Сяргей Белаяр - Расследаванні інспектара Сарвы

— Nihil! — Інспектар быў гатовы прыняць версію галоўнага інжынера, але нейкая ўнутраная стрэмка не давала спакою. — Як можа спалучацца несумяшчальнае?

Спроба схапіцца за нітку Арыядны кожны раз цярпела фіяска.

Сарва знайшоў Юдзіна ў сталовай.

— Як прасоўваецца расследаванне?

— Пахваліцца пакуль няма чым, — сышоў ад адказу інспектар, не настроены дзяліцца з кім-небудзь рабочымі гіпотэзамі. Паспешнасць у расследаванні толькі шкодзіла справе.

Кармілі на «Ціха Браге» смачна, аднак аддаць належнае кулінарнаму майстэрству кухара Сарва быў не ў стане: ён працаваў сківіцамі чыста механічна, таму што яго цалкам займала асэнсаванне таго, што адбылося.

— Самагубства — прыкмета істоты, якая сумняваецца. Робат кіруецца праграмай, якая не пакідае месца для сумневу. Такім чынам, каб здзейсніць самагубства, робат павінен сумнявацца... І як прымусіць андроіда зрабіць гэта?

Нейкая дробная, але вельмі важная дэталь была выпушчаная.

— Але што?

Вярнуўшыся ў жылую ячэйку, Сарва ўзяўся за спіс часовых работнікаў. Для ўдакладнення дэталяў прыйшлося звярнуцца па дапамогу ў Дэпартамент. Ні адзін з тэхнікаў і праграмістаў не выклікаў падазрэнняў.

— Гэта яшчэ больш усё заблытвае.

Варочаючыся ў ложку, інспектар зразумеў, што заснуць не зможа, і адправіўся да басейна. З боку мармытанне Сарвы можна было лёгка прыняць за трызненне.

Спыніўшыся ля адной з лесвіц, інспектар выцягнуў з кішэні планшэтны персанальны камп'ютар і адкрыў файл, маючы намер яшчэ раз прайсціся па запісах у пошуках выпушчанага элемента.

Слабы рух паветра за спінай Сарва не заўважыў, а хутчэй адчуў. Вось толькі часу на манеўр ужо не засталося. Адзінае, што паспеў зрабіць інспектар, — гэта змяніць вугал павароту галавы.

У наступнае імгненне на патыліцу абрынуўся ўдар жахлівай сілы...

Сарва зваліўся ў метан-этанавую сумесь, падняўшы фантан пырскаў. На шчасце, інспектар не толькі не страціў прытомнасці, аднак і аказаўся ў стане ўчапіцца рукамі за ніжнюю перакладзіну лесвіцы. Улічваючы сілу ўдару і глыбіню басейна, шанцаў ацалець у Сарвы не было.

Праз вечнасць інспектар сабраўся з сіламі і падцягнуўся, адчуваючы слабасць ва ўсім целе. Вестыбюлярны апарат бунтаваў, і ў Сарвы толькі цаной неймаверных намаганняў атрымалася выбрацца з басейна. Аддыхаўшыся, інспектар з трэцяй спробы надаў целу вертыкальнае становішча. Каб зноў не ўпасці, прыйшлося схапіцца за борцік.

Планшэтны персанальны камп'ютар ператварыўся ў аладку — ён пацярпеў не толькі ад сустрэчы з металічнай апорнай бэлькай, але і трапіў пад чаравік забойцы — у Сарвы не заставалася сумненняў у тым, што яго хацелі забіць. Для страхоўкі па камп'ютары прайшліся цвёрдым тупым прадметам.

— Але за што?.. Я ж ні на крок не пасунуўся ў расследаванні!

Думкі блыталіся, і інспектар вымушана адмовіўся ад асэнсавання таго, што здарылася. Вар­та было як мага хутчэй звярнуцца па медыцынскую дапамогу — крануўшы рану рукой, Сарва запэцкаў яе ў крыві.

Сіл хапіла толькі на тое, каб дабрацца да жылой ячэйкі. Інспектар паваліўся на падлогу, ледзь прыадчыніўшы дзверы.

— Што за нахабства? — Юдзін не збіраўся хаваць раздражнення. Успыхнула святло, ад якога Сарву зрабілася горш. — Божа, спадар Сарва, ды вы паранены!

