Максим Дзевенис - Польские сказки

Gdy już byli w połowie drogi, napotkał ich jakiś szlachcic w czarnej kapocie, upodobał chłopca i namawiał go do siebie na naukę; ale że staruszkę zwykłym chrześcijańskim pozdrowieniem nie powitał i coś mu źle z oczu patrzyło, a bardziej jeszcze, że rzemiosła swego wymienić nie chciał – staruszka swego syna powierzyć mu nie chciała i wreszcie tak go ofuknęła, że się odczepił i w tyle pozostał.

Idą więc sami a idą i kiedy już kilka mil uszli(идут, стало быть, одни а = и идут и, когда уже несколько миль прошли; ujść – пройти ) , ujrzeli się wśród wielkiej pustyni(увидели себя среди большой пустыни) , przez którą cały dzień idąc(через которую идя целый день) , nigdzie ani wioski ani lichej karczmy(нигде ни деревни, ни убогого трактира; lichy – бедный, убогий ) , ani nawet żywej duszy nie napotkali(ни даже живой души не встретили) , a upał tak był wielki(а зной был такой большой = сильный) , że z pragnienia(что от жажды; z – от /об эмоц. сост./ ) , gorąca i głodu podróżni całkiem ustali i na wielkim gościńcu piaszczystym usiedli odpocząć(жары и голода путники совершенно остановились и на большой песчаной дороге сели отдохнуть; gorąco – жара; ustać – прекратить, остановиться; gościniec – большак, дорога ) , i płaczą oboje(и плачут оба; płakać ).

Idą więc sami a idą i kiedy już kilka mil uszli, ujrzeli się wśród wielkiej pustyni, przez którą cały dzień idąc, nigdzie ani wioski ani lichej karczmy, ani nawet żywej duszy nie napotkali, a upał tak był wielki, że z pragnienia, gorąca i głodu podróżni całkiem ustali i na wielkim gościńcu piaszczystym usiedli odpocząć, i płaczą oboje.

Wtem na równej i pustej drodze(вдруг на ровной и пустой дороге; droga ) , tuż przy szewcowej i jej synie zjawia się nagle kamień ogromny(сразу же рядом с женой сапожника и её сыном появляется огромный камень; tuż – сразу же; przy – рядом; szewcowa – жена сапожника; szewc – сапожник ) , a na tym kamieniu stoi na półmisku gorąca pieczeń wołowa(а на этом камне стоит = находится на миске горячее говяжье жаркое) , obok leży bułka białego chleba i stoi dzban z pieniącym się piwem(рядом лежит булка белого хлеба и стоит кувшин с пенящимся пивом).

Podróżni skwapliwie do kamienia przyskoczyli(путники поспешно подбежали к камню; przyskoczyć do kogoś, czegoś – подскочить, подбежать к кому-л., к чему-л. ) , ale gdy ręką do jadła sięgnęli(но, когда рукой = руками к еде потянулись; sięgnąć po coś – потянуться к чему-л. ) , wszystko znikło i próżny tylko kamień pozostał(всё исчезло, и только пустой камень остался; zniknąć – исчезнуть ) ; gdy zaś odeszli(а когда отошли; odejść ) , znowu kamień jak pierwej był zastawiony(снова камень как прежде был накрыт)!..

Wtem na równej i pustej drodze, tuż przy szewcowej i jej sy-nie zjawia się nagle kamień ogromny, a na tym kamieniu stoi na półmisku gorąca pieczeń wołowa, obok leży bułka białego chleba i stoi dzban z pieniącym się piwem.

Podróżni skwapliwie do kamienia przyskoczyli, ale gdy ręką do jadła sięgnęli, wszystko znikło i próżny tylko kamień pozostał; gdy zaś odeszli, znowu kamień jak pierwej był zastawiony!..

Kiedy tak kilka razy na próżno kusili się o posiłek(когда они так несколько раз тщетно пытались съесть еду; kusić się o coś – пытаться/стремиться сделать/достичь что-л.; posiłek – еда /приём пищи/ ) , który to się zjawiał(которая то появлялась) , to znikał na kamieniu(то исчезала на камне) – bystrego pojęcia chłopiec szewcowej domyślił się(сообразительный парень жены сапожника догадался: «сообразительного представления парень…»; bystry – живой; проницательный, сообразительный; pojęcie – понимание, представление ) , co to znaczy(что это значит) , odłamał więc kawał podróżnego kija(отломал он поэтому кусок дорожного посоха; podróżny – дорожный; kij – палка; трость; посох ) , który był osinowy(который был осиновый) , zastrugał jak kołek(обстругал как колышек) , zbliżył się do kamienia i w miejscu(приблизился к камню и в месте) , gdzie cień jego padał(где тень его падала; cień – м. тень ) , wbił go do ziemi(вбил его в землю).

