Николай Чергинец - За секунду да выстралу

Купрэйчык ішоў дахаты з цяжкім пачуццём незадаволенасці. «Быццам хтосьці на мяне вядро памыяў выплюхнуў», — думаў ён, крочачы па яшчэ залітай сонцам, зялёнай вуліцы.

Але праз некалькі мінут, усміхаючыся, ён увойдзе ў дом і працягне жонцы, сваёй Надзюшы, кветкі.

40 Лейтэнант Славін

У занятых людзей час заўсёды бяжыць хутка. Славіну таксама не хапала рабочага дня. Нават уначы, прыходзячы дамоў, папракаў сябе ў тым, што не паспеў чагосьці зрабіць. Ён імкнуўся як мага хутчэй давесці справу па рабаванні Лазаркевіч да канца. Устанавіў і дапытаў дзясяткі людзей з тых, хто часта бываў у клубе будаўнікоў. Амаль усе яны памяталі Жору, які для аператыўніка ўжо стаў нейкай міфічнай постаццю, бо далей яго імя справа не ішла. Ніхто не мог сказаць, хто ён і адкуль. Славін і ўчастковы інспектар Рагозін, на ўчастку якога знаходзіўся клуб будаўнікоў, разам з Марушкай і Барадзько на працягу тыдня аб’язджалі вечарамі клубы і танцавальныя пляцоўкі, але Жора як скрозь зямлю праваліўся. Славін лічыў, што падазраваемы не мог з’ехаць з горада, у адваротным выпадку навошта яму пагражаць Марушцы.

Уладзімір быў у сябе ў кабінеце, калі туды зазірнуў дзяжурны, той пажылы старшына, якога ўсё клікалі Сцяпанычам, і сказаў:

— Славін, цябе да тэлефона дзяўчына нейкая просіць.

— А сімпатычная? — весела спытаў Падрэзаў.

— Ажно душа млее, — усміхнуўся Падрэзаву старшына. — Яна спачатку цябе пытала, а я ёй сказаў, што цябе няма, і прапанаваў ёй Славіна. Яна павагалася трохі і пагадзілася.

У дзяжурным пакоі Уладзімір узяў тэлефонную трубку, якая ляжала на стале:

— Славін слухае вас!

Ён адразу ж пачуў усхваляваны дзявочы голас:

— Таварыш Славін, добры дзень! Вас турбуе Лябедзька, сяброўка Лазаркевіч, памятаеце такую?

— Вядома, памятаю, Аня, добры дзень! Слухаю вас.

— Ведаеце, я сустрэла адну дзяўчыну. Яна таксама добра ведае таго бандыта, і мне здаецца, што яе расказ вас зацікавіць.

— Дзе яна?

— Вось, побач са мной. Даць ёй трубку?

— Не, пачакаеце, як яе прозвішча?

— Сваткова.

— Імя, імя па бацьку?

— Лера. Валерыя Леанідаўна.

— Дык вось што, Аня, вы малайчына, што патэлефанавалі! Я вас вельмі прашу, прыязджайце разам з ёй сюды, у аддзяленне.

— Калі, цяпер?

— Вядома, я вас чакаю.

Было чуваць, як Лябедзька кажа пра прапанову Сватковой.

— Добра, едзем.

Паціраючы рукі, Уладзімір вярнуўся ў кабінет. Падрэзаў спытаў:

— Ну, хто там так рваўся пагаварыць?

Славін паведаміў пра званок.

— Што ж, чакай, а я пайшоў дамоў. Сёння мне наш вусаты дазволіў пабыць вечар з сям’ёй.

— Не вусаты, а Пётр Першы.

— Чаму Пётр Першы?

— А ты не звярнуў увагі, што ён вельмі падобны на цара?

— Мабыць, твая праўда. Чэснае слова, праўда! Значыць, зараз ён не вуса­ты, а Пётр Першы. Ну добра, пакуль!

— Будзь здаровы! Прывітанне Юлі.

— Дзякуй. Дарэчы, яна мне нагадвала, каб я цябе зноў да нас у госці запрасіў. Абяцала, што галубцы будуць яшчэ смачнейшыя, чым тады.

Неўзабаве ў дзверы пастукалі, і на парозе з’явілася Лябедзька.

— Можна?

— Уваходзьце, уваходзьце, Аня.

У кабінет нясмела ўвайшла Лябедзька, а за ёю цёмнавалосая мілавідная дзяўчына. Славін запрасіў іх сесці, і Лябедзька, кіўнуўшы галавой на дзяўчыну, сказала:

— Гэта Лера Сваткова. Мы з ёй знаёмыя даўно. Сёння сустрэліся, і. Ну, Лера, расказвай.

Сваткова, ледзь заікаючыся ад хвалявання, загаварыла:

— Аня мне расказала пра Іру Лазаркевіч. Дык вось, са мной магло тое ж самае здарыцца. У красавіку на танцах у Доме афіцэраў я пазнаёмілася з гэтым Жорам.

— А чаму вы думаеце, што гэта ён? — спытаў Славін.

— Ён, сапраўды ён! Усе звычкі яго, апрануты гэтак жа. Толькі ён тады ў скураным паліто хадзіў. На гэтым паліто добра бачныя перашытыя гузікі, напэўна, яго раней насіў больш худы чалавек. Ён мяне некалькі разоў праводзіў дамоў. Неяк мы загаварылі пра адзежу. Уласна, ён сам завёў гутарку на гэту тэму. На маё пытанне, дзе ён працуе, ён засмяяўся і кажа, што там, дзе маюцца прыгожыя рэчы. У гэты вечар ён мне сказаў, што калі мне патрэбна модная адзежа і абутак, то ён можа дапамагчы. Я параілася з мамай і вырашыла купіць сабе лакавыя туфлі. Калі я яму сказала пра гэта, ён засмяяўся і кажа: «Навошта ж з гарматы па вераб’ях страляць? Спытай у сябровак, каму што трэба, бяры грошы, пад’едзем на адну з маіх баз і там усё возьмем. Я ж ведаю вас, дзяўчат: варта адной з’явіцца ў новых туфлях, як усе пачнуць прыставаць да цябе, каб дастала такія ж». Не спадабалася мне тады гэта гутарка, і я перадумала купляць. Ён, напэўна, адчуў гэта, мы яшчэ разы два сустрэліся і больш не бачыліся.

— Вы яго яшчэ дзе-небудзь сустракалі?

— Бачыла. Ён разам з нейкім хлопцам аднойчы ехаў у трамваі. Я ўвайшла ў вагон, а яны ў гэты момант праходзілі міма, пра штосьці размаўлялі і весела смяяліся. Выйшлі яны з трамвая на Даўгабродскай. Перайшлі вуліцу і пайшлі ў бок Камароўкі. Калі трамвай паехаў, то я ўбачыла іх зноў. Яны ўваходзілі ў пад’езд вялікага дома.

— Вы запомнілі, у які пад’езд яны ўвайшлі?

— Так, запомніла. Я магу, калі хочаце, паказаць.

— Больш нідзе яго не сустракалі?

— Не.

— А як выглядаў яго знаёмы?

— Я яго бачыла мімаходзь, але калі б сустрэла, напэўна б пазнала. А вось Жору я запомніла добра. Калі хочаце, магу намаляваць.

— Давайце, — адказаў Славін, — паспрабуйце! Вось вам папера, аловак, уладкоўвайцеся ямчэй за сталом і пачынайце, а мы пакуль з Аняй пагутарым.

Славін сеў за стол Падрэзава, а Лябедзька ўладкавалася насупраць. Уладзімір спытаў:

— Аня, як вы думаеце, адкуль у Ірыны аказалася пяць тысяч рублёў?

— Напэўна, бацькі далі.

— Не, яны бачылі, што ў яе з’явілася больш за пяць тысяч рублёў, але што гэта за грошы — не ведаюць. Я вас хачу папрасіць, Аня, каб вы спыталі, ці не даваў хто-небудзь з дзяўчат Ірыне грошай, каб яна купіла якія-небудзь рэчы.

— Вы лічыце, што гэты бандыт прапанаваў ёй купіць штосьці?

— Так, лічу.

— Добра, я пагавару з дзяўчатамі.

— І яшчэ. Паспрабуйце знайсці як мага больш людзей, хто ведае ў твар Жору, а таксама тых, каму Ірына магла расказаць пра яго.

Рыпнулі дзверы, і Славін убачыў сястру.

— Валодзя, можна цябе на хвілінку?

Славін папрасіў у дзяўчыны прабачэння і выйшаў у калідор, а Жэня пада­ла яму лісток паперы. Ён разгарнуў яго і ўбачыў, што гэта тэлеграма. Прачытаў і радасна зірнуў на сястру:

— Значыць, прыязджае?

— Так, у сем трыццаць раніцы. Можна я пайду разам з табой яе сустракаць?

— Паглядзім. Ну, а зараз бяжы дамоў, сястрычка, рыхтуйцеся да сустрэчы, а я пайшоў працаваць.

У кабінеце Сваткова якраз скончыла маляваць.

— Усё, гатова. Паглядзіце!

Лейтэнант ужо даўно запомніў прыкметы Жоры і ўяўляў яго твар, але калі ён узяў малюнак, быў моцна здзіўлены: хлопец выглядаў менавіта так, як ён і думаў.