З напарнікам інспектару пашанцавала — былы армейскі пілот дакладна ведаў, што яму неабходна рабіць. Прафесійна спыніўшы кроў, механік па інтэркаму звязаўся з медыцынскім пун­ктам. Дзяжурны медык у суправаджэнні аднаго з аператараў прыбыў у ячэйку ўжо праз дзве хвіліны. Сарву беражліва паклалі на каталку.

— Як ён, спадар Рам? — перш за ўсё пацікавіўся галоўны інжынер, як толькі пераступіў парог дыягнастычнага кабінета.

— Пагрозы жыццю няма, — рэзюмаваў дзяжурны медык па заканчэнні азнаямлення з вынікамі камп'ютарнай тамаграфіі. — Галаўны мозг не пацярпеў... Анальгетыкі разам з фізіятэрапеўтычнымі працэдурамі і поўным спакоем паставяць інспектара на ногі праз тры-чатыры дні!

— Баюся, што ў нас няма столькі часу — чвэрць гадзіны таму скончыў самагубствам яшчэ адзін андроід.

— Хворы, вам катэгарычна нельга ўставаць! — літаральна наляцеў на інспектара дзяжурны медык.

— Расказвайце! — запатрабаваў Сарва тонам, што не церпіць пярэчанняў. Дзяжурны ме­дык толькі прыгнечана паківаў галавой.

— Цела выявіў інжынер Вітаўт Галінгрумс у другім сімулятары субмарыны. Трыццаць першы адсек сабе галаву герметычным люкам, націснуўшы на кнопку аварыйнага закрыцця пры дапамозе тэлескапічнай штангі.

— Д'ябал! — спыніць трэніроўкі было не ў кампетэнцыі інспектара, хоць ён і зрабіў спробу дамагчыся гэтага праз камісара Айнбунда.

— Тэхнікі ўжо працуюць на месцы.

— Нават не ўздумайце, спадар Сарва! — сказаў дзяжурны медык, бачачы намер інспектара.

— Вам патрэбны поўны супакой!

— Укаліце мне абязбольвальнае, спадар Рам, і дазвольце рабіць сваю працу!

— Я ўмываю рукі!

— Мае інструменты! — галоўны інжынер адправіў аператара па чамаданчык.

Юдзін і Гельмольд дапамаглі Сарву дабрацца да месца здарэння. Ад ін'екцыі галава нібы налілася свінцом, затое думкі сталі блытацца менш.

І зноў усё паказвала на самагубства.

— У такім выпадку, чаму ж на мяне напалі?.. Які мой крок мог справакаваць атаку?.. Спа­дар Гельмольд, мне неабходны запіс з камеры відэаназірання, якая ўсталяваная ў модулі з басейнамі. І як мага хутчэй! — Інспектар дакараў сябе за тое, што не запатрабаваў запіс адразу. Наступствы ўдару аказаліся больш сур'ёзнымі, чым ён меркаваў. — Дзе знаходзіцца сімулятар?

Нягледзячы на тое, што галава належала андроіду, уражанне яна вырабляла жудаснае. Сар­ву хапіла ўсяго трох хвілін для таго, каб вынесці вердыкт:

— Самагубства!

Па просьбе інспектара галаву трыццаць першага аднеслі ў медыцынскі пункт, дзе змясцілі ў тамограф. На пярэчанне Рама Сарва проста паказаў яму значок.

Нават ведаў інспектара хапіла на тое, каб зразумець, — у пазітронны мозг былі ўнесены карэктывы. Невялікія, але ініцыяваўшыя працэс змены першапачатковых установак. Рука Сарвы машынальна пацягнулася да пояса, але пальцы сціснулі не планшэтны персанальны камп'ютар, а паветра.

— Спадар Гельмольд, мне патрабуецца дадатковая інфармацыя аб часовых работніках.

— Падазраяце, што хто-небудзь з іх мог запусціць чарвяка?

— Так!

Мужчыны прайшлі ў камандны модуль, дзе інспектар, не звяртаючы ўвагі на пульсуючы тупы боль, узяўся за прагляд даных. Што канкрэтна шукаць, Сарва пакуль не ўяўляў, спадзеючыся на тое, што падсвядомасць сама выявіць падказку.

— Скажыце, спадар Гельмольд, а чаму Гербурту Жабенцяю заплацілі так мала? Аб'ём працы ён выканаў велізарны.

— Начальнік станцыі застаўся незадаволены вынікамі працы Жабенцяя.