Максим Дзевенис - Польские сказки

Zaczęli więc panowie owi podrwiwać z króla i nawet ośmielili się przed królową przebąkiwać, że król to był osobliwy jakiś i musiał chyba sam być lichej kondycji, kiedy się tak kochał w pospolitym gminie. Ubodło to królową, która choć męża dosyć kochała, dumna była z tego, iż pochodziła z wielkiego rodu Gwoździków i Cwieczków. Zaczęła więc wypytywać męża o jego ród i genealogię. Gaweł śmiejąc się zbył ni tym, ni owym, czym wielką wzbudził w niej ciekawość.

Zaczęła mu się więc bardzo przymilać królowa(поэтому стала перед ним очень = сильно заискивать королева; przymilać się komuś – стараться понравиться кому-л.; заискивать перед кем-л. ) , udawać dla niego nadzwyczaj na miłość i zaręczać mu(изображать для него = к нему необычайную любовь и заверять; udawać – притворяться, изображать; zaręczać – ручаться; заверять, клясться ) , że choćby prostym człowiekiem był(что хоть бы = если бы даже простым человеком был) , ona równie kochałaby go zawsze i wdzięczną mu była za ocalenie królestwa(она так же любила бы его всегда и была бы ему благодарна за спасение королевства; równie – так же, одинаково, столь же; ocalić – спасти ) . Z wolna też coraz natarczywiej dowiadując się i badając go królowa Marmuszka jednego wieczora(постепенно всё настойчивей узнавая и изучая его, королева Мармушка однажды вечером: «одного вечера»; wolny – медленный; z wolna – постепенно ) , gdy sami byli i siedzieli w ogrodzie słuchając słowików(когда они были одни и сидели в саду, слушая /пение/ соловьёв; słuchać kogoś, czegoś – слушать кого-л., чего-л. ) , zaczęła go usilnie prosić i zaklinać(начала его усиленно просить и умолять; zaklinać – заклинать; умолять ) , aby jej historię swoją od dzieciństwa poczynając opowiedział(чтобы ей историю свою начиная с детства рассказал) . Gaweł dobroduszny wyznał jej wszystko(Гавел, добродушный, признался ей во всём; wyznać komuś coś – признаться кому-л. в чём-л. ) , a naprzód(а сначала) , że prostym chłopskim synem był i jakim sposobem do tego cudownego pierścienia doszedł(что простым крестьянским сыном был и каким образом = как это чудесное кольцо достал: «этого чудесного кольца добился») . Nie krył się nawet z tym(не скрывал даже того; kryć się z czymś – скрывать что-л. ) , gdzie ten swój skarb nosił i jak go potrzeba było używać(где это своё сокровище носил и как им нужно было пользоваться; potrzeba – необходимость; уст. нужно; skarb – сокровище, używać coś – употреблять что-л., использовать что-л., пользоваться чем-л. ).

Zaczęła mu się więc bardzo przymilać królowa, udawać dla niego nadzwyczaj na miłość i zaręczać mu, że choćby prostym człowiekiem był, ona równie kochałaby go zawsze i wdzięczną mu była za ocalenie królestwa. Z wolna też coraz natarczywiej dowiadując się i badając go królowa Marmuszka jednego wieczora, gdy sami byli i siedzieli w ogrodzie słuchając słowików, zaczęła go usilnie prosić i zaklinać, aby jej historię swoją od dzieciństwa poczynając opowiedział. Gaweł dobroduszny wyznał jej wszystko, a naprzód, że prostym chłopskim synem był i jakim sposobem do tego cudownego pierścienia doszedł. Nie krył się nawet z tym, gdzie ten swój skarb nosił i jak go potrzeba było używać.

Królowa Marmuszka dowiedziawszy się o tym(королева Мармушка, узнав о том) , że zaślubiła chłopa(что вышла замуж за крестьянина; ślub – брак, zaślubić kogoś – вступить в брак, жениться на ком-л., выйти замуж за кого-л. ) , nie dała tego znać po sobie(не показала виду; nie dać znać po sobie – не показать виду ) , ale niezmiernie się zgryzła(но начала /этим/ безмерно терзаться: «стерзалась»; gryźć się – терзаться ) , postanawiając zgubić go i od niego się uwolnić(решив его погубить и освободиться от него; postanawiać – решать ).

