Максим Дзевенис - Польские сказки

Kiedy wzięte za sokoła pieniądze szewc przehulał, zażądał do sprzedania charta, i chart u nóg jego stoi; wziął go za obrożę, poprowadził do myśliwych, przedał za dobre pieniądze, powrócił do domu i znowu znalazłszy w nim syna, nie posiadał się z radości, gdyż był już przekonany, że tym sposobem nigdy mu na pijatykę pieniędzy nie zabraknie.

Kiedy i te pieniądze również przepił, szewc kilka już razy wodził syna na jarmark już to w postaci wołu, krowy lub barana, już to gęsi, indyka lub koguta.

Wreszcie zaczął sobie przykrzyć(наконец ему начало надоедать; przykrzyć się – уст. надоедать ) , że wzięte za jedną sprzedaż pieniądze nie na długo mu starczą(что взятые = взятых за одну продажу денег ненадолго ему хватает) , gdyż za rzeczy(потому что за вещи) , w jakie się syn jego przemienia(в какие = в которые сын его превращается) , niezbyt drogo płacą(не слишком дорого платят; niezbyt – не очень, не слишком ) , a za konia zapłacono by dobre pieniądze(а за коня заплачено = заплатили бы хорошие деньги) , ale syn wyraźnie zapowiedział(но сын отчётливо предупредил) , żeby nie żądał tego(чтобы он не требовал этого) . Dlaczego jednak nie miałby on stać się koniem(однако почему он не должен был бы стать конём) ? Koń takież zwierzę jak i krowa(конь такое же животное как и корова) ; widać(видно) , że synek kpi sobie z ojca i żałuje mu dobrego zarobku(что сынок насмехается себе над отцом и жалеет ему = для него хорошего заработка; kpić z kogośm czegoś – насмехаться над кем-л., чем-л.; zarobek – заработок )!..

Wreszcie zaczął sobie przykrzyć, że wzięte za jedną sprzedaż pieniądze nie na długo mu starczą, gdyż za rzeczy, w jakie się syn jego przemienia, niezbyt drogo płacą, a za konia zapłacono by dobre pieniądze, ale syn wyraźnie zapowiedział, żeby nie żądał tego. Dlaczego jednak nie miałby on stać się koniem? Koń takież zwierzę jak i krowa; widać, że synek kpi sobie z ojca i żałuje mu dobrego zarobku!..

Tak pomyślał sobie w duchu szewc półpijany(так подумал себе в душе = про себя полупьяный сапожник; duch – дух; w duchu – в душе ) – zażądał konia(потребовал коня) , i koń stoi tuż przed oknem(и конь стоит тут же перед окном) , silną nogą ziemię grzebie(сильной ногой землю роет) , z oczu tylko co skry się nie sypią(из глаз только что искры не сыпятся) , a z nozdrzy tylko co płomień nie bucha(а из ноздрей только что пламя не пышет; tuż – тут же ).

Pojechał szewc na koniu(поехал сапожник на коне) , a w mieście nadarzył się natychmiast kupiec(а в городе тотчас же подвернулся покупатель; miasto – город; kupiec – купец; покупатель ) , i to nie lada(и то = да не /кто/ попало; lada kto – кто попало ) , bo powiedział od razu(потому что он сказал сразу) , że konia gotów jest kupić na wagę złota(что коня готов купить на вес золота; waga – ж. вес; na wagę złota – на вес золота ) , i poprowadził do ważek(и повёл /его/ к весам: «к чашкам весов»; ważka – чашка весов ) ; na jedną szalę wprowadził konia(на одну чашу весов он ввёл коня; szala – чаша весов ) , a na drugą zaczęli z worów szuflami nowiutkie dukaty sypać(а на другую начали из мешков лопатами новенькие дукаты сыпать) , aż od rażącego ich blasku w oczach się ćmiło(так, что даже от резкого их блеска в глазах темнело; aż – так, что даже; rażący – резкий; ćmić się – темнеть ).

Tak pomyślał sobie w duchu szewc półpijany – zażądał konia, i koń stoi tuż przed oknem, silną nogą ziemię grzebie, z oczu tylko co skry się nie sypią, a z nozdrzy tylko co płomień nie bucha.

Pojechał szewc na koniu, a w mieście nadarzył się natychmiast kupiec, i to nie lada, bo powiedział od razu, że konia gotów jest kupić na wagę złota, i poprowadził do ważek; na jedną szalę wprowadził konia, a na drugą zaczęli z worów szuflami nowiutkie dukaty sypać, aż od rażącego ich blasku w oczach się ćmiło.

Szewc wlepił oczy na szalę ze złotem(сапожник уставился на чашу весов с золотом; wlepić – влепить; wlepić oczy w kogoś, coś – уставиться на кого-л., что-л. ) , która już prawie konia przeważać zaczynała(которая уже начинала почти перевешивать коня) , gdy nagle potrzymujące łańcuchy pękły(когда вдруг поддерживающие /её/ цепи лопнули; pęknąć – лопнуть ) , złoto na ziemię runęło i migocąc potoczyło się po pochyłym rynsztoku ulicy(золото на землю рухнуло и, мерцая, покатилось по покатой уличной канаве: «сточной канаве улицы»; runąć – рухнуть; rynsztok – сточная канава ).

Szewc rzucił się za złotem i nie tylko o uździe(сапожник кинулся за золотом и не только об узде; rzucić się – броситься, кинуться; uzda – узда ) , ale i o samym nawet koniu zapomniał(но даже и о самом коне забыл) , a kupiec tymczasem na niego wskoczył i poniósł się przez miasto(а покупатель тем временем на него вскочил и понёсся через город) , spinając go bez litości ostrogami(сцепляя его без жалости шпорами = пришпоривая; spinać скалывать; сцеплять; ostroga – шпора ) , przycinając wędzidłem i siekąc prętem żelaznym(прищемляя удилами и стегая железным прутом; wędzidło – удила, siekać – сечь, стегать ) , gdyż to był właśnie mistrz czarownik(потому что это был именно = тот самый учитель колдун) , chcący teraz nad biednym uczniem mścić się za ucięcie mu niegdyś ucha(желающий теперь бедному ученику мстить за отрезание ему = за своё отрезанное некогда ухо; chcieć – хотеть, желать; mścić się na kimś, czymś – мстить кому-л., чему-л. ) , które otrzymawszy na powrót przy jego wyzwoleniu(которое, получив снова при его освобождении) , odzyskał nad nim straconą przedtem przewagę(вернул утраченное над ним преимущество) , jaką miał dotąd(какое он имел до сих пор; dotąd – до сих пор ).

Szewc wlepił oczy na szalę ze złotem, która już prawie konia przeważać zaczynała, gdy nagle potrzymujące łańcuchy pękły, złoto na ziemię runęło i migocąc potoczyło się po pochyłym rynsztoku ulicy.

Szewc rzucił się za złotem i nie tylko o uździe, ale i o samym nawet koniu zapomniał, a kupiec tymczasem na niego wskoczył i poniósł się przez miasto, spinając go bez litości ostrogami, przycinając wędzidłem i siekąc prętem żelaznym, gdyż to był właśnie mistrz czarownik, chcący teraz nad biednym uczniem mścić się za ucięcie mu niegdyś ucha, które otrzymawszy na powrót przy jego wyzwoleniu, odzyskał nad nim straconą przedtem przewagę, jaką miał dotąd.

Zmordowawszy konia do piany(изморив коня до пены; zmordować – изнурить, измотать ) , przyjechał na nim czarownik do swego domu niewidku(приехал на нём колдун в свой дом-невидимку; niewidek = niewidka ) , który chociaż stał w otwartym polu(который, хотя и стоял в открытом поле) , nikt go jednak niepotrzebny nie widział(однако, никто ненужный его не видел) ; przywiązał go u ganku(привязал его у крыльца; ganek – крыльцо ) , a sam poszedł rozkazać(а сам пошёл приказать) , by go zaprowadzili do stajni(чтобы его отвели в конюшню) , gdzie go największe męczarnie czekały(где его самые большие муки/пытки ждали; męczarnia – мука, страдание; пытка ).

Tymczasem biedny uczeń wiedząc(тем временем бедный ученик, зная) , co się święci(что /для него/ готовится; święcić się – готовиться ) , zadarł głowę do góry(задрал голову вверх; zadrzeć – задрать; góra – верх; do góry – вверх ) , zaczepił uzdę o kół ogrodzenia i precz ją z głowy ściągnąwszy(зацепил узду о = за жердь изгороди и, стянув её с головы прочь; kół – кол, жердь; ogrodzenie – изгородь ) , uderzył o ziemię(ударил об землю) , przemienił się w zająca i drapnął co sił przez pole(превратился в зайца и удрал = побежал изо всех сил через поле; drapnąć – удрать; co sił – что есть силы, изо всех сил ).

Zmordowawszy konia do piany, przyjechał na nim czarownik do swego domu niewidku, który chociaż stał w otwartym polu, nikt go jednak niepotrzebny nie widział; przywiązał go u ganku, a sam poszedł rozkazać, by go zaprowadzili do stajni, gdzie go największe męczarnie czekały.

Tymczasem biedny uczeń wiedząc, co się święci, zadarł głowę do góry, zaczepił uzdę o kół ogrodzenia i precz ją z głowy ściągnąwszy, uderzył o ziemię, przemienił się w zająca i drapnął co sił przez pole.

Mistrz czarownik na ganek wyszedłszy spostrzega(учитель колдун, выйдя на крыльцо, замечает) , co się stało(что произошло) , uderza się więc o ziemię(ударяется об землю) , przemienia się w charta i już(превращается в борзую и уже) , już biednego zająca dopędza(уже бедного зайца догоняет) – wtem zając(вдруг заяц) , dopadłszy wzgórka(добежав до пригорка; dopaść kogoś, czegoś – подбежать, добежать до кого-л., чего-л.; wzgórek – холмик, пригорок ) , uderza się o ziemię(ударяется о землю) , przemienia się w jaskółkę(превращается в ласточку) , wznosi się szybko w obłoki i coraz dalej leci(поднимается быстро в облака и всё дальше летит; obłok – м. облако; coraz – всё /в соч. со сравн. ст. прилаг. и нареч. означает постепенное усиление качества/ ) : chart, to zoczywszy(борзая, увидев это; zoczyć – уст. узреть, увидеть ) , przemienia się w jastrzębia(превращается в ястреба; jastrząb – ястреб ) , wzbija się ponad obłoki i już z nastawionymi szponami spada na jedną jaskółkę(взвивается выше облаков и уже с выставленными когтями обрушивается на бедную ласточку; spadać – падать, обрушиваться ) , gdy ta uderza się w falę wielkiego jeziora(когда та ударяется в волну большого озера) , zamienia się w płotkę i rzuca się do wody pod trawkę nadbrzeżną(превращается в плотву и бросается в воду под прибрежную травку; brzeg – берег );