Кацярына Мядзведзева - Лекі ад кахання

Але аднойчы ўсё змянілася.

Аднойчы на досвітку з пакоя Анжалікі раздаўся жудасны лямант. I калі Томас, малюючы ва ўяўленні страшныя карціны (цмокі, забойцы, столь абвалілася), без стуку ўварваўся ў дзявочую спальню, перад яго вачамі паўстала прыемная карціна: перапуджаная, смешная, з распушчанымі валасамі, у беласнежнай кашулі з фальбонкамі, Анжаліка балансавала на крэсле i лямантавала на ўсе жылы, паказваючы на падлогу, дзе валялася разгорнутая кніга.

Цмокам i забойцам апынулася нават не мыш, а ўсяго толькі маленькая станожка, што жыла ў кнізе i не па сваёй волі трапіла з волкага бібліятэчнага кнігасховішча сюды, у царства цеплыні i святла. Выканаўшы эпізадычную ролю, яна паспешна схавалася між масніц. А вось Томас схавацца не спяшаўся. Ужо занадта прывабная была Анжаліка, у белым і напаўпразрыстым, з раскошнай грывай цёмных валасоў, без строгіх акуляраў, прыгожая і зусім не страшная. Цудоўнае стварэнне! Багіня! Фея!

Але тут Багіня i Фея, саскочыўшы з крэсла, схапіла свае валасы, згарнула іх у тугі пучок i бязлітасна працяла шпількай. Потым надзела акуляры i паглядзела на Томаса гнеўным позіркам, нібы спрабавала яго спапяліць. I зноў ператварылася ў ранейшую Анжаліку, з-за чаго Томас паспяшаўся знікнуць як мага хутчэй. Але ў памяці ён захаваў успамін пра яе пяшчотную, безабаронную прыгажосць.

Гэты эпізод паспяхова давяршыў тое, што пачало адбывацца ўжо даўно. Томас закахаўся.

Пасля вячэры, жадаючы разабрацца ў сваіх пачуццях — ці проста нянудна правесці адвячорак за лёгкім чытвом, ён узяў у хатняй бібліятэцы кнігу прафесара ІІІпіца «Анатомія кахання».

— Ці не занадта сур'ёзнае чытанне на ноч? — усміхнуўся прафесар.

— Вядомы факт: чым больш складаная кніга, тым хутчэй заснеш, — адказаў Томас. Прафесар пасмяяўся і ўпотай занёс гэтае выслоўе ў нататнік, каб працытаваць потым у перавыданні сваёй кнігі «Розум i яго адсутнасць», у раздзеле пра тупасць i ленасць розуму.

Не сказаць, каб прафесар лічыў Томаса такім ужо тупіцам. Ён усяго толькі разумеў, што кожнаму — сваё: камусьці рабіць дзёрзкія навуковыя адкрыцці, а камусьці круціць абаранак ды пад капот зазіраць. Для свайго сацыяльнага кола Томас выглядаў нават залішне разумным, і прафесар ганарыўся тым, што займеў гэткага кемлівага кіроўцу. Зірніце, нават на лекцыях і семінарах часам паседжвае, слухае меркаванні і спрэчкі, штосьці запісвае ў сшытак. Прафесар адчуваў таемны гонар, што сілай свайго красамоўства змог прыцягнуць да навукі рабочага неадукаванага чалавека, прышчапіў яму цягу да ведаў.

Па дарозе дахаты яны таксама вялі навуковыя гутаркі. Усё больш — пра каханне. Бо, як вядома, «Анатомія кахання» вытрымала чатыры перавыданні і карысталася велізарным попытам, асабліва сярод юнацтва. У гэтай кнізе было расказана ўсё пра каханне — умовы ўзнікнення, прычыны згасання, падвіды, стадыі і катэгорыі. А ў заключнай частцы, што звалася «Лекі ад кахання», прафесар сцвярджаў, што хоць каханне і хімічны працэс, але лекаў ад яго няма. Менавіта з гэтым вельмі хацелася паспрачацца Томасу.

— Прафесар, а ці праводзіліся даследаванні? Ці спрабавалі людзі вылечыцца ад кахання? Якімі спосабамі, як доўга, які працэнт няўдач? — пытаўся ён.

— Вядома ж, не праводзіліся, — усміхаўся прафесар. — Паспрабуйце знайсці добраахвотнікаў! Хто ж захоча пазбавіцца ад свайго кахання?

— Але ж можна знайсці чалавека, які пакутуе ад непадзеленых пачуццяў, і паспрабаваць яго вылечыць.

— Ну што ж, шукайце ахвяру, — жартаўліва блаславіў яго прафесар. — Магу быць вашым навуковым кіраўніком у гэтым цікавым эксперыменце. Але скажу адразу — вас чакае параза! Ужо лепш адразу назапасьцеся чароўнымі яблыкамі са Скалы Закаханых.

Прафесар Шпіц лічыў сябе знаўцам ва ўсім, што датычылася чалавечых пачуццяў і эмоцый, а таксама рысаў характару. Яго шматтомная «Тэорыя пачуццяў» стаяла ў гасцёўні ў лепшай кніжнай шафе і не без гонару паблісквала пазалочанымі карашкамі. Прафесар пісаў па кнізе ў год. Нянавісць, зайздрасць, аптымізм, сарамлівасць, пунктуальнасць, рэўнасць, скупасць, дабрыня. Пра каханне ён напісаў даўно, яшчэ ў маладосці, а з узростам больш значэння надаваў такім паняццям як мудрасць, досвед, сузіранне. Цяпер жа ён пісаў кнігу пра інтуіцыю. Лічыў сябе незвычайна празорлівым, спяшаўся перадаць свае веды будучым пакаленням, і праца яго налічвала ўжо пяцьсот старонак, хоць не падышла яшчэ і да сярэдзіны. Але інтуіцыя падказвала прафесару, што ён на правільным шляху.

Інтуіцыя наогул любіла падказваць прафесару.

— Маё шостае пачуццё шэпча, што дажджу сягоння не будзе, таму парасон я не бяру, — казаў ён і адпраўляўся на пешы шпацыр.

— Наш празорлівец ізноў ашукаўся, — круціла галавой фрау Шпіц, калі праз паўгадзіны ў акно пачыналі стукаць тоўстыя кроплі. Даводзілася Томасу садзіцца за руль і, узіраючыся ў заслону дажджу, вышукваць на спусцелых вулачках змоклага прафесара.

Але прафесар не маркоціўся. Абсушыўшыся каля каміна і прыняўшы чарачку, каб сагрэцца, ён працягваў дзяліцца з Томасам сваімі каштоўнымі назіраннямі.

— Маё шостае пачуццё падказвае, што Анжаліка з галавой сышла ў навуку. Дзяўчынка з раніцы да вечара за кнігай, напрацоўвае тэарэтычную базу, — казаў ён.

Фрау Шпіц не мела такой моцнай інтуіцыі, як яе муж, але да праўды падбіралася значна бліжэй.

— Матчына сэрца падказвае мне, што Анжаліка закахалася, — неяк між іншым прагаварыла яна, калі Томас вёз яе на рынак па пастарнак і буракі. — Я не ведаю падрабязнасцей, але яна перапісваецца і сустракаецца з кімсьці ўжо некалькі гадоў...

Фрау казала так, быццам адказвала на зададзенае Томасам пытанне, і ён здзівіўся: няўжо яго закаханасць такая відавочная? Паставіўшы машыну ў гараж, ён улёгся на траўцы ў садзе i прыняўся ўспамінаць ды супастаўляць. Тэлефонныя гутаркі па міжгародняй лініі. Рэдкія і нядоўгія знікненні Анжалікі, заўсёды па суботах, калі яна асабліва прыхарошвалася і радавалася, а вярталася чамусьці з заплаканымі вачамі. I гэтыя сінія канверты, што раз ці два на тыдзень прыносіў паштальён. I лісты, што яна кожны дзень кідала ў паштовую скрыню насупраць хаты...

Мазаіка склалася. Томас спахмурнеў. Выходзіць, яго сапернік — зусім не навука, а самы звычайны «просты смяротны»?

Зрэшты, засмучэнне Томас лічыў самым непрадуктыўным відам дзейнасці, таму неўзабаве ад назіранняў і перажыванняў перайшоў да аналізу і высноў. Здаецца, каханне Анжалікі не ўзаемнае. Інакш не была б дзяўчына такая знерваваная, ды і даўно б ужо выйшла замуж. А калі каханне прыносіць адны слёзы і ўздыхі, значыць, ад гэтага кахання трэба вылечыць. Бо каханне — гэта як хвароба. I ад яго павінны быць лекі. Тэорыя Томаса была простая: пераключыць думкі дзяўчыны на нешта іншае, заняць яе чым-небудзь. Фіксацыя на новых уражаннях, адным словам — сублімацыя.