Kiedy tak kilka razy na próżno kusili się o posiłek, który to się zjawiał, to znikał na kamieniu – bystrego pojęcia chłopiec szewcowej domyślił się, co to znaczy, odłamał więc kawał podróżnego kija, który był osinowy, zastrugał jak kołek, zbliżył się do kamienia i w miejscu, gdzie cień jego padał, wbił go do ziemi.

Aż oto kamień znika(аж = и вот камень исчезает) , a gdzie był jego cień przygwożdżony(а где была его тень пригвождённая; gwóźdź – гвоздь ) , stoi ten sam podróżny szlachcic w czarnej kapocie(стоит там путник-шляхтич в чёрном кафтане; stać – стоять ) , co to chłopca szewcowej na termin namawiał(что то = который парня жены сапожника на ученичество = пойти к нему в ученики уговаривал) , i ani ruszy się z miejsca(и даже не двинется с места; ani – даже ) , a tak skurczony i zbiedzony(а так = такой скорчившийся и обедневший; zbiedzony = zbiedniały ) , jakby go kto wrzątkiem oblał(как будто его кто/-то/ кипятком облил; wrzątek – кипяток ) – i pokłoniwszy się do samej ziemi(и, поклонившись до самой земли) , zaczął chłopca błagać(начал он парня умолять) , by ów kołek z ziemi wyjął(чтобы он тот колышек из земли вынул).

Aż oto kamień znika, a gdzie był jego cień przygwożdżony, stoi ten sam podróżny szlachcic w czarnej kapocie, co to chłopca szewcowej na termin namawiał, i ani ruszy się z miejsca, a tak skurczony i zbiedzony, jakby go kto wrzątkiem oblał – i pokłoniwszy się do samej ziemi, zaczął chłopca błagać, by ów kołek z ziemi wyjął.

– Nie wyjmę, bracie(не выну, брат; brat ) – rzekł chłopiec(сказал парень) – trafiła kosa na kamień(нашла коса на камень; trafić – попасть; наткнуться; trafiła kosa na kamień – нашла коса на камень ) ! Tyś(ты: «ты есть»; ty – ты; jesteś – ты есть ) , widać(видно) , czarownik(колдун) , wprowadziłeś nas na tę pustynię i ze zgłodniałych i spragnionych chciałeś się(ввёл нас на = в эту пустыню и над голодными и томимыми жаждой хотел; zgłodniały – проголодавшийся, голодный; spragniony – испытывающий жажду, томимый жаждой ) , nędzniku(негодяй) , natrząsać(издеваться = поиздеваться; natrząsać sięz kogoś, czegoś – насмехаться, издеваться над кем-л., чем-л. ) ! Postójże rok i sześć tygodni(постой же год и шесть недель) , aż wyschniesz i staniesz się jak ten kołek(покуда не высохнешь и /не/ станешь как этот колышек; aż – пока не, пока не; wyschnąć высохнуть; stać się – стать ) , którym cię do ziemi przygwoździłem(которым я тебя к земле пригвоздил).

– Nie wyjmę, bracie – rzekł chłopiec – trafiła kosa na kamień! tyś, widać, czarownik, wprowadziłeś nas na tę pustynię i ze zgłodniałych i spragnionych chciałeś się, nędzniku, natrząsać! Postójże rok i sześć tygodni, aż wyschniesz i staniesz się jak ten kołek, którym cię do ziemi przygwoździłem.

– Ach(ах) , zmiłuj się(смилуйся) , dobrodzieju(милостивый государь; dobrodziej – уст. милостивый государь ) ! Proś, o co chcesz(проси, о чём хочешь; prosić o coś – просить чего-л., о чём-л. ) , a natychmiast otrzymasz(а = и тотчас /то/ получишь) , uwolnij mnie tylko(освободи меня только)!

– Dobrze(хорошо) , niech i tak będzie(ладно: «пусть и так будет»; niech – пусть ) ! Otóż naprzód stań się znowu jak pierwej kamieniem(итак, сначала стань как прежде камнем) , a na nim niech znajdziemy to wszystko(а на нём пусть мы найдём всё то) , cośmy już na nim widzieli(что мы уже на нём видели; co – что; jesteśmy – мы есть ).

– Ach, zmiłuj się, dobrodzieju! proś, o co chcesz, a natychmiast otrzymasz, uwolnij mnie tylko!

– Dobrze, niech i tak będzie! Otóż naprzód stań się znowu jak pierwej kamieniem, a na nim niech znajdziemy to wszystko, cośmy już na nim widzieli.

Znikł szlachcic w czarnej kapocie(исчез шляхтич в чёрном кафтане) , a zjawił się znowu kamień obrusem zasłany(а появился снова камень скатертью застеленный) , świeżą pieczenia(свежим жареным мясом) , chlebem i piwem zastawiony(хлебом и пивом заставленный).