Максим Дзевенис - Польские сказки

Był sobie jeden kmiotek tak leniwy(был = жил себе один мужичок так = такой ленивый; być ) , że ciągle z założonymi chodząc rękami(что постоянно ходя = сидя сложа руки; chodzić – ходить; założyć – заложить; siedzieć z założonymi rękami – сидеть сложа руки ) , do niczego się nie brał(ни за что не брался; brać się do kogoś, czegoś – приниматься, браться за кого-л., что-л. ) , i chciał żeby robota albo sama się robiła(и хотел, чтобы работа или сама делалась) , albo ktoś ją za niego zrobił(или /чтобы/ кто-нибудь её за него делал).

Przychodzi raz kmiotek do gumna(приходит однажды мужичок на гумно; do – зд. на ) , patrzy(смотрит) – aż na toku leży soczewica wymłócona(аж = а на току лежит чечевица вымолоченная; wymłocić – вымолотить ) , wywiana(провеянная) , trzeba by ją tylko do worka wsypać(надо бы её только в мешок всыпать; do – в /внутрь/ ) , ale ani weź nie chce się(но хоть убей не хочется: «ни возьми…»; ani – ни; wziąć – взять ).

Był sobie jeden kmiotek tak leniwy, że ciągle z założonymi chodząc rękami, do niczego się nie brał i chciał, żeby robota albo sama się robiła, albo ktoś ją za niego zrobił.

Przychodzi raz kmiotek do gumna, patrzy – aż na toku leży soczewica wymłócona, wywiana, trzeba by ją tylko do worka wsypać, ale ani weź nie chce się.

Stanął więc(встал тогда; więc – итак, стало быть, следовательно ) , popatrzył(посмотрел) , położył worek(положил мешок) , pokłonił się soczewicy i rzecze(поклонился чечевице и молвит; rzec – сказать, произнести, молвить ) :

– Soczewico, wleź do worka(чечевица, влезь = залезь в мешок; wleźć – влезть )!

Soczewica spokojnie sobie na toku leży i ani ruszy się do worka(чечевица спокойно себе на току лежит и не двинется в мешок) ; idzie więc kmiotek do szczurów(идёт тогда мужичок к крысам; do – к ) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :

– Szczury(крысы) , idźcie soczewicę jeść(идите чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Stanął więc, popatrzył, położył worek, pokłonił się soczewicy i rzecze:

– Soczewico, wleź do worka!

Soczewica spokojnie sobie na toku leży i ani ruszy się do worka; idzie więc kmiotek do szczurów, kłania się i mówi:

– Szczury, idźcie soczewicę jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Szczury jedzą sobie pszeniczkę i ani myślą o soczewicy(крысы едят себе пшеницу и даже не думают о чечевице; jeść – есть; przenica – пшеница; ani – даже и не ) ; idzie więc kmiotek dalej(идёт тогда мужичок дальше; więc – итак, следовательно ) , przychodzi do kota i kłaniając się mówi(приходит к коту и, кланяясь, говорит) :

– Kocie, idź szczury łapać(кот, иди крысы = крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Szczury jedzą sobie pszeniczkę i ani myślą o soczewicy; idzie więc kmiotek dalej, przychodzi do kota i kłaniając się mówi:

– Kocie, idź szczury łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Kot zajada ser tłusty(кот уплетает жирный сыр) , nie w głowę mu więc szczury(поэтому ему не до крыс: «не в голове ему…») ; kmiotek postał(мужичок постоял) , poskrobał się w głowie(почесал голову: «почесался в голове»; poskrobać się – почесаться ) , idzie na łąkę do łozy(идёт на луг к лозе) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :

– Łozo, idź kota siec(лоза, иди кота сечь; siec = siekać – сечь ) , kot nie chce szczurów łapać(кот не хочет крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Kot zajada ser tłusty, nie w głowę mu więc szczury; kmiotek postał, poskrobał się w głowie, idzie na łąkę do łozy, kłania się i mówi:

– Łozo, idź kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Łoza szumi na łące i ani ruszy się z miejsca(лоза шумит на лугу и ни двинется = не сдвинется с места; łąka – луг; ani – ни; ruszyć się – тронуться, двинуться ) ; kmiotek pokiwał głową(мужичок покивал головой) , przychodzi do kozy(приходит к козе) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :

– Kozo, idź łozę gryźć(коза, иди лозу грызть) , łoza nie chce kota siec(лоза не хочет кота сечь) , kot nie chce szczurów łapać(кот не хочет крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Łoza szumi na łące i ani ruszy się z miejsca; kmiotek pokiwał głową, przychodzi do kozy, kłania się i mówi:

– Kozo, idź łozę gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do worka leźć.

