Сяргей Белаяр - Расследаванні інспектара Сарвы

Сарва ледзь паспеў выбрацца.

Адчайны рывок у пошуках выратавання скончыўся нічым — стык паміж дзвярыма і сцяной аказаўся шчыльна залеплены нанаробатамі. Іх злучэнне было мацнейшым за зварное шво.

Сарва не мог дазволіць сабе кідацца ў паніку. Праз адсутнасць зброі не заставалася нічога іншага, як манеўраваць. Вось толькі наколькі хопіць сіл? Памяшканне малое, а рухі голема за­надта імклівыя...

Інспектар так і не зразумеў, у які момант у галаве нарадзілася выратавальная думка. Працягваючы ўхіляцца ад удараў, Сарва вырваў з кішэні пропуск і зламаў яго. Цераз вечнасць у дзверы забарабанілі.

— Дапамажыце! — інспектар адчуў, што пачынае задыхацца.

Палатно задрыжала ад націску, але ўсё ж такі выстаяла.

— Падрывайце! — звышвострае лязо распарола рукаў курткі і рассекла плоць. Боль асляпіў.

— Усе назад! — данёсся да Сарвы голас Цінгулса, пасля чаго загрукаталі стрэлы. Нанаробаты пачалі рухацца — адтуліны хутка зацягваліся. На шчасце, «разумны пыл» на рэплікацыю запраграмаваны не быў — дзвярное палатно павалілася на падлогу. Супрацоўнікі службы бяспекі неадкладна сканцэнтравалі агонь на големе. Асаблівай шкоды кулі яму не рабілі.

Начальнік аховы першым уварваўся ў жылы блок і, працягваючы націскаць на спускавы кручок, выштурхаў інспектара ў калідор, у рукі падначаленым. Супрацоўнікі рванулі прэч па калідоры.

Не звяртаючы ўвагі на шчыльны агонь, голем кінуўся даганяць.

— Вы... павінны... арыштаваць... Гама... лія! — рэальнасць паплыла. Інспектар з велізарнай цяжкасцю захоўваў свядомасць. Нанаробатам удалося параніць яго яшчэ двойчы. — І патрэбна... магутная... крыніца... электра... магнітнага... выпраменьвання!

Адзін з супрацоўнікаў паўтарыў распараджэнні Сарвы ў мікрафон гарнітуры, пасля чаго разам з напарнікам павялічыў хуткасць. Голем не адставаў.

Прафесійная падрыхтоўка падначаленых Цінгулса аказалася на вышыні — ім спатрэбілася ўсяго дзве з паловай хвіліны для таго, каб падрыхтавацца да сустрэчы з големам. Імпульснае напружанне генератара Маркса ў дваццаць мегавольт рассеяла яго ў пыл.

Супрацоўнікі службы бяспекі акуратна пасадзілі інспектара на падлогу каля сцяны і заняліся яго ранамі. Неўзабаве падаспеў і медык. Сарва быў рады пачуць, што парэзы несмяротныя.

— Гамалій!

— Не хвалюйцеся, спадар Сарва, начальнік медыцынскай службы арыштаваны! — да інспектара наблізіўся Цінгулс. — А цяпер я хацеў бы пачуць тлумачэнні!

Аповед Сарвы шмат часу не заняў.

— Я не магу зразумець аднаго — што прымусіла перспектыўнага вучонага забіваць сваіх калег?

— Усё вельмі проста, спадар Цінгулс! Сын Гамалія памёр ад множнай міеломы — раку касцявога мозгу, і начальнік медыцынскай службы не проста страціў веру ў навуку, а пачаў успрымаць яе ў якасці непасрэднай віноўніцы смерці Яніса. Гамалій помсціў... А мяне ён планаваў забіць таму, што я занадта блізка падабраўся да разгадкі. «Разумны пыл» перасоўваўся па вентыляцыі і кантраляваў камп'ютарныя сістэмы бяспекі. І калі б не выпадковасць...

КОШТ ПАМЫЛКІ

Прайшло ўжо амаль дзве гадзіны, як пасажырскі зоркалёт «Гераклід Пантыйскі» павінен быў стартаваць, а пасадку на рэйс Месяц—Марс да гэтага часу яшчэ не абвясцілі. З прычы­ны каранальнага выкіду масы ў напрамку чацвёртай планеты ад Сонца адзначаліся шматлікія парушэнні ў працы электраабсталявання зоркалётаў. Паводле папярэдніх разлікаў Службы кантролю касмічнай прасторы, рассейванне магнітнага воблака мусіла адбыцца праз шэсць з паловай гадзін.

