Максим Дзевенис - Польские сказки

Ale bohater przekupić się nie pozwolił(но герой подкупить себя не позволил; przekupić – подкупить; się – себя ) , blichtrem wszelakim pogardził i z królem wężów się mocował patrząc(всевозможный внешний лоск презрел и с королем змей боролся, смотря; blichtr – внешний лоск, мишура; pogardzić kimś, czymś – выказать пренебрежение к кому-л., чему-л.; пренебречь кем-л., чем-л. ) , jak srebrna łuska skóry jego(как серебряная чешуя его шкуры; skóra – кожа; шкура ) , pod razami oddzielając się od cielska(под ударами, отделяясь от тела) , w błyszczący zmieniała się lód(превратилась в блестящий лёд) , jak potwór ten(как это чудовище) , czując wieczną nad sobą przewagę(чувствуя вечное над собой превосходство) , z wielkiego bólu wrył się w ziemię(от большой боли врылся в землю) , zakopał się w miejscu(закопался на месте; w miejscu – на месте ) , gdzie dzisiaj Zakopane 21(где сегодня Закопане) , ażeby już nigdy w słońcu się nie wygrzewać(чтобы уже никогда на солнце не греться; wygrzewać się – греться; wygrzewać się w słońcu – греться на солнце ) , poczwar swoich na mordowanie ludzi okolicznych nie wysyłać(чудовищ своих на убивание = убивать местных людей не посылать; mordować – убивать; okoliczny – окрестный, близлежащий; местный ).

Ale bohater przekupić się nie pozwolił, blichtrem wszelakim pogardził i z królem wężów się mocował patrząc, jak srebrna łuska skóry jego, pod razami oddzielając się od cielska, w błyszczący zmieniała się lód, jak potwór ten, czując wieczną nad sobą przewagę, z wielkiego bólu wrył się w ziemię, zakopał się w miejscu, gdzie dzisiaj Zakopane, ażeby już nigdy w słońcu się nie wygrzewać, poczwar swoich na mordowanie ludzi okolicznych nie wysyłać.

Lotem błyskawicy rozeszła się wieść o zwycięstwie tym po świecie(с быстротой молнии разошлась весть об этой победе по свету; lotem błyskawicy – с быстротой молнии, lot – полёт ) . Z miast i wsi wyruszyły procesje na powitanie Perłowica(из городов и деревень отправились процессии на торжественную встречу Перламутра; powitanie – торжественная встреча; powitać – приветствовать, встретить ) , wielkie też zwołano wiece(созвали также большие собрания; wiec – митинг; ист. собрание ) , na których uchwalono ogłosić go królem(на которых было решено объявить его королём; uchwalić – постановить, решить ) . Ale on godności żadnych przyjąć nie chciał(но он никаких высоких должностей принять = принимать не хотел; godność – достоинство; высокая должность; przyjąć – принять ) , bo(потому что) – powiada(говорит) – nie mnie się należy podzięka(не мне полагается благодарность) , jeno cudownemu kwiatu lilii(а чудесному цветку лилии) , który mi świętą powierzył tajemnicę(который мне доверил святую тайну; powierzyć – поручить; доверить ) , jak się cudotwórczą zyskuje potęgę(как приобретается = как обрести чудотворную силу; zyskać – добиться, получить, приобрести ) , jak się świat wybawia od złego(как мир избавить от злого = от зла).

Lotem błyskawicy rozeszła się wieść o zwycięstwie tym po świecie. Z miast i wsi wyruszyły procesje na powitanie Perłowica, wielkie też zwołano wiece, na których uchwalono ogłosić go królem. Ale on godności żadnych przyjąć nie chciał, bo – powiada – nie mnie się należy podzięka, jeno cudownemu kwiatu lilii, który mi świętą powierzył tajemnicę, jak się cudotwórczą zyskuje potęgę, jak się świat wybawia od złego.

Walić – валить; góra – гора; wyrwać – вырвать; dąb – дуб.

Wicher – вихрь.

Пан Твардовский – польский дворянин, герой нескольких народных преданий и сказок. Согласно легенде, жил в Кракове в XVI в.

Twardowski… szlachcic po mieczu i kądzieli – то есть Твардовский был шляхтичом как по отцовской (по отцу – «по мечу»), так и по женской линии (по матери – «по кудели», кудель – пучок льна для прядения).

Пескова Скала – замок в Польше, расположенный в 25 км к северо-западу от Кракова в Малопольском воеводстве.

Шляхетское слово должно быть сдержано, должно быть постоянным (лат.) .

Zając – заяц.

«Купание ведьм» – вид судопроизводства в XVI–XVII вв., имевший целью установить, являлась ли женщина, обвиняемая в колдовстве виновной или нет. Подозреваемую привязывали к верёвке и окунали в воду: если она при этом тонула, то была невиновной, если выплывала – была колдуньей. Другой вариант заключался в том, что голову обвиняемой держали под водой.

Brat.

Kmiotek – мужичок.

Bałtyk – Балтийское море.

Jūra – море (лит.).

Перкун – главный бог у древних литвинов и прусов, владел, кроме всего прочего громами.

Zajączek – зайчик, zając – заяц.

Uśpić – усыпить.

Wąż – змея; młodzieniec – молодой человек, юноша; perłowiec – перламутр.

Горный хребет в Высоких Татрах.

Горные вершины в словацких Татрах.

Исторический регион в южной Польше, расположенный на границе со Словакией в северных отрогах Татр.

Крупнейшее озеро Татр, по одной из легенд называется так потому, что соединяется под землёй с Адриатическим морем.

Город в южной Польше, расположен в долине Татр.