Михаил Бойцов - Бог, Рим, народ в средневековой Европе
- Название:Бог, Рим, народ в средневековой Европе
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Издательский дом Высшей школы экономики
- Год:2021
- Город:Москва
- ISBN:978-5-7598-2285-1
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Михаил Бойцов - Бог, Рим, народ в средневековой Европе краткое содержание
Книга адресована историкам, филологам, историкам искусства, религиоведам, культурологам и политологам, а также широкому кругу читателей, интересующихся историей Европы.
Бог, Рим, народ в средневековой Европе - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
434
«…que per tall maneyra curem ells o corpo da comunydade, que em dando saúde a huma parte não desampare o todo. Desto usa agora muyta o contrayro. E Segundo que os físicos nouos, onde sentem door logo pooem meezinhas, nom curando de purgar o corpo, e portamto o trazem sempre enfermo. Semelhauelmente fazem os senhores acorrendo aas minguas persoaes de alguuns nem purgam os malles da comunydade, nem buscam o seu proueyto, per cuia saúde os outros seriam saãos» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 240).
435
«Diz Sam Thomas em a nonagesyma sexta questom da primeyra parte da Soma theologal que o senhoriotem dous rrespeytos. O primeyro he em comparaçom de sobieetos liures que som rregidose gouernados per outrem pera sse conseruar melhor a comunydade de que uem geeral bem a todos e proueyto personal a cada huum. E tal senhorio ouvera antre os hommens, ainda que viverom em stado de innocencia» (Ibid. P. 100). Фома Аквинский, св. Сумма теологии. Т. 1. Ч. 1: Вопросы 65–119 / под ред. Н. Лобковица, А. В. Апполонова; пер. А. В. Апполонова. М., 2007. С. 406–416. См.: Ullmann W. Law and Politics in the Middle Ages. Ithaca, NY, 1975. P. 273–276; Coxito A. O pensamento político-social na Virtuosa Benfeitoria // Biblos. 1993. Vol. 69. P. 389–394; Oliveira T. Thomas Aquinas’ Influences in Infante D. Pedro’s «Virtuosa Benfeitoria»: Scholastic Tradition in History and History of Education // Acta Scientiarum. Education. 2017. Vol. 39. No. 1. P. 9–17.
436
«Cousa desconveniente he alguuns auerem mayor sçiencia e sabedorya, e serem mais despostos aas uirtudes, e nom gançaarem dello proveyto os outros que tam sabedores nom som. E… en o stado da innocencia nom teverom os homeens ygualeza en aquestas cousas…» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 102).
437
«E assy o senhorio, que por aazo do peccado começou en o mundo, he ja tornado en natureza, segundo diz Santo Agostinho em o xo nono liuro da Cidade de Deus … E assy foy tirade a ygualeza, e o senhorio cobrou a ponderosa cadeyra per que muytos sojugou» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 103). Нужно отметить, что у Августина описывается рабство, servitus: «Prima ergo servitutis causa peccatum est, ut homo homini condicionis vinculo subderetur». В рус. пер.: «Итак, грех — первая причина рабства, по которому человек подчиняется человеку в силу состояния своего…» ( Блаженный Августин. О граде Божьем // Августин Аврелий. Творения: в 4 т. / сост. и подгот. текста к печати С. И. Еремеева. СПб; К., 1998. Т. 3. С. 348).
438
«E por este cuydado que elles teem, outorgoulhes o poboo obidiente sobiecçom, fazendo uassalagem perque he obrigado a lhe manteer lealdade…Porem em como os prantadores nom trabalhem sem sperança do rreçeber fruyto muyto mais som gouernados os sobdictos, nunca a terra seria aproueytada como deuya, segundo que sse faz antre os barboros, que per myngua de rregimento uiuem como bestas» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 103).
439
Moreira de Sá A. Alguns documentos referentes ao Infante D. Pedro. Lisboa, 1956. P. 24.
440
Gomes S. A. República e bem comum no pensamento político do Infante D. Pedro, Duque de Coimbra: breve reflexão // Biblos. 2010. 2a ser. T. 8. P. 83–94. По его предположению, важнейшая особенность текстов Педру, перенесенная в «Установления…», — сближение понятий «сообщество» (comunydade) и «общее благо» (bem comum) с понятием res publica.
441
Saraiva A. J. Op. cit. P. 221.
442
Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 102–103.
443
«curem elles [os príncipes] o corpo da comunydade»; «e o enguento que en huma chaga fezesse prestança acrescetaria en outra sua dor» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 101, 132).
444
«…segundo a sabedoria he mais perfeita vertude, assy he neccessaria em a melhor cousa do mundo, a qual he multidõe dos homeens que per moral unyoum som ajuntados» (Ibid. P. 134).
445
В ряде случаев трактовка примеров представляется довольно причудливой. Примером служит использование известного рассказа о золотом треножнике, найденном рыбаками (восходит к биографии Фалеса, открывающей труд Диогена Лаэртского «О жизни, учениях и изречениях знаменитых философов»), в качестве доказательства превосходства мудрости над другими добродетелями.
446
«os sabedores, que som olhos em a comunydade» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 133).
