момант, калі ён павінен паказаць сваю гордасць і знявагу да небяспекі, каб пасля атрымаць высокае права на павагу ад дзяўчыны, якую кахаў...

Апусціўшы ўніз галаву і стрымліваючы нейкае ўнутранае ліхаманкавае дрыжанне, Віктар нерашуча спытаў:

— Іван Іванавіч, я маю права на подзвіг?

— Вядома, — адказаў той, не разумеючы, да чаго хіліць штурман.

— Тады дайце магчымасць застацца мне з вамі...

Дзянісаў заклапочана сціснуў у кулак падбародак i непрыкметна зірнуў на Алега.

Алег моцна пачырванеў. Ён не разумеў Віктара i таго, дзеля чаго той ішоў на такі ўчынак. «Адступіўся? — падумаў юнак. — Не, на гэта не падобна...»

Нейкі момант усе маўчалі. Нарэшце Дзянісаў зрабіў жэст рукой у бок Алега і сказаў:

— Калі ты сапраўдны сябра, павiнен зразумець...

— Добра. Я згодзен, Віктар, — сказаў ціха Алег.

На другі дзень «Вулкан» быў падрыхтаваны да адлёту. Поль Арноль i Роб, цёпла развітаўшыся з Дзянісавым і Віктарам, пачалі ўзбірацца па капронавай лесвіцы да шлюзавай камеры ракеты.

Алег стаяў на шэрай базальтавай пляцоўцы, слухаў апошнія распараджэнні Дзянісава.

— Калі забярэце Макса з «Алмаза», зробіш кругавы аблёт Месяца і над морам Нектара выходзь на курс.

— Зразумела, Іван Іванавіч, — бадзёра прамовіў Алег і па-вайсковаму казырнуў.

— Ну, добрай дарогі! — шчыра пажадаў начальнік экспедыцыі.

У гэты час Віктар Машук падышоў да Алега i, па-мужчынску абняўшы яго, сказаў:

— Ты будеш бачыць Наташу?

— Пастараюся.

— Перадай, калі ласка: я перад ёй вінаваты...

Позірк Віктара быў такі сур’ёзны і лагодны, што Алег адчуў, як ў душы яго раптам парвалася нейкая туга нацягненая струна. Затуманіліся вочы.

— Перадам, Віктар, абавязкова перадам!— голас яго дрыжаў, хоць ён і стараўся не паказаць свайго хвалявання.

Яны развіталіся.

Праз некалькі хвілін «Вулкан» стартаваў з Месяца.

Эпілог

Мінулі дні... Была пераадолена вялікая прастора і час... Алег выдатна прывёў на Зямлю свой касмічны карабель. Вядома, ён ніколі не забудзе той сустрэчы, якая была падрыхтавана ім.

Масква танула ў кветках... Гучалі аркестры... Марскім прыбоем кацілася ўрачыстае «ўра»...

Вядома, яго знайшла Наташа. Яны моцна і горача пацалаваліся.

I вось яны ўдваіх у кватэры. Не вельмі пышна абстаўлены пакоі, затое колькі ў іх святла, сонца, паветра! Вокны расчынены насцеж, як і іх маладыя сэрцы. 3 чацвёртага паверху адкрываецца шырокая перспектыва Ленінскіх гор. Стаіць абкружаны ружовай дымкай універсітэт, ззяе светлы мармур калон палацаў, узвышаюцца стрэльчатыя вежы, лёгка і велічна перакінуты праз раку фермы мастоў.

Пад акном — сад. Стаяць абцяжараныя пладамі яблыні. Недзе ў галлі пяе птушка. Алег застыў ля акна, зачаравана слухае яе.

— Ты ведаеш, пра што яна пяе? — задумліва пытаецца Наташа, становячыся лобач.

— Пра воблакі і блакіт неба, пра навальніцы і вятры, пра лясы і ззяючыя росы, — пра ўсе тое, аб чым сумуе сэрца i што стварае прыгажосць, — адказаў Алег з нейкім замілаваннем і ўздымам.

— Ты адгадаў, мой харошы, — уздыхнула Наташа. — Я толькі хачу дадаць: пяе яна аб нашым шчасці i аб нашых сябрах.

Алег радасна ўсміхнуўся. Яны разам, адным зачараваным позіркам адшукалі на небе шэры, нібы заімшэлы, дыск Месяца і доўга глядзелі на яго. Там працавалі і жылі Дзянісаў і Віктар...

— Гэта праўда, — Алег павярнуўся і, абняўшы Наташу за плечы, доўга пазіраў у яе твар.

