Максим Дзевенис - Польские сказки

Tak pędzony trzy miesiące, wygłodniały i spragniony, wysechł jak sosnowa szczapa; obleciał światu niemało, lecz najczęściej wiatr go nosił ponad wioską, kędy mieszkał.

Spojrzy z łzami na swą chatę, gdzie miał dziewę ulubioną. Patrzy – aż ona wychodzi niosąc obiad we dwojakach. I wyciągnął ku niej ręce, wychudzone i zsiniałe. Próżno woła po imieniu, głos mu w słabej piersi ginie; nie spojrzała nawet w górę.

Leci dalej(летит дальше) ; aż przed chatą stoi złośliwy czarownik(/вдруг видит/: перед домом стоит злобный колдун; aż – вплоть до; пока не ) ; spojrzał w górę(посмотрел вверх) , krzyknął głośno(крикнул громко) :

– Będziesz latał siedem roków(будешь летал = летать семь лет) , krążąc zawsze nad tą wioską(кружа всегда над этой деревней) ; będziesz cierpiał(будешь страдать; cierpieć – страдать; терпеть; выносить ) , a nie umrzesz(а не умрёшь).

– O mój ojcze(о, отец мой; ojciec – отец ) ! mój sokole(сокол мой) ! jeźlim cię kiedy rozgniewał(если я тебя когда/-нибудь/ рассердил; jeźli = jeśli; jestem – я есть ) , przebacz(прости; przebaczyć – простить ) ! spojrzyj na mnie(взгляни на меня; spojrzeć – взглянуть, посмотреть ) ; patrz(смотри; patrzeć – смотреть; глядеть ) ! już usta mnie zdrewniały(у меня уже губы одеревенели; usta – рот; губы; drewniany – деревянный ) , spojrzyj na twarz i na ręce(посмотри на /моё/ лицо и на руки) , same kości(одни кости) – nie masz ciała(нет увидишь тела: «не имеешь тела») ; ulituj się mojej męki(сжалься моей муки = над моей мукой; litować się nad kim-czym – жалеть кого-что; сочувствовать кому-чему; męka – мука, мучение; страдание ).

Leci dalej; aż przed chatą stoi złośliwy czarownik; spojrzał w górę, krzyknął głośno:

– Będziesz latał siedem roków, krążąc zawsze nad tą wioską; będziesz cierpiał, a nie umrzesz.

– O mój ojcze! mój sokole! jeźlim cię kiedy rozgniewał, przebacz! spojrzyj na mnie; patrz! już usta mnie zdrewniały, spojrzyj na twarz i na ręce, same kości – nie masz ciała; ulituj się mojej męki.

Czarownik poszeptał z cicha(колдун пошептал тихо; z cicha – тихо ) , a parobczak już nie leci(а парень уже не летит) , stoi w miejscu(стоит на месте; stać – стоять; w miejscu – на месте ) , lecz się stopą nie dotyka wcale ziemi(но ступнями не касается совершенно земли).

– Dobrze to(хорошо то) , że mnie przepraszasz(что ты у меня прощения просишь; przepraszać kogoś – просить прощения/извинения у кого-л. ) ; ale co mi dać przyrzekasz(но что ты мне дать обещаешь; mi – мне; przyrzekać – обещать ) , że cię zwolnię z takiej kary(/за то/, что я тебя освобожу от такого наказания; cię – тебя; zwolnić z czegoś – освободить от чего-л. )?

– Wszystko, co tylko zażądasz(всё, что только потребуешь = пожелаешь; zażądać – потребовать ) ! – I złożył ku niemu ręce(и /умоляюще/ сложил к нему руки) , i uklęknął na powietrzu(встал на колени на = в воздухе; uklęknąć – стать на колени; powietrze – воздух ).

Czarownik poszeptał z cicha, a parobczak już nie leci, stoi w miejscu, lecz się stopą nie dotyka wcale ziemi.

– Dobrze to, że mnie przepraszasz; ale co mi dać przyrzekasz, że cię zwolnię z takiej kary?

– Wszystko, co tylko zażądasz! – I złożył ku niemu ręce, i uklęknął na powietrzu.

– Oddasz mi swoją dziewczynę(отдашь мне свою девушку) , bo ja z nią się żenić muszę(потому я что на ней жениться должен; żenić się z kimś – жениться на ком-л.; musieć – быть должным ) ; jeśli przeto ją odstąpisz(поэтому, если ты /мне/ её уступишь; przeto — книжн. потому, поэтому ) , będziesz chodził po tej ziemi(будешь ходить по этой земле).

Parobczak zaniemiał chwilę(парубок /на/ мгновение потерял дар речи; zaniemieć = zaniemówić – онеметь; потерять дар речи; chwila – минута; момент, мгновение ).

„Aby jeno na ziemię(лишь бы только на землю) – pomyślał(подумал; pomyśleć – подумать ) – to damy sobie rady(тогда справимся; rada – совет; dać sobie radę z czymś – справиться с чем-л. ) .”

– Oddasz mi swoją dziewczynę, bo ja z nią się żenić muszę; jeśli przeto ją odstąpisz, będziesz chodził po tej ziemi.

Parobczak zaniemiał chwilę.

„Aby jeno na ziemię – pomyślał – to damy sobie rady.”

I rzekł głośno(и сказал вслух/громко, rzec – сказать, произнести ) :

– Zaprawdę(воистину) , wielkiej żądacie ode mnie ofiary(огромной требуете от меня жертвы) ; lecz kiedy inaczej być nie może(но, если иначе быть не может; kiedy – когда; прост. если ) , niechże i tak będzie(пусть же будет и так).

Wtedy nań dmuchnął czarownik(тогда колдун дунул на него; nań – на него ) , i stanął na ziemi(и он встал на земле) ; jakże był szczęśliwy(как же он был счастлив) , gdy uczuł(когда почувствовал) , że po niej stąpa(что по ней ступает) , że wiatr nad nim już żadnej mocy nie ma(что ветер над ним уже никакой силы не имеет).

– Zaprawdę, wielkiej żądacie ode mnie ofiary; lecz kiedy inaczej być nie może, niechże i tak będzie.

Wtedy nań dmuchnął czarownik, i stanął na ziemi; jakże był szczęśliwy, gdy uczuł, że po niej stąpa, że wiatr nad nim już żadnej mocy nie ma.

Biegł co żywo do chaty i w progu spotyka sobie zaręczoną dziewę(бежал = побежал немедленно до хаты и на пороге встречает девушку, /которая была с ним/ помолвлена: «себе помолвленную деву»; biec – бежать; co żywo – живо; как можно скорее, немедленно; w progu – на пороге; в дверях; zaręczony – обручённый, помолвленный ) . Krzyknęła z podziwu(она от изумления крикнула; z – от /об эмоц. сост./, krzyknąć – крикнуть ) , widząc parobczaka zginionego(видя парня пропавшего) , co miał być jej mężem(который должен был быть её мужем; mieć – в соч. с неопр. формой глагола означает долженствование ) , co go już długo opłakiwała(что его = и которого она уже долго оплакивала) . Lecz ten odepchnął ją silnie wyschłymi rękoma(но он оттолкнул её сильно высохшими руками) ; wszedł do świetlicy(вошёл в светлицу; do – в /внутрь/ ) , a ujrzawszy gospodarza(а = и , увидев хозяина) , u którego służył(у которого он служил) , na pół z płaczem zawołał(на половину с плачем = полуплача воскликнул) :

– Już u was służyć nie będę ani waszej nie pojmę córki(я у вас уже служить не буду ни = и вашей дочери не возьму /в жёны/; pojąć za żonę – взять в жёны ) , kocham ją jeszcze szczerze by własne oczy(люблю её ещё искренне, как собственные глаза; by = niby – словно, будто, как ) , ale moją nie będzie(но моей она не будет).

Biegł co żywo do chaty i w progu spotyka sobie zaręczoną dziewę. Krzyknęła z podziwu, widząc parobczaka zginionego, co miał być jej mężem, co go już długo opłakiwała. Lecz ten odepchnął ją silnie wyschłymi rękoma; wszedł do świetlicy, a ujrzawszy gospodarza, u którego służył, na pół z płaczem zawołał:

– Już u was służyć nie będę ani waszej nie pojmę córki, kocham ją jeszcze szczerze by własne oczy, ale moją nie będzie.

Sędziwy gospodarz spojrzał nań zdziwiony(седой хозяин посмотрел на него с удивлением: «удивлённый»; zdziwić się – удивиться ) ; a dostrzegłszy cierpienia z wychudłej i bladej twarzy(а, заметив страдания = страдание с = на исхудавшем и бледном /его/ лице; dostzrec – заметить ) , tak niegdyś rumianej(так = таком некогда румыном) , zapytał o powód(спросил о причине; zapytać o coś – спросить о чём-л. ) , dlaczego odrzuca rękę jego córki(почему он отвергает руку его дочери).

Parobczak wyznał mu wszystko i swą podróż powietrzną(парень признался ему во всём: и в своём воздушном путешествии; wyznać coś – признаться в чём-л. ) , i przyrzeczenie dane czarownikowi(и в обещании, данном /им/ колдуну; przyrzec – обещать ) . Wysłuchawszy cierpliwie gospodarz opowiadania całego kazał biednemu być dobrej myśli(выслушав терпеливо весь рассказ, хозяин велел бедному не падать духом; wysłuchać czegoś – выслушать что-л.; być dobrej myśli – не терять надежды, не падать духом, не унывать ) , a sam poszedł do wróżki na poradę(а сам пошёл к гадалке на совет = за советом; do – к; wróżyć – гадать ) , wziąwszy trzos pełny(взяв /с собой/ полный кошель; trzos – мошна, кошель ).