Ирина Кротова - Эсперанто с Юлио Баги. Рассказы

Jes (да), jes, sed ĝi troviĝis tre (но он находился очень: trovi – на ходить ), treege malproksime (ужасно далеко: tre – очень, treege – чрезвычайно, исключительно ) kaj por atingi ĝin (и чтобы достичь его) li bezonis ankoraŭ kelkjaran migradon (ему понадобилось: «он нуждался» ещё несколько лет скитания: kelke – несколько , jaro – год ). Multe li devis labori (много он должен был работать), multe li devis senti la kruelecon de la homoj (много он должен был = много ему пришлось чувствовать жестокость людей), multe li suferis pro maljusteco (много он страдал от несправедливости: justa – справедливый ) kaj multe li trompiĝis pro falsa sintenado de tiuj (и много он обманулся из-за фальшивого поведения тех: trompi – обманывать ), al kiuj li kondutis kun fido (к которым он вёл себя с доверием = кому он доверял: konduto – поведение ). Ofte li pensis pri tio (часто он думал о том), ĉu ne estus egale (не было бы одинаково = всё равно: egala – равный ), se li pendigus sin sur la proksiman arbon survojan (если бы он повесился на ближайшем дереве на дороге)?! Kial migri ĝis la patra domo (зачем странствовать до отцовского дома)? Ĉu ne estus pli saĝe (не было бы умнее) ŝpari la lacigan penadon (поберечь утомительное усилие = поберечь силы: laca – усталый )? Sed (но), kiel mi diris (как я сказал), li estis honestulo (он был честный человек) kaj volis plenumi laŭvorte la lastan deziron de sia patro (и хотел выполнить дословно последнее желание своего отца: vorto – слово , la ŭ vorte – дословно, буквально ).

Jes, jes, sed ĝi troviĝis tre, treege malproksime kaj por atingi ĝin li bezonis ankoraŭ kelkjaran migradon. Multe li devis labori, multe li devis senti la kruelecon de la homoj, multe li suferis pro maljusteco kaj multe li trompiĝis pro falsa sintenado de tiuj, al kiuj li kondutis kun fido. Ofte li pensis pri tio, ĉu ne estus egale, se li pendigus sin sur la proksiman arbon survojan?! Kial migri ĝis la patra domo? Ĉu ne estus pli saĝe ŝ pari la lacigan penadon? Sed, kiel mi diris, li estis honestulo kaj volis plenumi laŭvorte la lastan deziron de sia patro.

Fine li atingis la patran domon (наконец он достиг отцовского дома). En la ĉambro (в комнате), nevidata de tiom da jaroj (невиденной столько лет: «/начиная/ со стольких лет» = которую он не видел столько лет), ĉio estis polvkovrita (всё было покрыто пылью: polvo – пыль ), sed tamen lia unua rigardo rimarkis la grandan najlon (но всё же его первый взгляд заметил большой гвоздь), elstarantan el la muro ĉe la angulo (торчащий из стены в углу) kaj poste li rimarkis ankaŭ tiun longan maŝon el ŝnurego (а потом он заметил также ту длинную петлю из верёвки), kiu pretigita kuŝis sur la tablo (которая приготовленной лежала на столе: preta – готовый ). La malfeliĉa junulo ekĝemis (несчастный юноша застонал: feliĉa – счастливый ). Dum la vojo li ofte pensis pri tio (во время пути он часто думал о том), ke eble unu el liaj pli aĝaj fratoj (что, возможно, один из его старших братьев) jam antaŭenigis lin (уже подтолкнул его вперёд: anta ŭ – перед , впереди ) kaj tiam (и тогда)... Tuj li forpelis la malbelan penson (тут же он прогнал некрасивую мысль: bela – красивый ). Cetere la nuna situacio liberigis lin de la zorgoj pluaj (впрочем, нынешняя ситуация освобождала его от дальнейших забот: nun – сейчас, теперь, libera – свободный ).

Fine li atingis la patran domon. En la ĉambro, nevidata de tiom da jaroj, ĉio estis polvkovrita, sed tamen lia unua rigardo rimarkis la grandan najlon, elstarantan el la muro ĉe la angulo kaj poste li rimarkis ankaŭ tiun longan maŝon el ŝnurego, kiu pretigita kuŝis sur la tablo. La malfeliĉa junulo ekĝemis. Dum la vojo li ofte pensis pri tio, ke eble unu el liaj pli aĝaj fratoj jam antaŭenigis lin kaj tiam... Tuj li forpelis la malbelan penson. Cetere la nuna situacio liberigis lin de la zorgoj pluaj.

Verdire estas konfesinde (по правде говоря, стоит признать: vero – правда, истина, diri – говорить, сказать, konfesi – признаваться ), ke nia junulo komencis kompati sin (что наш юноша начал жалеть себя) pensante pri tio (думая о том), ke ĝuste nun (что именно теперь), kiam li estas plena de spertoj (когда он полон опыта = набрался опыта) kaj ĝuste nun, kiam li povus racie uzi sian menson (когда он мог бы разумно использовать свой ум), li devas plenumi kruelan patran deziron (он должен выполнить жестокое отцовское желание). Riproĉe li pensis (укоризненно он подумал), ke certe lia patro estis senkora oradoranto (что, конечно, его отец был бессердечным поклонником золота: adori – обожать , поклоняться ). Kion fari (что делать)? Ĵuro estas ĵuro (клятва есть клятва) kaj li ekstaris sur seĝeton sub la hoknajlo (и он встал на стульчик под крючковатым, кривым гвоздём: hoko – крюк ), zorge li metis la maŝon sur sian kolon (старательно он надел петлю на свою шею: zorgi – заботиться, ухаживать , meti – положить, поместить , деть ), la alian finon de la ŝnurego li fiksis al la najlo (другой конец верёвки он прикрепил к гвоздю) kaj (и)...

Verdire estas konfesinde, ke nia junulo komencis kompati sin pensante pri tio, ke ĝuste nun, kiam li estas plena de spertoj kaj ĝuste nun, kiam li povus racie uzi sian menson, li devas plenumi kruelan patran deziron. Riproĉe li pensis, ke certe lia patro estis senkora oradoranto. Kion fari ? Ĵ uro estas ĵ uro kaj li ekstaris sur se ĝ eton sub la hoknajlo , zorge li metis la ma ŝ on sur sian kolon , la alian finon de la ŝ nurego li fiksis al la najlo kaj ...

Hej, telero, talaro,

vanas mia spertaro (напрасен мой опыт: «совокупность, группа опытов»),

vane kikerikos kok' (напрасно будет кукарекать петух),

kiam pendos mi sur hok' (когда повисну я на крюке)!

Do adiaŭ (итак, прощай) bela mond' (прекрасный мир),

mortas jen la vagabond' (умирает вот /так/ бродяга)!

Hej , telero , talaro ,

vanas mia spertaro,

vane kikerikos kok',

kiam pendos mi sur hok'!

Do adiaŭ bela mond',

mortas jen la vagab o nd '!

...kaj li forpuŝis de sub si la seĝeton (и он вытолкнул из-под себя стульчик) kaj (и)... kaj... okazis miraklo (случилось чудо). Jes, jes, miraklo, preparita de la senfina patra amo (приготовленное бесконечной отцовской любовью).

La hoko eliĝis tuj el la muro (крюк выпал тотчас из стены: el – из , eliĝi – выделиться , вый т и ) kaj kun ĝi eliĝis (а вместе с ним выпала), falis parto de la muro mem (рухнула часть самой стены: mem – сам ) kaj jen tie supre restis profunda truo (и вот там вверху осталась глубокая дыра) kaj en tiu truo enestis ĝuste tiom da riĉaĵo (и в этой дыре было: «было внутри, содержалось» точно столько богатства), kiom la junulo iam ricevis kiel heredaĵon (сколько юноша когда-то получил в наследство: «как наследство») el la propraj manoj de sia patro (из собственных рук своего отца). Ho (о), kiel bone nun li komprenis (как хорошо теперь он понял) la ŝajnan kruelecon de la patra koro (мнимую жестокость отцовского сердца: ŝ ajni – казаться ); ĝi estis profunda amo (она была глубокой любовью), inspirita de saĝo (вдохновлённой мудростью).

...kaj li forpuŝis de sub si la seĝeton kaj... kaj... okazis miraklo. Jes, jes, miraklo, preparita de la senfina patra amo.

La hoko eliĝis tuj el la muro kaj kun ĝi eliĝis, falis parto de la muro mem kaj jen tie supre restis profunda truo kaj en tiu truo enestis ĝuste tiom da riĉaĵo, kiom la junulo iam ricevis kiel heredaĵon el la propraj manoj de sia patro. Ho, kiel bone nun li komprenis la ŝajnan kruelecon de la patra koro; ĝi estis profunda amo, inspirita de saĝo.

Li neniam plu foriris de la patra domo (он никогда больше не уходил из отцовского дома), post jaroj (через несколько лет, через некоторое время: «после лет») li havis belan familion (у него была прекрасная семья), grandan famon ne nur en Bagdad (большая слава не только в Багдаде), sed eĉ ekster la limoj de la urbo (но даже за пределами города). La du riĉegaj fratoj venis al li (два богатейших брата пришли к нему) por revidi la perditan frateton (чтобы вновь увидеть потерянного братишку), por peti liajn konsilojn (чтобы просить его советов), ĉar ili ambaŭ rekonis kaj akceptis la spiritan superecon de la plej juna (потому что они оба признали и приняли духовное превосходство самого младшего /брата/: koni – знать , быть знакомым ), kiu efektive estis tre saĝa (который действительно был очень мудрым) kaj neniam parolis pri tio (и никогда не говорил о том), kio okazis ĉe lia reveno en la patra domo (что случилось при его возвращении в отцовский дом).