Николай Чергинец - За секунду да выстралу

— Я сёння правяраю выкананне пашпартнага рэжыму жыхарамі вашага пад’езда. Прад’явіце, калі ласка, ваш пашпарт!

Астахава моўчкі падышла да канапы, з-пад яе дастала невялікую сумачку, выняла адтуль пашпарт.

— Колькі чалавек пражывае ў гэтай кватэры?

— Я адна. і яшчэ сын мой, а больш нікога.

— Я ў вас, па-мойму, ні разу не быў?

— Так, вы ў гэтай кватэры першы раз.

Кваша раскрыў пашпарт і ўслых прачытаў:

— Астахава Вера Валяр’янаўна. Так. Дзе вы працуеце?

— У клубе будаўнікоў.

Славін, стараючыся стрымаць хваляванне, зрабіў выгляд, што яго штосьці зацікавіла там, за акном, дзе далёка ўнізе з грукатам праносіліся трамваі, аўтамашыны, спяшаліся па сваіх справах людзі. А сам увесь напружыўся, чакаючы наступнага пытання. Кваша, запісваючы дадзеныя, спытаў:

— Кім вы працуеце?

— Буфетчыцай.

— З якога часу?

— З моманту адкрыцця клуба, з сорак пятага.

— А чаму сёння не на рабоце?

— Клуб зачынілі на рамонт, зараз я працую праз дзень у сталовай на Камароўскім рынку.

Кваша знайшоў момант і паглядзеў на Славіна. У яго вачах стаяла нямое пытанне: пачынаць пра галоўнае? Славін ледзь прыкметна кіўнуў галавой. Кваша пайшоў у наступленне:

— Вера Валяр’янаўна, да вас у кватэру часта госці прыходзяць?

— Якія госці?

— Розныя, я маю на ўвазе, у першую чаргу, мужчын.

— Ну, бывае, хто-небудзь са знаёмых зойдзе, а што тут такога? Я чалавек дарослы і магу да сябе запрашаць каго захачу.

— Вядома, можаце. Я не пра гэта. Скажыце, хто ў вас учора быў?

— Учора? Ну, заходзіў знаёмы адзін.

— Хто ён? Як яго прозвішча, імя?

— Я з ім пазнаёмілася нядаўна і прозвішча не ведаю, а клічуць яго Леанідам. Ён працуе дзесьці на чыгунцы.

— А Жора ў вас даўно быў? — нечакана спытаў Славін. Ён яшчэ сам не ведаў, чаму ён гэта робіць, але дзесьці падспудна ў яго з’явілася думка, што трэба рызыкаваць і прымусіць жанчыну казаць праўду.

Астахава перапытала:

— Які Жора?

— Высокі, сімпатычны, модна апрануты. Увесну ён у скураным паліто хадзіў. Калі мяне не падводзіць памяць, вы з ім пазнаёміліся ў клубе будаўнікоў.

— А. гэты Жора? Так, даўно, ужо тыдні два прайшло, а можа, нават больш.

— Ён адзін да вас прыходзіць ці з сябрамі?

— Як калі. Некалькі разоў з ім Толя прыходзіў, а апошнія два ці тры разы ён адзін быў у мяне.

Славін падышоў амаль ушчыльную да Астахавай.

— Вера Валяр’янаўна, я загаварыўся і забыўся прадставіцца: старшы оперупаўнаважаны крымінальнага вышуку Славін. Скажыце, якія рэчы ці прадметы вам дарыў Жора?

Славін спецыяльна так сцвярджальна задаў пытанне. Астахава завагалася, і гэта пераканала Уладзіміра, што ён на правільным шляху.

— Ды вы не саромейцеся, смела кажыце. Калі мы вас пра гэта пытаем, то, напэўна, штосьці нам вядома.

— Так, ён мне прадаў сёе-тое, але не дарыў.

— І што ж ён вам прадаў?

— Пярсцёнак і плашч.

— А што яшчэ?

— Больш нічога, чэснае слова.

— Пакажыце мне пярсцёнак і плашч.

— Калі ласка. — Астахава падышла да шафы і дастала светла-карычневы плашч. Славін добра памятаў, што ў Лазаркевіч злачынец забраў светлакарычневы плашч сорак шостага памеру, спытаў:

— Які памер гэтага плашча?

— Сорак шосты.

— Так, а пярсцёнак у вас дзе?

— Ды вось ён, — гаспадыня працягнула Славіну сваю правую руку, на адным з пальцаў быў залаты пярсцёнак з рубінам.

Уладзімір таксама добра памятаў, што ў пацярпелай быў менавіта такі ж пярсцёнак: залаты з рубінам. Лейтэнант спытаў:

— Вы прозвішча Жоры ведаеце?

— Не, ён не казаў.

— А што ён вам пра сябе расказваў?

— Нічога істотнага. Казаў, што на нейкай базе працуе і мае вялікія сувязі.

— А не прапаноўваў ён вам купіць у яго на базе модныя прыгожыя рэчы?

— Прапаноўваў. Казаў, што там у яго шмат замежнай вопраткі, абутку.

— Прозвішча яго сябра таксама не ведаеце?

— Ён у нас у клубе працаваў электрыкам па сумяшчальніцтве, але прозвішча я яго не ведаю.

— А яго асноўная праца?

— Я не ведаю.

— Добра, Вера Валяр’янаўна, збірайцеся і хадзем з намі.

— Куды?

— У міліцыю. Нам трэба вас дапытаць. Вазьміце з сабой плашч і пярсцё­нак, якія купілі ў Жоры.

У аддзяленні Уладзімір адразу ж прыступіў да допыту Астахавай. Тая паводзіла сябе спакойна і не вельмі засмуцілася, калі Славін запрасіў да сябе ў кабінет дваіх панятых і склаў пратакол аб тым, што ў яе забралі плашч і пярсцёнак. Калі яны зноў засталіся адны, Славін спытаў:

— Вера Валяр’янаўна, а Жора не казаў, калі зноў прыйдзе да вас?

— Ён сказаў, што з’язджае кудысьці і яго ў горадзе не будзе каля месяца. Папярэдзіў мяне, каб я рыхтавала больш грошай, і ён, як прыедзе, звозіць мяне на базу.

— Як вы думаеце, у яго, акрамя Анатоля, сябры яшчэ ёсць?

— Адкуль мне ведаць, хто з іх сябра, а хто не.

— Вам хто-небудзь з іх знаёмы?

— Нікога. Памятаю, ён і Толік запрасілі мяне з імі пайсці на возера. Я пайшла, а потым шкадавала. Там гэтулькі ў іх аказалася знаёмых, што проста жах.

Славін вырашыў пагаварыць з жанчынай адкрыта. Калі Астахава скажа Жоры пра тое, што ў яе забралі пярсцёнак і плашч, той адразу ж пра ўсё здагадаецца. Уладзімір разумеў, што з яе дапамогай будзе лягчэй злавіць злачынцу. Ён адклаў у бок паперу і загаварыў:

— Вера Валяр’янаўна, я вам адкрыю адзін сакрэт, але вы павінны пра гэта маўчаць. Зразумела?

— Вядома, зразумела, я нікому нічога не раскажу.

— Справа ў тым, што Жора — ашуканец, і не проста ашуканец, а рабаўнікашуканец. Ён знаёміцца з маладымі жанчынамі, уваходзіць да іх у давер, прапануе ім, гэтак жа як і вам прапанаваў, дапамагчы што купіць з модных рэчаў, а калі дзяўчына падрыхтоўвае грошы, нападае на сваю ахвяру і рабуе. Такім чынам ён ужо прывабіў у лес адну дзяўчыну, моцна збіў яе, забраў вялікую суму грошай, а таксама плашч і пярсцёнак, якія мы забралі ў вас, і схаваўся.

— А дзяўчына?

— Дзяўчыну кінуў у лесе, ён лічыў, што забіў яе, але, на шчасце, памыліўся, яна жывая. Я вам расказваю пра гэта, па-першае, таму, што цалкам магчыма, ён рыхтуе тое ж самае і для вас. Па-другое, я хачу, каб вы мне паверылі і дапамаглі нам яго злавіць. Ну, як, згодны?

— Калі ён бандыт, то якая можа быць гаворка, вядома, згодна. Што мне трэба рабіць?

— Пакуль нічога, — усміхнуўся лейтэнант, — сядзець у вольны ад працы час дома і чакаць яго. Калі ён з’явіцца, пра пярсцёнак і плашч — ні слова. Ён, напэўна, будзе пытаць, ці ёсць у вас грошы. Скажыце, што ёсць, але захоўваеце вы іх не дома, і дамовіцеся, што паедзеце з ім на базу на наступны дзень. Пасля таго, як ён пойдзе, вы павінны тэрмінова адшукаць мяне.

— А як я вас знайду?

Уладзімір напісаў на паперы тэлефон і працягнуў жанчыне:

— Вось вам нумар тэлефона нашага дзяжурнага. Праз яго вы і перадайце ўсё, што захочаце мне сказаць. Ну, а зараз дзякуй, вы свабодны.