Максим Дзевенис - Польские сказки

Bimbas tymczasem zbliżał się, zapewniony, że nie znajdzie siły, która by mu się opierać śmiała, gdy Gaweł ze trzema wojewodami i wojskiem swym jak piorun spadł na niego!

Co się tam działo, opowiedzieć trudno; dosyć, że jak zajrzeć, pola pokryły się trupami, a sam Bimbas zaledwie z życiem uszedł. Gaweł zaś po odniesieniu zwycięstwa pod murami stolicy króla Gwoździka położył się obozem i trzech swoich wojewodów wysłał w poselstwie z pozdrowieniem, dopominając się królewny Marmuszki w małżeństwa, wedle uroczyście danego na to słowa.

Król Gwoździk(король Гвоздик) , który z wieży na odniesione zwycięstwa patrzył wraz z królewną(который с башни на одержанные победы смотрел вместе с принцессой) , natychmiast wyjechał na spotkanie przyszłego zięcia(сразу же выехал на встречу будущего зятя = с будущим зятем) . Król był staruszek zgrzybiały(король был старичок дряхлый) , maleńki(маленький) , a koronę miał ciężką i wielką na łysej głowie(а корону имел = носил тяжёлую и большую на лысой голове) , która mu ciągle aż na nos prawie opadała(которая ему постоянно почти до носа сползала: «опадала») , tak że ją podtrzymywać musiał(так что ему приходилось её поддерживать)…

Król Gwoździk, który z wieży na odniesione zwycięstwa patrzył wraz z królewną, natychmiast wyjechał na spotkanie przyszłego zięcia. Król był staruszek zgrzybiały, maleńki, a koronę miał ciężką i wielką na łysej głowie, która mu ciągle aż na nos prawie opadała, tak że ją podtrzymywać musiał…

Przywitał go Gaweł u namiotu swojego(приветствовал его Гавел у шатра своего; namiot – палатка, шатёр ) , uściskali się(они обнялись) , przy czym Gwoździk koronę pod pachę wziął bez ceremonii i poprowadził go na zamek do córki(причём Гвоздик корону под мышку взял без церемоний и повёл его на = в замок к дочери) . Tu wystrojona królewna Marmuszka czekała już na narzeczonego w szatach ze złotogłowiu(тут разодетая королевна Мармушка ждала уже жениха в нарядах из парчи; czekać na kogoś, coś – ждать кого-л., что-л.; szata – высок. одежда, наряд ) , a piękna tak(а красива /была/ так) , że jak od słońca bił blask od niej(что как от солнца бил блеск её) , ale minkę miała dumną(но личико у неё было гордое) , na wybawcę spoglądała z góry(на спасителя смотрела с высока; z góry – сверху; patrzeć na kogoś z góry – смотреть на кого-л. свысока ).

Przywitał go Gaweł u namiotu swojego, uściskali się, przy czym Gwoździk koronę pod pachę wziął bez ceremonii i poprowadził go na zamek do córki. Tu wystrojona królewna Marmuszka czekała już na narzeczonego w szatach ze złotogłowiu, a piękna tak, że jak od słońca bił blask od niej, ale minkę miała dumną, na wybawcę spoglądała z góry.

Gwoździk, poczciwe człowieczysko(Гвоздик, добрый человечек) , koronę rzuciwszy do kufra i pozbywszy ceremonialnych strojów(корону кинув = забросив в сундук и избавившись от церемониальных одежд; pozbyć się kogoś, czegoś – избавиться от кого-л., чего-л. ) , w doskonałym humorze siadł za stół(в превосходном настроении сел за стол, humor – юмор; настроение ) . Wesele Gawła z królewną Marmuszka odbyło się tegoż dnia(свадьба Гавла с = и принцессы Мармушки состоялась в тот же день: «того же дня») , przy wielkiej radości wszystkich mieszkańców stołecznego grodu(при = к великой радости всех жителей столицы: «столичного города»; stołeczny – столичный; gród – ист. укреплённое поселение, город, замок ).

Byli na nim jeszcze trzej wojewodowie Gawła i wojsko jego całe stało pod murami(были на нём ещё трое воевод Гавла, и всё войско его стояло под городскими стенами) , ale że bardzo dużo jadło i piło(но, так как, много ело и пило; że – так как ) , król Gwoździk przymówił się wprędce(/так что/ король ласково попросил = спросил вскоре; przymówić się o coś – ласкаясь, попросить о чём-л .) , czyby go nie można rozpuścić(нельзя ли его распустить).

Gwoździk, poczciwe człowieczysko, koronę rzuciwszy do kufra i pozbywszy ceremonialnych strojów, w doskonałym humorze siadł za stół. Wesele Gawła z królewną Marmuszka odbyło się tegoż dnia, przy wielkiej radości wszystkich mieszkańców stołecznego grodu.

Byli na nim jeszcze trzej wojewodowie Gawła i wojsko jego całe stało pod murami, ale że bardzo dużo jadło i piło, król Gwoździk przymówił się wprędce, czyby go nie można rozpuścić.

Gaweł zgodził się na to i poszedłszy w kątek potarł swój pierścień wydając stosowne rozkazy(Гавел согласился на это и пойдя = отойдя в уголок, потёр своё кольцо, отдавая соответствующие приказы; wydawać rozkazy – отдавать приказы ) . Nazajutrz i wojewodów(на следующий день и = ни воевод) , i wojska nie stało(ни войска не стало) , a Gaweł pozostał sam z żoną(а Гавел остался один с женой).

