Максим Дзевенис - Польские сказки

– Ja, ale na co kąsasz? – odpowiedział słup wiorstowy przybierając postać człowieka – pójdziem, cóż z tobą robić, zaprowadzę cię do siebie na naukę, ale tylko pamiętaj, że odtąd jesteś moim uczniem i sługą, póki co do joty nie wyuczysz się mojej sztuki i nie przyjdzie matka po ciebie.

Takim to sposobem chłopiec został uczniem mistrza czarownika(таким вот образом парень стал учеником мастера колдуна; to – вот ) . Ale zapytacie pewno(но вы, наверное, спросите) , jak go tej sztuki wyuczył(как он обучил его тому искусству) ? Oto tak(вот как) : powykręca mu ręce i nogi(повыкручивает ему руки и ноги) , samego w trąbkę zwinie(самого в трубку свернёт) , przechyli we dwoje i każe odrabiać się na powrót(наклонит в двое и велит снова возвращаться в прежнее состояние; odrabiać się – возвращаться в прежнее состояние; powrót – возвращение; na powrót – снова ) ! albo wtłoczy mu swą rękę do krtani po same ramię(или втиснут ему свою руку в гортань по самое плечо) , pochwyci za wnętrzności i wywróci na wywrót(схватит за внутренности и вывернет на выворот) – przewróć się(переворотись) , jeśliś mądry(если ты умный; jeśli – если; jesteś – ты есть )!..

Taka to była nauka(такое это было учение).

Takim to sposobem chłopiec został uczniem mistrza czarownika. Ale zapytacie pewno, jak go tej sztuki wyuczył? Oto tak: powykręca mu ręce i nogi, samego w trąbkę zwinie, przechyli we dwoje i każe odrabiać się na powrót! albo wtłoczy mu swą rękę do krtani po same ramię, pochwyci za wnętrzności i wywróci na wywrót – przewróć się, jeśliś mądry!..

Taka to była nauka.

Uczeń był pojętny(ученик был смышлёный) , i we trzy lata tak się sztuki czarnoksięskiej wyuczył(и в три года так выучился чернокнижному/колдовскому искусству) , że nawet mistrza swego przewyższał(что даже учителя своего превосходил).

Wielu rodziców przychodziło do czarownika po swoje dzieci(многие родители приходили к колдуну за своими детьми; wielu – много, многие; po – за ) , ale on tak zawsze umiał rzeczy układać(но он так всегда умел укладывать = вести дела; umieć – уметь; układać – укладывать ) , że z niczym powracać musieli(что они вынуждены были возвращаться ни с чем: «с ничем»; musieć – быть вынужденным ).

Uczeń był pojętny, i we trzy lata tak się sztuki czarnoksięskiej wyuczył, że nawet mistrza swego przewyższał.

Wielu rodziców przychodziło do czarownika po swoje dzieci, ale on tak zawsze umiał rzeczy układać, że z niczym powracać musieli.

Roztropny uczeń trzema dniami przed czasem(предусмотрительный ученик тремя днями перед = за три дня до времени; roztropny – толковый, разумный; расторопный ) , w którym matka powinna była przyjść po niego(в которое мать должна была прийти за ним) , wyszedł na drogę(вышел на дорогу) , spotkał ją i opowiedział(встретил её и рассказал) , jakim sposobem może go trzykrotnie poznać(она может его трижды узнать; trzykrotnie = trzykroć – трижды ).

– Pamiętaj, matko(помни, мать) – rzecze(молвит; rzec – сказать, произнести, молвить ) – że kiedy czarownik stadninę koni zwoła i między nimi mnie poznać każe(что, когда колдун созовёт табун коней и среди них меня узнать велит; między – между, среди ) , ja będę tym(я буду тем) , nad którego uchem muszka będzie brzęczała(над ухом которого будет жужжать мушка: «над которого ухом…») ; a gdy stado gołębi nadleci(а когда стая голубей прилетит; stado – стадо; стая; gołąb – голубь ) , jeden z nich nie będzie grochu z innymi chwytał(один из них не будет хватать гороха = горох с другими) , i to ja będę(и это буду я) ; a gdy wreszcie każe mię poznać między pannami(а когда наконец велит меня узнать среди барышень) , to nad której brwią będzie pełzła boża krówka(то, над бровью которой будет ползать божья коровка; brew – бровь ) , ta będzie twym synem(та будет твоим сыном; twym = twoim ).

Roztropny uczeń trzema dniami przed czasem, w którym matka powinna była przyjść po niego, wyszedł na drogę, spotkał ją i opowiedział, jakim sposobem może go trzykrotnie poznać.