447
«…mandando que cada huum bispado e relegiom ordenassem certos colegios, e os studantes que em elles vivessem, recebendo seus graaos, fossem leemtes per certos annos, Segundo se costuma em Paris e en Uxonia, onde aos meestres se nom paga preço polla ensinança que geeralmente outorgam, porque em suas leyturas som obrigados per juramento. Por esta guise enfloreceria a coroa real com muitos leterados, e os rectores das eigrejas seriam prudentes e as capellas dos senhores andariam ornadas e seriam melhores, e mais coloradas as supplicações» (Ibid. P. 134–135).
448
Для подтверждения своей идеи авторы прибегают к афоризму, приписывавшемуся Галену, — «Наука не помогает безрассудному, а рассудок — тому, кто им не пользуется»: «Non entendam pero esto por sy os que per sutuleza cobrarom muita sciencia que sentença he de Galeno, en o dicto livro alegada, que a sciencia nom presta ao sandeu nem o sentiment a quem delle nom usa. E assy nom he sabedor o que, por seer moor leterado, melhor pode chilrar, mas o que em suas obras mais usa de razom» (Ibid.).
449
О роли данной теории в средневековой политической риторике см.: Lusignan S. L’Université de Paris comme composante de l’identité du royaume de France: étude sur thème de la translatio studii // Identité régionale et conscience nationale en France et en Allemagne au Moyen Âge a l’époque moderne / ed. R. Babel, J.-M. Moeglin. Sigmaringen, 1997. P. 59–72.
450
«Por esto o grande senhorio do Egipto, emquanto en elle viverom sabedores, foy nomeado. E o emperio de Grecia cobrou o mundo com philosophia. E os romaãos per studiosos senadores conquistarom as terras. E França, enquanto prezou os entendidos, teve seu poderio, e o reyno da mayor de todallas insoas e o que do poente he postumeyro, com ajuda de sabedores gaançarom prezada fama com grande louvor…» ( Infante D. Pedro, frei João Verba. Op. cit. P. 134).
451
«…en que sse mostra que estes stados sempre irmãamente querem viver» (Ibid.).
452
«E, non embargante que os studiosos sejam per cavalaria ajudados, pero os cavaleyros resebem dos sabedores cousa melhor, convem a ssaber, seerem elles per sabedoria exalçados com grande fama» (Ibid.).
453
Перевод сделан в рамках исследования, проводимого на средства гранта Президента Российской Федерации для государственной поддержки молодых российских ученых — кандидатов наук (МК-3472.2019.6).
454
Ribeiro J. P. Dissertações chronologicas e criticas sobre a historia e jurisprudencia ecclesiastica e civil de Portugal. T. 2. Lisboa, 1860. P. 398–411.
455
Carta que o jnfante dom pedro emujou a el rey de Brujas // Moreira de Sá A. A «Carta de Bruges» do Infante D. Pedro. Coimbra, 1952. P. 7–24. Данный перевод также опубликован: A carta do Infante D. Pedro enviada a D. Duarte, de Bruges, sobre a reforma da Universidade de Lisboa e instituição de colégios universitários (Doc. 856) // Chartularium Universitatis Portugalensis / ed. A. Moreira de Sá. Vol. III: 1409–1430. Lisboa, 1969. P. 311–319. Письмо было также издано А. Ж. Диашем Динишем, а также Ж. Ж. Алвешем Диашем и А. Э. Оливейрой Маркешем (в составе «Книги советов короля Дуарте»): Carta de Bruges dum Infante ao D. Duarte (Doc. 71) // Monumenta Henricina. Vol. III. Nº 1. Coimbra, 1961. P. 140–149; Carta que o infante Dom Pedro Mandou a el Rey Dom Pedro de Bruxes (5) // Livro dos conselhos de el-Rei D. Duarte (livro da cartuxa) / transcricao de J. J. Alves Dias; rev. de A. H. Oliveira Marques, T. F. Rodrigues. Lisboa, 1982. P. 27–39. Две эти публикации не содержат существенных отличий от публикации А. Морейры де Са, однако не отражают различий между тремя сохранившимися рукописями.
456
Letter Concerning Reform and Good Government in Portugal (Doc. 77) // Medieval Iberia: Readings from Christian, Muslim, a. Jewish Sources / ed. O. R. Constable, D. Zurro. 2nd ed. Philadelphia, 2012. P. 455–462. (Middle Ages Series).
457
В настоящее время хранится в Лиссабоне, в Национальном архиве Торре-ду-Томбу: Ms. Livr. N. 1928. Fl. 24–41v.
458
Подробнее о рукописной традиции см.: Moreira de Sá A. A «Carta de Bruges»… P. 3–5.
459
Вероятно, имеется в виду «Совет инфанту дону Педру при его отправлении в Венгрию», также вошедший в «Книгу советов короля Дуарте» (Conselho d el rey pera o Jfante dom pedro, seu Jrmão, quando partio pera vngria (3) // Livro dos conselhos… P. 20–26). Нужно отметить, что эти советы носили исключительно личный, морализаторский характер, что объясняет последующее противопоставление «двух лиц» адресата.
460
В синодальном переводе: «Послушание лучше жертвы, и повиновение лучше тука овнов» (1Цар 15: 22).
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: