Максим Дзевенис - Польские сказки

Cały tłum stojący dokoła zafrasowane bardzo miał twarze(у всей толпы, стоящей вокруг, были очень озабоченные лица) ; niektórzy ręce łamali i rozpaczać się zdawali(некоторые ломали руки, и, казалось, были в отчаянии; rozpacz – отчаяние, rozpaczać – отчаиваться ) . Ten, co na koniu siedział(тот, который на коне сидел) , czytał, co następuje(читал следующее: «что следует»; następować – следовать; następny – следующий ) , z papieru(с бумаги) :

Widać było po konnych, iż z urzędu zostali posłani, bo mieli na sobie suknie wyszywane, z herbami, i kapelusze z piórami na głowach, a jeden wprzódy trąbił, nim drugi miał czytać, aby ludzie słuchali…

Cały tłum stojący dokoła zafrasowane bardzo miał twarze; niektórzy ręce łamali i rozpaczać się zdawali. Ten, co na koniu siedział, czytał, co następuje, z papieru:

– Z rozkazu Króla Jegomości Gwoździka ogłasza się wszystkim wiernym jego poddanym(по приказу: «с приказа» его королевской милости Гвоздика объявляется всем его верным подданным; jegomość – уст. господин; gwóźdź – гвоздь ) , że oto wielkie nieszczęście grozi państwu(что великое несчастье грозит государству; oto – вот ) , albowiem potężny(ибо могущественный) , ale niegodziwy sąsiad(но/и вот подлый сосед) , król Strasznej Góry, Bimbas(король Страшной Горы, Бимбас) , z wojskiem nieprzeliczonym ciągnie przeciw Gwoździkowi i chce kraj zniszczyć i zawojować(с войском бесчисленным движется = идёт против Гвоздика и хочет страну уничтожить и завоевать; liczyć – считать; ciągnąć – тянуться, двигаться ) . Kto by przeciwko niemu wystąpił(/тот/, кто бы против него выступил) , a Gwoździka i jego państwo od zagłady uratował(а Гвоздика и его государство от гибели спас; zagłada – гибель, уничтожение ) , temu król rękę swej córki jedynaczki, najpiękniejszej z królewien(тому король руку своей единственной дочери, прекраснейшей из принцесс; jedynaczka – единственная дочь ) , Marmuszki(Мармушки) , przeznacza i po sobie mu królestwo przekaże(предназначает и после себя ему королевство передаст; przekazać – передать )!

– Z rozkazu Króla Jegomości Gwoździka ogłasza się wszystkim wiernym jego poddanym, że oto wielkie nieszczęście grozi państwu, albowiem potężny, ale niegodziwy sąsiad, król Strasznej Góry, Bimbas, z wojskiem nieprzeliczonym ciągnie przeciw Gwoździkowi i chce kraj zniszczyć i zawojować. Kto by przeciwko niemu wystąpił, a Gwoździka i jego państwo od zagłady uratował, temu król rękę swej córki jedynaczki, najpiękniejszej z królewien, Marmuszki, przeznacza i po sobie mu królestwo przekaże!

Słuchał tego czytania Gaweł(слушал это чтение Гавел) – i natychmiast spytał stojącego przy sobie wieśniaka(и сразу же спросил стоящего при себе = рядом крестьянина) , którędy droga do zagrożonej stolicy i gdzie się nieprzyjaciel znajdował(какая дорога /ведёт/ до находящейся под угрозой столицы, и где находился неприятель: «каким путём дорога…»; którędy – каким путём; zagrożony – подверженный опасности, находящийся под угрозой; zagrozić – создать угрозу; подвергнуть опасности ).

Na to jeden z heroldów odpowiedział(на это один из глашатаев ответил) , że Bimbas z wojskiem stał już o pół dnia do miasta(что Бимбас с войском стоял уже /на расстоянии/ половины дня от города: «в полдня от города») , a do niego stąd nie było dalej jak dzień drogi(а до него отсюда было не дальше = не больше , как = чем день пути).

Słuchał tego czytania Gaweł – i natychmiast spytał stojącego przy sobie wieśniaka, którędy droga do zagrożonej stolicy i gdzie się nieprzyjaciel znajdował.

Na to jeden z heroldów odpowiedział, że Bimbas z wojskiem stał już o pół dnia do miasta, a do niego stąd nie było dalej jak dzień drogi.

