Максим Дзевенис - Польские сказки

– A co! Bieda! – odezwał się wesoło do pieska.

Pies jakby go zrozumiał, zerwał się, nosem pociągnął, zaczął chodzić wkoło, ziemię wąchać, na ostatek – nuż grzebać.

Grzebie, grzebie tuż przy nogach chłopca, aż się zasapał, coraz głębiej, coraz żywiej, ziemię łapami odrzuca, a oczy mu się świecą, poszczekuje wesoło, coraz to spojrzy na Gawła i grzebie dalej a dalej.

Co to on sobie myśli(что это он себе думает = задумал) ? – rzekł w duchu Gaweł(говорил в душе = про себя Гавел; duch – дух; w duchu – в душе ) . – Jużciż on darmo dla zabawki tego nie robi i musi coś znać i wiedzieć(конечно, он зря для забавы этого не делает и, должно быть, что-то знает; darmo – напрасно, зря; zabawka – игрушка, musieć – видимо, должно быть /в сочетании с неопр. формами глагола выражает предположение/ ) ”.

Wtem pies nozdrza zapuścił w wykopany dół(вдруг пёс опустил ноздри = нос в выкопанную яму; nozdrza – ноздри ) , powąchał mocno(принюхался: «понюхал сильно») , podniósł się i szczeknął(поднялся и залаял) , jakby w głąb wykopanej jamy pokazywał chłopcu(как будто вглубь выкопанной ямы показывал парню).

Co to on sobie myśli? – rzekł w duchu Gaweł. – Jużciż on darmo dla zabawki tego nie robi i musi coś znać i wiedzieć”.

Wtem pies nozdrza zapuścił w wykopany dół, powąchał mocno, podniósł się i szczeknął, jakby w głąb wykopanej jamy pokazywał chłopcu.

Gaweł wstał(Гавел встал) , pochylił się i zajrzał(наклонился и заглянул) … Patrzy(смотрит) : na samym dnie leży coś błyszczącego(на самом дне лежит что-то блестящее: «что-то блестящего») ; rękę zapuścił głęboko i dobył pierścień świecący(руку опустил глубоко и извлёк кольцо светящееся; pierścień – кольцо, перстень ) , duży, piękny(большое, красивое) , ale piaskiem i ziemią oblepioną na nim okryty(но песком и землёй на нём облепленной покрытое) . Nigdy Gaweł tak wspaniałego klejnotu nie widział i oglądał go z ciekawością wielką(никогда Гавел такой великолепной драгоценности не видел и осматривал её с большим любопытством) . Złoty był(оно было золотое) , jakby ze sznura grubego upleciony(будто из толстой верёвки сплетённое; sznur – верёвка ) , a w środku jego siedziało oko dziwne(а в середине его сидел = был глаз необыкновенный; środek – середина; dziwny – странный, удивительный; необыкновенный ) , patrzące jak ludzkie i mieniące się coraz to inną barwą(смотрящий как человеческий и переливающийся каждый раз новой краской; mienić się barwą – переливаться краской ) . Gaweł począł go ocierać(Гавел начал его обтирать) , ażeby oczyścić(чтобы очистить) , ale zarazem i myślał sobie(но заодно и думал себе) :

Pierścień jak pierścień(кольцо как кольцо) , piękna rzecz(красивая вещь) , ale co mi z tego(но что мне с того) , kiedy gospody nie ma ani wieczerzy(когда ни ночлега нет, ни еды: «ни трактира нет, ни ужина»; gospoda – уст. корчма, трактир, wieczerza – книжн. ужин ) …”

Gaweł wstał, pochylił się i zajrzał… Patrzy: na samym dnie leży coś błyszczącego; rękę zapuścił głęboko i dobył pierścień świecący, duży, piękny, ale piaskiem i ziemią oblepioną na nim okryty. Nigdy Gaweł tak wspaniałego klejnotu nie widział i oglądał go z ciekawością wielką. Złoty był, jakby ze sznura grubego upleciony, a w środku jego siedziało oko dziwne, patrzące jak ludzkie i mieniące się coraz to inną barwą. Gaweł począł go ocierać, ażeby oczyścić, ale zarazem i myślał sobie:

„Pierścień jak pierścień, piękna rzecz, ale co mi z tego, kiedy gospody nie ma ani wieczerzy…”

Ledwo że mu to przez głowę przeszło(только он об этом подумал: «едва ему это через голову прошло»; ledwie – едва, еле ) – patrzy(смотрит) – aż osłupiał(прямо-таки остолбенел; aż – даже, прямо, прямо-таки; słup – столб ) … Stoi we drzwiach wspaniałej gospody(стоит в дверях великолепного трактира) , pies i kot też byli przy nim(пёс и кот тоже были при нём = с ним) ; jeden się łasi(один ластится) , drugi poszczekuje i prowadzą go przez wspaniałą sień do ślicznej izby(другой тявкает, и ведут его через прекрасные сени в прелестную комнату) . Żywej duszy w niej nie było(ни души там не было; żywej duszy nie ma – живой души нет, нет ни души ) , ale stół nakryty bielizną białą(но стол /стоял/ накрытый бельём = скатертью белой; bielizna – бельё ) , a na nim wieczerza taka, że dwóch by się nią królewiczów najadło(а на нём ужин такой, что два королевича бы им наелись) , taka dostatnia i smaczna(такой богатый и вкусный; dostatni – богатый, зажиточный; обильный ) . Misa klusek z serem aż się kurzy(миска клёцок с сыром прямо дымится) , chleb(хлеб) , masło(/сливочное/ масло) , kura pieczona(курица печёная) , woda we dzbanku(вода в кувшинчике; dzbanek – кувшинчик; dzban – кувшин ) , piwo i miód(пиво и мёд)…

Ledwo że mu to przez głowę przeszło – patrzy – aż osłupiał… Stoi we drzwiach wspaniałej gospody, pies i kot też byli przy nim; jeden się łasi, drugi poszczekuje i prowadzą go przez wspaniałą sień do ślicznej izby. Żywej duszy w niej nie było, ale stół nakryty bielizną białą, a na nim wieczerza taka, że dwóch by się nią królewiczów najadło, taka dostatnia i smaczna. Misa klusek z serem aż się kurzy, chleb, masło, kura pieczona, woda we dzbanku, piwo i miód…

Niewiele tedy myśląc zasiadł uradowany Gaweł sam jeść i dwór swój nakarmić(немного тогда думая = недолго думая сел /за стол/ обрадованный Гавел сам есть и двор свой накормить; dwór – двор /например, королевский/ ) , bo o nim zapomnieć nie mógł(потому что о нём забыть не мог) ; a jadł wygłodzony(а ел изголодавшийся) , aż mu za uszami trzeszczało(даже за ушами ему трещало) , i Panu Bogu dziękował(и Господа Бога благодарил) , na pierścień cudowny spoglądając(на кольцо чудесное поглядывая) , bo tego się dorozumiewał(потому что догадывался о том; dorozumiewać się czegoś – догадываться о чём-л. ) , że wszystko to jemu jedynie był winien(что всё это ему только должен = всем этим ему только обязан; winny coś komuś, czemuś – должен что-л. кому-л., чему-л. ).

Usługi około stołu nie było żadnej(обслуживания = прислуги у стола не было никакой; usługa – услуга, обслуживание ) , ale taki osobliwy porządek(но такой особенный порядок /был/) , że miski i talerze(что миски и тарелки) , skoro się wypróżniały(как только опустошались: «опорожнялись»; skoro – как только; wypróżniać – опорожнять ) , znikały w oczach(исчезали на глазах: «в глазах»)…

Niewiele tedy myśląc zasiadł uradowany Gaweł sam jeść i dwór swój nakarmić, bo o nim zapomnieć nie mógł; a jadł wygłodzony, aż mu za uszami trzeszczało, i Panu Bogu dziękował, na pierścień cudowny spoglądając, bo tego się dorozumiewał, że wszystko to jemu jedynie był winien.

Usługi około stołu nie było żadnej, ale taki osobliwy porządek, że miski i talerze, skoro się wypróżniały, znikały w oczach…

Gdy się Gaweł dobrze najadł i napił(когда Гавел хорошо = как следует наелся и напился) , zachciało mu się spać i byłby się choć na ziemi położył(захотелось ему спать и лёг бы хоть на землю; położyć się na czymś – лечь на что-л. ) , bo do tego był nawykły(потому что к этому был привыкший; nawyknąć do czegoś – привыкнуть к чему-л. ) , ale w drugiej izbie widać było posłane łóżko(но в другой комнате видно было постланную постель; łóżko – кровать, постель ) , pościel śliczną, białą(постель прелестную, белую) , a w dodatku i odzież piękną, nową(а вдобавок и одежду красивую, новую) , w którą nazajutrz mógł się ubrać(в которую на следующий день мог одеться; jutro – завтра; nazajutrz – назавтра, на следующий день ) … Więc Panu Bogu podziękowawszy szedł do łóżka i jak legł(поэтому, Господа Бога поблагодарив, шёл спать и как лёг) , tak natychmiast zasnął(так сразу же заснул) . Kot i pies pokładli się też przy nim(кот и пёс тоже легли с ним).