У адрозненні ад іншых пасажыраў, якія проста забівалі час, інспектар Ратаўт Сарва вырашыў заняць чаканне карыснай справай. Складанне справаздач з'яўлялася адным з абавязкаў паліцэйскага. За панарамнымі вокнамі распасціралася бязмежная брудна-шэрая раўніна. Адзінай яркай плямай на ёй была будоўля чарговай калоніі. Рухі велізарных механізмаў выклікалі інтарэс выключна ў дзятвы.

Сарва адолеў траціну справаздачы, калі перыферычны зрок зафіксаваў змену ў пейзажы. Варта было павярнуць галаву, як у поле зроку трапіў сюррэалістычны агністы грыб, што імкліва вырастаў над будаўнічай пляцоўкай.

Дзеці завішчалі ад захаплення, у воклічах дарослых чуўся спалох і нават страх. Усе прыхіліліся да шкла, пакрытага шматслаёвай нанаструктурнай металакерамічнай плёнкай. Грыб ператварыўся ў шар, які праз некалькі імгненняў лопнуў, нібы мыльная бурбалка. Нябачная сіла зваліла будаўнічую тэхніку і параскідала людзей.

Забыўшыся на справаздачу, Сарва паспяшаўся ў пункт аховы касмадрома. Унутры панаваў сапраўдны вэрхал.

— Вы бачылі?

— Зараз жа пакіньце службовае памяшканне! — запатрабаваў адзін з супрацоўнікаў Служ­бы бяспекі, заступаючы інспектару дарогу. «Гарм Хорт», — значылася на бэйджы.

— Я — паліцэйскі! — Сарва прадэманстраваў супрацоўніку значок Дэпартамента.

— Сувязь з «Гіпархам Нікейскім» адсутнічае! — выгукнуў нехта. У наступнае імгненне пункт аховы апусцеў: усе супрацоўнікі, за выключэннем дзяжурнага афіцэра, кінуліся да тэхнічнага сектара.

Інспектар рушыў услед за супрацоўнікамі на будаўнічую пляцоўку, дзе маглі прыдацца яго веды і ўменні ў галіне медыцыны. Абслуговы персанал дапамог супрацоўнікам Службы бяспекі, медыкам і Сарву апрануцца ў скафандры, пасля чаго зборная каманда заняла месцы ва ўсюдыходах.

Здавалася, што прайшла вечнасць, перш чым вонкавыя створкі шлюзавай камеры нарэшце адчыніліся і шматтонныя машыны пакацілі да «Гіпарха Нікейскага». Дарогі ў яе традыцыйным разуменні не існавала, і ўсюдыходы рухаліся напрасткі, аб'язджаючы варонкі ад мікраметэарытаў і буйныя камяні.

Ужо на пад'ездзе да будаўнічай пляцоўкі Сарва зразумеў, што адбылася сур'ёзная аварыя з чалавечымі ахвярамі. Акрамя ўсяго іншага гэта азначала, што інспектару як афіцыйнаму прадстаўніку Дэпартамента трэба будзе затрымацца на спадарожніку Зямлі на нявызначаны час.

Адным з плюсоў вакууму з'яўлялася тое, што ў беспаветранай прасторы пажар распаўсюджвацца не мог. Таму ратавальнікі адразу ж распачалі пошукі тых, хто выжыў, і кінуліся аказваць ім медыцынскую дапамогу. Улічваючы тое, што за зорную экспансію даводзілася плаціць крывёй, у распараджэнні будаўнікоў мелася адмысловая тэхніка для раз­бору завалаў і ратавання людзей. Справіліся хутка: нізкая сіла прыцягнення і вялікая колькасць будаўнікоў дазволілі працаваць, не губляючы ні хвіліны. Як і меркаваў Сарва, без ахвяр не абышлося.

— Чатыры чалавекі з пятнаццатай будаўнічай брыгады, — сумна рэзюмаваў Хорт, — яшчэ шасцёра атрымалі траўмы рознай ступені цяжкасці.

Некалькі хвілін на агульным канале сувязі панавала гнятлівае маўчанне. Першым яго адважыўся парушыць інспектар: