Максим Дзевенис - Польские сказки

Kij stał sobie w cichym i ciepłym kącie, nie chciał spokojności swojej przerywać, pozostał więc na miejscu, a kmiotek idzie do robaków, kłania się i mówi:

– Robaki, idźcie kij toczyć, kij nie chce wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Robaki czołgały się po miękkiej i zielonej darni(черви ползали по мягкому и зелёному дёрну; czołgać się – ползать; darń – ж. дёрн ) , wolały więc na miejscu pozostać niż wspinać się na kij suchy i twardy(поэтому они больше предпочитали на месте остаться, чем карабкаться на сухую и твёрдую палку) ; kmiotek popatrzył(мужичок посмотрел) , zawrócił się i przybywszy do kur(повернул и, прибыв к курам) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :

– Kury, idźcie robaki kłuć(куры, идите червей клевать) , robaki nie chcą kija toczyć(черви не хотят палку точить) , kij nie chce wołu bić(палка не хочет волов бить) , wół nie chce wody pić(вол не хочет воду пить) , woda nie chce ognia zalewać(вода не хочет огонь заливать) , ogień nie chce myśliwych palić(огонь не хочет охотников жечь) , myśliwi nie chcą psów strzelać(охотники не хотят собак стрелять) , psy nie chcą wilka kąsać(собаки не хотят волка кусать) , wilk nie chce kozy dusić(волк не хочет козу душить) , koza nie chce łozy gryźć(коза не хочет лозу грызть) , łoza nie chce kota siec(лоза не хочет кота сечь) , kot nie chce szczurów łapać(кот не хочет крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Robaki czołgały się po miękkiej i zielonej darni, wolały więc na miejscu pozostać niż wspinać się na kij suchy i twardy; kmiotek popatrzył, zawrócił się i przybywszy do kur, kłania się i mówi:

– Kury, idźcie robaki kłuć, robaki nie chcą kija toczyć, kij nie chce wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Kury grzebały się na własnym śmietnisku(куры рылись на /своей/ собственной мусорной куче; grzebać się – рыться, копаться; śmietnisko – мусорная куча; śmiecie – мусор ) , gdzie ziarnka pszenicy i smaczne okruchy znajdowały(где находили зёрнышка пшеницы и вкусные крошки) , nie chciały się więc do darni po robaki trudzić(поэтому они не хотели к дёрну за червями трудиться = идти; trudzić się – трудиться ) , a kmiotek zniecierpliwiony(а мужичок, раздражённый) , plunął zagniewany(плюнул, рассердившись: «рассерженный»; zagniewać się – рассердиться ) , ruszył prosto do orła(отправился прямо к орлу; orzeł – орёл ) , przybył, pokłonił się i rzecze(прибыл, поклонился и молвит) :

Kury grzebały się na własnym śmietnisku, gdzie ziarnka pszenicy i smaczne okruchy znajdowały, nie chciały się więc do darni po robaki trudzić, a kmiotek zniecierpliwiony, plunął zagniewany, ruszył prosto do orła, przybył, pokłonił się i rzecze:

– Orle, idź kury drzeć(орёл, иди кур драть) , kury nie chcą robaków kłuć(куры не хотят червей клевать) , robaki nie chcą kija toczyć(черви не хотят палку точить) , kij nie chce wołu bić(палка не хочет вола бить) , wół nie chce wody pić(вол не хочет воду пить) , woda nie chce ognia zalewać(вода не хочет огонь заливать) , ogień nie chce myśliwych palić(огонь не хочет охотников жечь) , myśliwi nie chcą psów strzelać(охотники не хотят собак стрелять) , psy nie chcą wilka kąsać(собаки не хотят волка кусать) , wilk nie chce kozy dusić(волк не хочет козу душить) , koza nie chce łozy gryźć(коза не хочет лозу грызть) , łoza nie chce kota siec(лоза не хочет кота сечь) , kot nie chce szczurów łapać(кот не хочет крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

– Orle, idź kury drzeć, kury nie chcą robaków kłuć, robaki nie chcą kija toczyć, kij nie chce wołu bić, wół nie chce wody pić, woda nie chce ognia zalewać, ogień nie chce myśliwych palić, myśliwi nie chcą psów strzelać, psy nie chcą wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Orzeł, nastawiwszy szpony(орёл, выставив когти) , jak rzuci się do kur(как бросится к курам) , kury do robaków(куры – к червям) , robaki do kija(черви – к палке) , kij do wołu(палка – к волу) , wół do wody(вол – к воде) , woda do ognia(вода – к огню) , ogień do myśliwych(огонь – к охотникам) , myśliwi do psów(охотники – к собакам) , psy do wilka(собаки – к волку) , wilk do kozy(волк – к козе) , koza do łozy(коза – к лозе) , łoza do kota(лоза – к коту) , kot do szczurów(кот – к крысам) , szczury do soczewicy(крысы – к чечевице) , a soczewica(а чечевица) – szust do worka(прыг в мешок; szustać – уст. скакать, прыгать ) i worek się zawiązał(и мешок завязался).

Orzeł, nastawiwszy szpony, jak rzuci się do kur, kury do robaków, robaki do kija, kij do wołu, wół do wody, woda do ognia, ogień do myśliwych, myśliwi do psów, psy do wilka, wilk do kozy, koza do łozy, łoza do kota, kot do szczurów, szczury do soczewicy, a soczewica – szust do worka i worek się zawiązał.

Był sobie szewc ubogi(был = жил себе бедный сапожник) , pijak zawołany(пьяница заправский; zawołany – призванный; прирождённый, заправский ) , i miał poczciwą żonę(и была у него славная жена: «и имел славную жену»; mieć – иметь ) , syna jedynaka i kilka córek(единственный сын и несколько дочерей; jedynak – единственный сын ).

Syn miał już lat kilkanaście(сыну было уже более десяти лет = сын был уже взрослый; ile masz lat? – сколько тебе лет?; kilkanaście – более десяти /в пределах второго десятка/ ) , a więc troskliwa matka ubrała go(следовательно = поэтому заботливая мать одела его; więc – итак, стало быть, следовательно; troska – забота ) , jak mogła(как могла) , główkę gładko uczesała(головку гладко причесала) , czule go ucałowała(нежно его поцеловала) , w kościele nabożnie się z nim pomodliła i w daleką go drogę poprowadziła(в церкви набожно с ним помолилась и повела его в далёкую дорогу; kościół – церковь, храм; костёл ) , do stołecznego miast(в столичный город) , by go do jakiego majstra na termin oddać i poczciwego jakiego rzemiosła nauczyć(чтобы его к какому-нибудь мастеру отдать в ученики и какому-нибудь славному ремеслу научить; jaki – какой; разг. какой-нибудь; termin – ученичество /у мастера/, oddać do terminu – отдать в ученики; nauczyć czegoś – научить чему-л. ).

Był sobie szewc ubogi, pijak zawołany, i miał poczciwą żonę, syna jedynaka i kilka córek.

Syn miał już lat kilkanaście, a więc troskliwa matka ubrała go, jak mogła, główkę gładko uczesała, czule go ucałowała, w kościele nabożnie się z nim pomodliła i w daleką go drogę poprowadziła, do stołecznego miasta, by go do jakiego majstra na termin oddać i poczciwego jakiego rzemiosła nauczyć.

Gdy już byli w połowie drogi(когда они уже были на полпути; połowa – половина; droga – дорога, путь; w połowie drogi – на полпути ) , napotkał ich jakiś szlachcic w czarnej kapocie(встретил их какой-то шляхтич в чёрном кафтане; szlachcic – шляхтич; дворянин, kapota – балахон; кафтан ) , upodobał chłopca i namawiał go do siebie na naukę(полюбил парня и уговаривал его /пойти/ к себе учиться; do – к; nauka – обучение, учение, учёба; oddać na naukę – отдать в школу/учиться ) ; ale że staruszkę zwykłym chrześcijańskim pozdrowieniem nie powitał i coś mu źle z oczu patrzyło(но, так как он старушку обычным христианским приветствием не приветствовал, и по глазам было видно, что он замышляет плохое: «что-то плохое ему из глаз смотрело»; patrzeć – смотреть; złe patrzy mu z oczu – сразу/по глазам видно, что он плохое замышляет ) , a bardziej jeszcze(а ещё больше /оттого/) , że rzemiosła swego wymienić nie chciał(что ремесла своего назвать не хотел) – staruszka swego syna powierzyć mu nie chciała i wreszcie tak go ofuknęła(старушка своего сына доверить ему не хотела и в конце концов так на него прикрикнула; wreszcie – наконец, в конце концов; ofuknąć kogoś – прикрикнуть на кого-л. ) , że się odczepił i w tyle pozostał(что он /от них/ отцепился и отстал; tył – зад; pozostać – остаться; pozostać w tyle – остаться позади; отстать ).