Максим Дзевенис - Польские сказки

Słyszy to rybak i ujęty zdradliwą ponętą już chce się rzucić w objęcia bogini(слышит рыбак это и, покорённый коварной приманкой, уже хочет броситься в объятия богинь; ująć – расположить в свою пользу, покорить ) , gdy królowa skinieniem berła każe się uciszyć towarzyszkom i tak do zadumanego rzecze(когда королева

знаком = мановением скипетра приказывает утихнуть подругам и так задумчивому /рыбаку/ молвит; skinienie – кивок; жест, знак; skinieniem ręki – мановением руки; rzec – молвить ) :

– Stój(стой; stać – стоять ) , niebaczny(неосторожный) ! Zbrodnia twa wielka i godna kary(преступление твоё большое и достойно наказания) , jednak ci przebaczę pod jednym warunkiem(однако я тебя прощу при одном условии; przebaczyć komuś – простить кого-л.; warunek – условие; pod warunkiem – при условии ) . Spodobała mi się twoja uroda(понравилась мне твоя красота) ; kochaj mnie(люби меня) , a będziesz szczęśliwy(а = и будешь счастлив) . Lecz jeślibyś wzgardził miłością Juraty(но, если бы ты отверг любовь Юраты; wzgardzić kimś, czymś – пренебречь кем-л., чем-л.; отвергнуть кого-л., что-л. ) , wtedy zaśpiewam ci taką piosenkę(тогда я спою тебе такую песню) , iż wnet będziesz w mej mocy(что ты сразу будешь в моей власти: «в моей силе»; moc – сила ) , a za dotknięciem mego berła zginiesz na wieki(а по мановению моего скипетра погибнешь навеки; dotknięcie – прикосновение; dotknąć kogo-czego – дотронуться; zginąć – погибнуть ).

Słyszy to rybak i ujęty zdradliwą ponętą już chce się rzucić w objęcia bogini, gdy królowa skinieniem berła każe się uciszyć towarzyszkom i tak do zadumanego rzecze:

– Stój, niebaczny! Zbrodnia twa wielka i godna kary, jednak ci przebaczę pod jednym warunkiem. Spodobała mi się twoja uroda; kochaj mnie, a będziesz szczęśliwy. Lecz jeślibyś wzgardził miłością Juraty, wtedy zaśpiewam ci taką piosenkę, iż wnet będziesz w mej mocy, a za dotknięciem mego berła zginiesz na wieki.

Młodzieniec wyznał i zaprzysiągł jej wieczną miłość(юноша признался и дал ей клятву в вечной любви; młodzieniec – молодой человек, юноша; wyznać coś – признаться в чём-л.; zaprzysiąc – присягнуть, принять присягу, дать клятву ).

Królowa na to(королева на это) :

– Teraz już jesteś moim(теперь ты мой) ; nie zbliżaj się do nas(не приближайся к нам) , bo zginąłbyś(потому что иначе ты бы погиб) . Za to co wieczór będę przypływać do ciebie i na tej górze(за это каждый вечер буду приплывать к тебе и на этой горе, co wieczór – ежевечерне, каждый вечер; góra – гора ) , która odtąd od twego imienia zwać się będzie Castity(которая впредь от твоего имени будет называться /горой/ Каститы; odtąd – с этого момента, впредь; imię – имя; zwać się – зваться, называться ) , zawsze zobaczę się z tobą(всегда увижусь с тобой).

Po czym zniknęła królowa z całym orszakiem(после этого королева исчезла со всей свитой).

Młodzieniec wyznał i zaprzysiągł jej wieczną miłość.

Królowa na to:

– Teraz już jesteś moim; nie zbliżaj się do nas, bo zginąłbyś. Za to co wieczór będę przypływać do ciebie i na tej górze, która odtąd od twego imienia zwać się będzie Castity, zawsze zobaczę się z tobą.

Po czym zniknęła królowa z całym orszakiem.

Rok już minął(год уже прошёл) , jak co wieczora królowa Jurata przyjeżdżała na brzeg i na górze widywała się z kochankiem(как каждый вечер королева Юрата приезжала на берег и на горе виделась с любовником; co wieczora = co wieczór ) ; lecz Perkun 13(но Перкун) , dowiedziawszy się o tej schadzce(узнав об этом свидании; schadzka – свидание ) , rozgniewał się mocno(рассердился сильно) , że bogini poważyła się ukochać śmiertelnika(что богиня осмелилась полюбить смертного) . A gdy jednego roku wróciła królowa do swego pałacu(а когда одного года = в один год вернулась королева в свой дворец) , spuścił z nieba piorun(ниспослал с неба молнию) , który rozproszywszy morskie bałwany(которая, разогнав морские волны; rozproszyć – рассеять, разогнать ) , uderzył w mieszkanie królowej(ударила в жилище королевы; mieszkanie – квартира, жилище ) , samą zabił i bursztynowy pałac na drobne roztrzaskał cząstki(саму /её/ убила и янтарный дворец разбила на мелкие частицы = вдребезги).

Rok już minął, jak co wieczora królowa Jurata przyjeżdżała na brzeg i na górze widywała się z kochankiem; lecz Perkun, dowiedziawszy się o tej schadzce, rozgniewał się mocno, że bogini poważyła się ukochać śmiertelnika. A gdy jednego roku wróciła królowa do swego pałacu, spuścił z nieba piorun, który rozproszywszy morskie bałwany, uderzył w mieszkanie królowej, samą zabił i bursztynowy pałac na drobne roztrzaskał cząstki.

Rybaka zaś Praamżimas przykuł na dnie morza do skały i położył przed nim trupa jego kochanki(а рыбака Праамжимас приковал на дне моря к скале и положил перед ним трупа = труп его любовницы) , na którego wiecznie patrząc(вечно смотря на который: «на который вечно смотря») , przymuszony jest opłakiwać swoje nieszczęście(он принуждён оплакивать своё несчастье) . Dlatego to teraz(вот поэтому теперь) , gdy wicher morski zburzy fale(когда морской вихрь поднимет волны; zburzyć – разрушить; взвихрить, всклокочить ) , słychać jęk z daleka(слышно стон издалека) – to jęk biednego rybaka(это стон бедного рыбака) ; a woda wyrzuca kawałki bursztynu(а вода выбрасывает кусочки янтаря; kawałek – кусок; кусочек ) – to są szczątki pałacu królowej Bałtyku(это обломки дворца королевы Балтийского моря; szczątek – обломок ).

Rybaka zaś Praamżimas przykuł na dnie morza do skały i położył przed nim trupa jego kochanki, na którego wiecznie patrząc, przymuszony jest opłakiwać swoje nieszczęście. Dlatego to teraz, gdy wicher morski zburzy fale, słychać jęk z daleka – to jęk biednego rybaka; a woda wyrzuca kawałki bursztynu – to są szczątki pałacu królowej Bałtyku.

Na imię mu było Gaweł(звали его Гавел: «на имя ему было Гавел»; mieć na imię – носить имя; jak masz na imię? – как тебя зовут? ) , był najmłodszym z braci(был самым младшим из братьев; brat – брат ) – wszyscy oni uchodzili za rozumnych(все они считались умными; uchodzić za kogoś – считаться кем-л. ) , jego głuptaskiem nazywano(его /же/ дурачком называли; głuptas – дурачок ) ; nie dlatego(не потому) , żeby rozumu nie miał(что ума у него не было: «чтобы ума не имел»; rozum – ум; разум ) , ale że serce w nim było tak miękkie(а /потому/, что сердце в нём = у него было такое мягкое = доброе) : że o sobie nie pamiętając nigdy(что о себе не помня никогда) , nad drugim się lituje(другого жалеет; litować się nad kimś, czymś – жалеть кого-л., что-л. ) , zawsze w końcu pokutować za to musiał(всегда в конце концов за это расплачиваться вынужден был = ему за это расплачиваться приходилось; koniec – конец; w końcu – в конце концов; musieć – быть должным, вынужденным ).

Bywało(бывало) , siedzą u jednej miski(сидят у одной миски) , bracia go zawsze odjedzą(братья его всегда объедят) , a w końcu jeszcze łyżkami po głowie biją(а в конце = потом ещё ложками по голове бьют) , z czego on się śmieje(над чем он смеётся; śmiać się z kogoś, czegoś – смеяться над кем-л., чем-л. )…

Na imię mu było Gaweł, był najmłodszym z braci – wszyscy oni uchodzili za rozumnych, jego głuptaskiem nazywano; nie dlatego, żeby rozumu nie miał, ale że serce w nim było tak miękkie: że o sobie nie pamiętając nigdy, nad drugim się lituje, zawsze w końcu pokutować za to musiał.

Bywało, siedzą u jednej miski, bracia go zawsze odjedzą, a w końcu jeszcze łyżkami po głowie biją, z czego on się śmieje…

Najgorszą koszulinę zawsze miał(самая плохая рубаха всегда у него была; koszula – рубашка ) , podarte łapcie(порванные лапти; łapeć – лапоть ) , ale się tym nie gryzł i choć czasem przymarzł a wygłodził się(но он этим не терзался, и, хотя иногда мёрз и голодал: «примёрз и изголодался»; choć – хотя; przymarznąć – примёрзнуть; wygłodzić się – изголодаться ) , ale widział(но видел) , że drudzy mieli do syta(что другие были сыты: «имели досыта») , a dobrze im było(и хорошо им было) – on radował się także(он радовался тоже; także – тоже ) . Starsi od niego zawsze(старшие от него = у него всегда) , co chcieli(что хотели) , wydurzyli(выманивали; wydurzyć = wyłudzić – выманить ) , a potem wyśmiewali się z niego(а потом насмехались над ним; wyśmiewać się z kogoś, czegoś – насмехаться над кем-л., чем-л. ) . Ojciec i matka gryźli się tym(отец и мать терзались этим) , bo przewidywali(потому что предвидели) , że na świecie źle mu będzie i nigdy nie dojdzie do niczego(что на свете плохо ему будет и никогда он не добьётся ничего; dojść do czegoś – добиться чего-л. ) . Zostawiano go czasem w chacie bez dozoru(оставляли его иногда в доме без присмотра ; chata – хата, изба, крестьянский дом ) , nie obeszło się bez szkody(не обошлось = не обходилось /тогда/ без ущерба; obejść się – обойтись; szkoda – вред, ущерб ) . Przyszedł ubogi(пришёл бедный = бедняк) , a prosił(и просил) , Gaweł mu oddał(Гавел ему отдал) , co gdzie znalazł(что где нашёл) , bodaj koszulinę z grzbietu(хоть бы рубаху с /собственной/ спины; grzbiet – спина; хребет ) , a zwierzęta karmił(а животные = животных кормил; zwierzę – животное ) , od gęby sobie odejmując(ото рта себе отнимая = от себя отрывая; gęba – рот, odejmować od gęby – отрывать от себя ) , a każdemu na słowo wierzył(а каждому на слово верил) i oszukiwał go, kto chciał(и обманывал его, кто хотел).