Wkrótce jakoś potem stary Gwoździk(вскоре как-то потом старый Гвоздик) , który pić i jeść(который пить и есть) , a za stołem długo przesiadywać lubił(а за столом долго просиживать любил) , zjadłszy na wieczerzę ogromny krąg kiełbasy i wypiwszy całą stągiew piwa(съев на ужин огромный круг колбасы и выпив целую кадку пива) , w nocy Panu Bogu ducha oddał(ночью Господу Богу душу отдал) . Sprawiono mu pogrzeb wspaniały(устроили ему похороны пышные) , po czym Gawła ukoronowano razem z jego żoną i poczęło się panowanie(после чего Гавла короновали вместе с его женой и началось /его/ правление).

Gaweł zgodził się na to i poszedłszy w kątek potarł swój pierścień wydając stosowne rozkazy. Nazajutrz i wojewodów, i wojska nie stało, a Gaweł pozostał sam z żoną.

Wkrótce jakoś potem stary Gwoździk, który pić i jeść, a za stołem długo przesiadywać lubił, zjadłszy na wieczerzę ogromny krąg kiełbasy i wypiwszy całą stągiew piwa, w nocy Panu Bogu ducha oddał. Sprawiono mu pogrzeb wspaniały, po czym Gawła ukoronowano razem z jego żoną i poczęło się panowanie.

Kotek i pies przy nowym królu nieodstępni byli ciągle(котик и пёс при новом короле неотступны были постоянно) . Jak Gaweł królował(как Гавел правил) , domyślić się łatwo(догадаться легко) , znając dobre jego serce(зная доброе его сердце) . Począł od tego(начал он с того; od – с /о времени/ ) , że biedny lud od wszelkich podatków i od ciężkich danin uwolnił(что бедный народ от всяких налогов и от тяжких податей освободил; danina – дань, подать ) , dla ubogich pozakładał szpitale i domy przytułku(для бедных пооткрывал больницы и приюты: «дома приюта»; przytułek – приют ) , a po całych dniach z kotem i psem chodząc szukał żebraków(и по целых днях = целыми днями ходя с котом и псом искать нищих) , kalek, sierot(калек, сирот; kaleka; sierota ) , aby im pomagać(чтобы им помогать) , ratować(спасать) , odziewać i karmić(одевать и кормить).

Królowej się to nie podobało(королеве это не нравилось) , a jeszcze mniej wszystkim panom przy dworze(а ещё меньше всем господам при дворе) , którzy na to nosem kręcili(которые от этого нос воротили; kręcić – крутить, вертеть, kręcić nosem na coś – воротить нос от чего-л. ) , że Gaweł ich pochlebstw nie słuchał i nie obdarzał ich(что Гавел их лести: «лестей» не слушал и не одаривал их ничем; obdarzać kogoś – делать подарок кому-л.; одарять, наделять кого-л. чем-л. ) , a cały był biednym oddany(а весь был бедным преданный = всего себя бедным посвящал; oddany – преданный ).

Kotek i pies przy nowym królu nieodstępni byli ciągle. Jak Gaweł królował, domyślić się łatwo, znając dobre jego serce. Począł od tego, że biedny lud od wszelkich podatków i od ciężkich danin uwolnił, dla ubogich pozakładał szpitale i domy przytułku, a po całych dniach z kotem i psem chodząc szukał żebraków, kalek, sierot, aby im pomagać, ratować, odziewać i karmić.

Królowej się to nie podobało, a jeszcze mniej wszystkim panom przy dworze, którzy na to nosem kręcili, że Gaweł ich pochlebstw nie słuchał i nie obdarzał ich, a cały był biednym oddany.

Zaczęli więc panowie owi podrwiwać z króla i nawet ośmielili się przed królową przebąkiwać(начали поэтому господа эти подшучивать над королём и даже осмелились перед королевой поговаривать/намекать; podrwiwać z kogoś, czegoś – насмехаться, подшучивать над чем-л., кем-л.; ów – тот; этот, przebąkiwać – поговаривать, намекать ) , że król to był osobliwy jakiś i musiał chyba sam być lichej kondycji(что король это был особенный какой-то и, видимо, сам был происхождения низкого: «бедного общественного положения»; kondycja – уст. имущественное, общественное положение; lichy – бедный, убогий; плохой ) , kiedy się tak kochał w pospolitym gminie(когда = если так любил простой народ; kochać się w kimś – любить кого-л; gmin – уст. простой народ; pospolity – обыкновенный, простой, kiedy – прост. если ) . Ubodło to królową(оскорбило это королеву; ubodnąć – оскорбить, обидеть ) , która choć męża dosyć kochała(которая, хоть мужа достаточно /сильно/ любила) , dumna była z tego(горда была тем; dumny z kogoś, czegoś – гордый кем-л., чем-л. ) , iż pochodziła z wielkiego rodu Gwoździków i Cwieczków(что происходила из великого рода Гвоздиков и Цвечков; ród – род ) . Zaczęła więc wypytywać męża o jego ród i genealogię(начала поэтому расспрашивать мужа о его роде и генеалогии; wypytywać o kogoś, coś – расспрашивать о ком-л., чём-л. ) . Gaweł śmiejąc się zbył ni tym(Гавел, смеясь, отделался /от неё/ ни тем; zbyć kogoś czymś – отделаться от кого-л. чем-л. ) , ni owym(ни другим) , czym wielką wzbudził w niej ciekawość(чем большое = огромное пробудил у неё любопытство).