Jednego tedy razu(тогда однажды) , gdy Gaweł mocno zasnął(когда Гавел крепко заснул) , wcale się nie obawiając niczego(совершенно не опасаясь ничего) , zakradła się królowa i pierścień mu zręcznie z zanadrza dobywszy(прокралась /к нему/ королева и кольцо ловко у него из-за пазухи вынув; w zanadrzu – за пазухой ) , na swój palec włożyła(на свой палец /его/ надела) , żądając od niego(требуя у него) , aby Gaweł natychmiast przeniesiony został do wielkiej wieży na pustej wyspie wśród morza i tam do śmierci pod strażą siedział(чтобы Гавел немедленно был перенесён в большую = высокую башню на пустом острове посреди моря и там до /самой/ смерти под стражей сидел; straż – ж. охрана; стража ) , więcej ani jej(больше ни её) , ani królestwa swego nie oglądając(ни королевства своего не видя: «не осматривая»).

Królowa Marmuszka dowiedziawszy się o tym, że zaślubiła chłopa, nie dała tego znać po sobie, ale niezmiernie się zgryzła, postanawiając zgubić go i od niego się uwolnić.

Jednego tedy razu, gdy Gaweł mocno zasnął, wcale się nie obawiając niczego, zakradła się królowa i pierścień mu zręcznie z zanadrza dobywszy, na swój palec włożyła, żądając od niego, aby Gaweł natychmiast przeniesiony został do wielkiej wieży na pustej wyspie wśród morza i tam do śmierci pod strażą siedział, więcej ani jej, ani królestwa swego nie oglądając.

Gdy poczciwy Gaweł obudził się(когда добрый Гавел проснулся; poczciwy – добродушный, добрый ) , już był wedle rozkazania żony zamknięty i zobaczywszy(уже был согласно приказанию жены заперт = заточён /в башне/ и, увидев) , że pierścienia nie miał(что кольца у него не было) , domyślił się(догадался) , że go zdradziła królowa(что предала его королева; zdradzić kogoś, coś – изменить кому-л., чему-л., предать кого-л., что-л. ).

Wdrapał się na górne piętro wieży(взобрался он на верхний этаж башни) , aby choć zobaczyć(чтоб хотя бы увидеть) , gdzie go osadzono(где его поселили) , i ujrzał dokoła tylko jedno morze(и увидел вокруг одно только море; ujrzeć – увидеть ) , a jak okiem zajrzeć maleńką wyspę skalistą(а куда ни глянь – маленький остров скалистый) , o którą się bałwany rozbijały(о который волны разбивались; bałwan – волна, вал ) , i morskie ptactwo(и морские птицы; ptactwo – собир. птицы, пернатые ) , które żałośnie piszcząc latało dokoła(которые, печально пища, летали вокруг; piszczeć – пищать ).

Gdy poczciwy Gaweł obudził się, już był wedle rozkazania żony zamknięty i zobaczywszy, że pierścienia nie miał, domyślił się, że go zdradziła królowa.

Wdrapał się na górne piętro wieży, aby choć zobaczyć, gdzie go osadzono, i ujrzał dokoła tylko jedno morze, a jak okiem zajrzeć maleńką wyspę skalistą, o którą się bałwany rozbijały, i morskie ptactwo, które żałośnie piszcząc latało dokoła.

Kogo mu najbardziej żal było(кого ему больше всего жаль было) , to kota i psa(/так/ это кота и пса) , przyjaciół swych wiernych(друзей своих верных) . których tu z nim nie było(которых с ним не было) . Ale gdy się to działo(но когда это происходило) , ów pies i kot równie po całym zamku swojego pana szukali(тот пёс и кот так же = тоже по целому замку своего хозяина искали) , biegali, wąchali(бегали, нюхали) – nie mogąc się domyślić(не в силах понять: «догадаться») , co się z nim stało(что с ним случилось) . Piesek dopiero pierścień spostrzegłszy na palcu u królowej(пёс, только заметив кольцо на пальце у королевы) , bo ta go nigdy nie zrzucała(потому что та его никогда не снимала: «не сбрасывала»; rzucać – бросать, кидать ) , domyślił się(догадался) , iż zdradą pozbyła się męża(что она предательством избавилась от мужа; iż = że ) . We dwu z kotem osnuli więc plan(вдвоём с котом составили они тогда план: «построили, следовательно, план » ; osnuć – построить /на основании чего-л./ ) , jakim by sposobem mogli pana pomścić i uwolnić(как бы они могли за /своего/ хозяина отомстить и /его/ освободить; jakim sposobem – каким образом; pomścić kogoś – отомстить за кого-л.; pomsta – уст. книжн. отмщение, месть ).

Kogo mu najbardziej żal było, to kota i psa, przyjaciół swych wiernych. których tu z nim nie było. Ale gdy się to działo, ów pies i kot równie po całym zamku swojego pana szukali, biegali, wąchali – nie mogąc się domyślić, co się z nim stało. Piesek dopiero pierścień spostrzegłszy na palcu u królowej, bo ta go nigdy nie zrzucała, domyślił się, iż zdradą pozbyła się męża. We dwu z kotem osnuli więc plan, jakim by sposobem mogli pana pomścić i uwolnić.