– Pamiętaj, matko – rzecze – że kiedy czarownik stadninę koni zwoła i między nimi mnie poznać każe, ja będę tym, nad którego uchem muszka będzie brzęczała; a gdy stado gołębi nadleci, jeden z nich nie będzie grochu z innymi chwytał, i to ja będę; a gdy wreszcie każe mię poznać między pannami, to nad której brwią będzie pełzła boża krówka, ta będzie twym synem.

Kiedy szewcowa do domu czarownika przybyła i dopominała się o wyzwolenie i oddanie jej syna(когда жена сапожника прибыла в дом колдуна и требовала освободить и отдать её сына: «освобождение и отдание…»; dopominać się o coś – требовать чего-л.; wyzwolić – освободить; oddać – отдать ) , czarownik zdjął ze ściany trąbę miedzianą i na cztery strony świata zatrąbił(колдун снял со стены медную трубу и затрубил на четыре стороны света).

Jak ciemna chmura(как тёмная туча) , nadbiegło wnet całe stado czarnych koni(прибежало сразу же целое стадо чёрных коней; wnet – сразу же ) , które w półkole jak wryte przed szewcową stanęły(которое в полукруг как вкопанное остановилось = встало перед женой сапожника; stanął jak wryty – остановился как вкопанный ) ; a były to nie konie(а были то не кони) , ale zwabieni uczniowie czarownika(а приманённые ученики колдуна; ale – но, а; zwabiony – сманенный, приманенный ) , którzy później musieli mu się wysługiwać(которые потом были вынуждены перед ним выслуживаться; który – который; wysługiwać się komuś – выслуживаться перед кем-л. ) , najtrudniejsze spełniając zadania(выполняя самые трудные задания).

Kiedy szewcowa do domu czarownika przybyła i dopominała się o wyzwolenie i oddanie jej syna, czarownik zdjął ze ściany trąbę miedzianą i na cztery strony świata zatrąbił.

Jak ciemna chmura, nadbiegło wnet całe stado czarnych koni, które w półkole jak wryte przed szewcową stanęły; a były to nie konie, ale zwabieni uczniowie czarownika, którzy później musieli mu się wysługiwać, najtrudniejsze spełniając zadania.

Biedna matka chodzi od konia do konia(бедная мать ходит от коня к коню) , usiłuje poznać rodzicielskim okiem(пытается узнать родительским оком; oko – глаз, око ) , przeczuć matczynym sercem swego syna drżąc na samą myśl(предугадать материнским сердцем своего сына, дрожа при одной мысли; drżeć na samą myśli o czymś – дрожать при одной мысли о чём-л. ) , że się może omylić i syna swego i siebie przez to zgubić(что может ошибиться и сына своего, и себя из-за этого погубить; przez – из-за /о причине/ ).

Wtem spostrzega(вдруг замечает) , że nad uchem jednego konia lata mucha(что над ухом одного коня летает муха) , zawołała więc ucieszona(воскликнула поэтому, обрадованная; ucieszyć – обрадовать, порадовать ) :

– To mój syn(это мой сын)!

Biedna matka chodzi od konia do konia, usiłuje poznać rodzicielskim okiem, przeczuć matczynym sercem swego syna drżąc na samą myśl, że się może omylić i syna swego i siebie przez to zgubić.

Wtem spostrzega, że nad uchem jednego konia lata mucha, zawołała więc ucieszona:

– To mój syn!

– Zgadłaś(ты отгадала; zgadnąć – отгадать ) – rzecze czarownik(молвит колдун) – ale czeka cię jeszcze druga próba(но тебя ждёт ещё второе испытание).

To mówiąc chwycił za trąbę srebrną(говоря это, схватил за серебряную трубу) , na cztery strony świata zatrąbił(на четыре стороны света затрубил) , i nadleciało(и прилетела) , jak chmura(как туча) , całe stado białych jak mleko gołębi(целая стая белых как молоко голубей) , które rzuciły się na groch posypany i chciwie go chwytać zaczęły(которые бросились на посыпанный горох и начали жадно его хватать).

– Zgadnij pomiędzy nimi twego syna(отгадай среди них своего сына; pomiędzy = między ) – rzekł czarownik(сказал колдун) . Matka spostrzegłszy gołąbka(мать, заметив голубка) , który udawał tylko(который только притворялся) , że groch chwyta(что горох хватает; udawać – изображать, притворяться ) , ale go wcale nie jadł(но совсем его не ел, jeść – есть ) , zawołała(воскликнула) :