Koza ogryza pączki młodej brzózki(коза обгрызает почки молодой берёзки; pączek – почка; brzoza – берёза ) , nie w głowie więc jej łoza(поэтому её не до лозы) ; kmiotek pogroził palcem po nosie(мужичок погрозил пальцем по носу) , idzie dalej(идёт дальше) , napotyka wilka(встречает волка) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :

– Wilku, idź kozę dusić(волк, иди козу душить) , koza nie chce łozy gryźć(коза не хочет лозы = лозу грызть) , łoza nie chce kota siec(лоза не хочет кота сечь) , kot nie chce szczurów łapać(кот не хочет крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Koza ogryza pączki młodej brzózki, nie w głowie więc jej łoza; kmiotek pogroził palcem po nosie, idzie dalej, napotyka wilka, kłania się i mówi:

– Wilku, idź kozę dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do wora leźć.

Wilk tylko co na paszy zjadł źrebię(волк только что на пашне съел жеребёнка; zjeść – съесть ) , jeszcze paszczę miał we krwi świeżej(ещё пасть имел = пасть у него была в свежей крови; mieć – иметь; krew – кровь ) , nie myślał więc o kozie i pobiegł dalej(не думал он поэтому о козе и побежал дальше) ; kmiotek popatrzył na wilka(мужичок посмотрел на волка) , zauważył, gdzie ma legowisko(заметил, где у него логово) , poszedł do psów(пошёл к собакам/псам; pies – собака , пёс ) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :

– Psy, idźcie wilka kąsać(собаки, идите волка кусать) , wilk nie chce kozy dusić(волк не хочет козу душить) , koza nie chce łozy gryźć(коза не хочет лозу грызть) , łoza nie chce kota siec(лоза не хочет кота сечь) , kot nie chce szczurów łapać(кот не хочет крыс ловить) , szczury nie chcą soczewicy jeść(крысы не хотят чечевицу есть) , soczewica nie chce do worka leźć(чечевица не хочет в мешок лезть).

Wilk tylko co na paszy zjadł źrebię, jeszcze paszczę miał we krwi świeżej, nie myślał więc o kozie i pobiegł dalej; kmiotek popatrzył na wilka, zauważył, gdzie ma legowisko, poszedł do psów, kłania się i mówi:

– Psy, idźcie wilka kąsać, wilk nie chce kozy dusić, koza nie chce łozy gryźć, łoza nie chce kota siec, kot nie chce szczurów łapać, szczury nie chcą soczewicy jeść, soczewica nie chce do wora leźć.

Psy goniły za zającem(псы гнались за зайцем; gonić za czymś, kimś – гнаться за кем-л., чем-л. ) , wysłuchawszy więc mowy kmiotka(поэтому, выслушав речь мужичка; wysłuchać czegoś – выслушать что-л .) , wolały dalej za nim pędzić niż z niesmacznym wilkiem iść w zapasy(больше предпочитали дальше за ним гнаться, чем с невкусным волком тягаться; woleć coś niż – больше предпочитать что-л. чем что-л.; iść w zapasy = iść w zawody – тягаться, соперничать, состязаться/, zawody – соревнования, состязания ) ; kmiotek zatem postał(таким образом = так что мужичок постоял; zatem – следовательно, итак, таким образом ) , pomyślał(подумал) , ruszył do myśliwych(отправился за охотниками: «двинулся за…»; ruszyć – тронуться, двинуться; po – за /о цели/ ) , przychodzi(приходит) , kłania się i mówi(кланяется и говорит) :