Gaweł począł zaraz pierścionek swój trzeć i żądać(Гавел начал тотчас колечко своё тереть и требовать) , aby mu się wojsko stutysięczne zebrało dla pobicia nieprzyjaciela króla Gwoździka(чтобы ему войско стотысячное собралось, для побития = чтобы разбить врага короля Гвоздика) ; miał bowiem na myśli ożenić się potem z królewną Marmuszką(ибо имел в виду = собирался потом жениться на принцессе Мармушке; mieć na myśli – иметь ввиду; ożenić się z kimś – жениться на ком-л. ) – no – i spokojnie sobie panować temu królestwu(ну – и спокойно себе править этим королевством; panować czemuś – править, управлять чем-л. ) . Jeszcze pierścień tarł(ещё кольцо тёр) , gdy sam ujrzał się na koniu(когда сам увидел себя на коне) , a poza wsią zaczęło się ukazywać wojsko wielkie i trzech wojewodów przybiegło do niego po rozkazy(а за селом начало появляться войско большое и трое воевод прибежали к нему за приказами).

Gaweł począł zaraz pierścionek swój trzeć i żądać, aby mu się wojsko stutysięczne zebrało dla pobicia nieprzyjaciela króla Gwoździka; miał bowiem na myśli ożenić się potem z królewną Marmuszką – no – i spokojnie sobie panować temu królestwu. Jeszcze pierścień tarł, gdy sam ujrzał się na koniu, a poza wsią zaczęło się ukazywać wojsko wielkie i trzech wojewodów przybiegło do niego po rozkazy.

Gaweł wyjechał(Гавел уехал) , przez zdumiony lud się przerzynając(через изумлённый люд прокладывая себе путь; lud – народ, люд; przerzynać się — прорезываться; прорубаться, пробиваться, прокладывать себе путь ) , wśród okrzyków radosnych do swojego wojska(среди радостных возгласов до своего войска) , rozkazując mu biec przeciwko Bimbasowi na obronę stolicy(приказывая ему бежать против = навстречу Бимбаса на защиту столицы) … Sam też z wojewodami puścił się w cwał(сам тоже с воеводами пустился вскачь; cwał – ускоренный галоп; puścić się w cwał – пуститься вскачь ) , zapomniawszy nawet o swoim kocie i psie(забыв даже о своём коте и псе) ; ale oni oba tuż za koniem biegli nieodstępnie(но они оба тут же за конём бежали неотступно).

Nim rozedniało(прежде чем рассвело; dzień ) , wojsko Gawłowe(войско Гавла) , on i wojewodowie już byli pod murami stolicy Gwoździka(он и воеводы уже были под стенами столицы Гвоздика; mury – городские стены ) , który się był zamknął w niej i ludzi miał mało(который заперся в ней, и людей у него было мало) , i już nie wiedział(и уже не знал) , co począć(что делать; począć – книжн. начать, co począć? – что делать? ).

Gaweł wyjechał, przez zdumiony lud się przerzynając, wśród okrzyków radosnych do swojego wojska, rozkazując mu biec przeciwko Bimbasowi na obronę stolicy… Sam też z wojewodami puścił się w cwał, zapomniawszy nawet o swoim kocie i psie; ale oni oba tuż za koniem biegli nieodstępnie.

Nim rozedniało, wojsko Gawłowe, on i wojewodowie już byli pod murami stolicy Gwoździka, który się był zamknął w niej i ludzi miał mało, i już nie wiedział, co począć.

Bimbas tymczasem zbliżał się(Бимбас тем временем приближался) , zapewniony(заверенный) , że nie znajdzie siły(что не найдёт силы) , która by mu się opierać śmiała(которая бы ему сопротивляться смела) , gdy Gaweł ze trzema wojewodami i wojskiem swym jak piorun spadł na niego(когда /вдруг/ Гавел с тремя воеводами и войском своим как гром обрушился на него; piorun – молния; гром; spaść упасть; обрушиться, напасть )!

Co się tam działo(что там происходило) , opowiedzieć trudno(рассказать трудно) ; dosyć(достаточно /сказать/) , że jak zajrzeć(что куда ни посмотри) , pola pokryły się trupami(поля покрылись трупами) , a sam Bimbas zaledwie z życiem uszedł(а сам Бимбас едва в живых остался; ujść z życiem – остаться в живых ) . Gaweł zaś po odniesieniu zwycięstwa pod murami stolicy króla Gwoździka położył się obozem(а Гавел, после того как одержал победу под стенами столицы короля Гвоздика, встал лагерем; odnieść zwycięstwo – одержать победу; leżeć obozem – стоять лагерем; leżeć – лежать; находиться, быть расположенным ) i trzech swoich wojewodów wysłał w poselstwie z pozdrowieniem(и троих своих воевод отправил с поручением поклониться /королю/: «выслал в депутации с поклоном»; poselstwo – посольство, депутация; поручение; pozdrowienie – привет, приветствие; поклон ) , dopominając się królewny Marmuszki w małżeństwa(требуя королевну Мармушку в жёны: «в браки»; dopominać się kogoś, czegoś – требовать кого-л., чего-л.; małżeństwo – брак ) , wedle uroczyście danego na to słowa(согласно торжественно данному на это слову; wedle = według czegoś – согласно чему-л. ).