— Што гэта? Ты плачаш? — спытаў ён здзіўлена.

— Так, плачу...

— Чаго?

— Не хвалюйся, Алег. Гэта харошыя слёзы: з душы выходзіць боль, смутак, неспакой...

У вокны хлынуў паток свежага ветру. Шумеў сад, хісталіся цені, разбягаліся ў небе хмаркі. Перад імі ляжаў вялікі свет радасці і шчасця, які патануў у моры сонечнага святла, у зялёнай кіпені вечна маладой і вечна прыгожай прыроды.

***

Беглі косыя, з намыленымі чупрынамі хвалі. За імі ўдалечыні ўгадвалася блізкая Зямлй. Нарэшце моцна прыпаены да акіянскай пустыні небасхіл прыўзняўся — і нават з ілюмінатара лёгка сталі бачны далёкія гмахі галоўнага горада Штатаў.

Поль Арноль апрануўся, выйшаў на палубу. Навокал чайкі. Акіянскі лайнер, нервова ўздрыгваючы прасоленымі бартамі, імкліва ляцеў па крутых гаманлівых хвалях.

Поль падышоў к мосціку, нахіліўся над поручнямі. Сіняя акіянская каламуць зірнула яму ў вочы. Закружылася галава, і ён, прыкрыўшы рукамі твар, адышоў у бок.

Цяжкае, пакутлівае пачуццё сціскала яму грудзі. Недалёка была радзіма. Нядобрую сустрэчу падрыхтавала яна яму.

Яшчэ ў шляху на лайнеры Поля сустрэлі служачыя тайнай паліцыі Штатаў і ўчынілі яму допыт. Ён ахвотна аб усім расказаў і ўсю віну зваліў на штурманаў. Вядома, Роб і Макс былі арыштаваны і ўзяты пад варту. Поля пакінулі ў спакоі, але папярэдзілі, што яму пагражае судовы працэс.

Тысяча д’яблаў! Ніколі Поль не адчуваў сябе так прыкра і няўпэўнена, як у гэтыя хвіліны. Твар яго зрабіўся чэрствы, засяроджаны, вочы глыбока запалі, нібы шукаючы пад крутым ілбом больш надзейнага ўкрыцця.

Ён міжвольна падумаў аб сваім лёсе. Чаму яму не шанцуе, чаму яго так не любяць людзі? А вось Роб, здаецца, бедны, зацкаваны, але адчувае сябе сапраўдным шчасліўцам. У чым справа? Няўжо сумленнасць, шчырасць i прастата больш магутныя за золата?

Сустрэчны вецер налятаў тугімі патокамі, штурхаў у грудзі, блытаў на галаве валасы. У борт лайнера плёскалі хвалі і як-бы нашэптвалі: «Што будзе, што будзе?..»

На небасхіле з’явілася чорная каса зямлі. Падрэзаная акіянам, яна здавалася лёгкай і няўстойлівай. Але на ёй непарушна i моцна стаялі прамавугольныя гмахі небаскробаў. Ад напружанага позірку заслязіліся вочы.

Нечакана на плячо Поля лягла нейчая чужая, няласкавая рука. Ён павярнуўся і ўбачыў Роба.

— Гэта ты? — усклікнуў ён здзіўлена.

— Як бачыце, сэр. Не чакалі? Праўда? Вы хацелі адыграцца на нас — але не ўдалося! Увесь галоўны горад Штатаў пратэстуе супроць нашага арышту. I вось мы вызвалены...

Поль заміргаў вачыма. Якім крывым аказалася кола яго фартуны! Ламай цяпер галаву!

Поль пранізаў Роба i Макса знішчальным, поўным пагарды позіркам, павярнуўся і, ссутуліўшыся, пайшоў па палубе. Наўздагон яму данёсся гучны ўрачысты рогат.

Порт быў запруджаны народам. Не паспелі Роб Пітэрс i Макс Вэл сыйсці з трапа і павітацца з роднымі, як іх падхапілі іна рукі і панеслі на шырокую партовую плошчу. Няхай сабе не вельмі ўдалы быў палёт іх да Месяца, але яны былі героямі, не зламаліся, выйшлі пераможцамі ў суровай незвычайнай барацьбе на вялікай трасе, адкрытай чалавечым геніем у цемры сусвету.

Касмічныя падарожнікі як след адсвяткавалі сваё вяртанне на зямлю. У Роба была двайная радасць: разам з ім за сталом сядзела яго жонка, зноў здаровая і бадзёрая, гатовая дзяліць з Робам усе будучыя радасці i нягоды жыцця.