Кацярына Мядзведзева - Лекі ад кахання

Спіс магчымых заняткаў быў для пачатку невялікі:

— спорт (шахматы);

— фізічная праца на свежым паветры (праполка прафесарскага гарода);

— прыродазнаўчыя навукі (лекцыя пра выдатных навукоўцаў-фізікаў);

— гуманітарныя навукі (вывучэнне замежнай мовы, найлепей — складанай);

— творчасць (вершаскладанне, жывапіс).

Самым хісткім пунктам плана было пераканаць Анжаліку ўдзельнічаць у эксперыменце. Сказаць ёй праўду Томас не асмеліўся: наўрад ці яна захоча пазбавіцца ад свайго, хай сабе i не ўзаемнага, кахання. Тут на дапамогу яму прыйшоў прафесар. У канфідэнцыяльнай гутарцы самнасам ён папрасіў Анжаліку ўдзяліць трохі ўвагі Томасу, заняцца яго адукацыяй. Сэрца ў Анжалікі было добрае, і яна пагадзілася. Тым больш што гэты дзіўны кіроўца, які шмат чытае, разважае і задае няпростыя пытанні, даўно не даваў ёй спакою. Такім чынам, яна думала, што праводзіць эксперымент па акультурванні «простага смяротнага», і не падазравала, што сама з'яўляецца аб'ектам эксперыменту.

Але, на жаль, эксперымент праваліўся. Чым бы ні была занята Анжаліка, думкі яе нязменна круціліся вакол адной толькі тэмы і абстрагавацца не збіраліся. Гуляючы ў шахматы, яна не магла нападаць на ферзя, бо гэта ж каралева, і калі яе забіць, кароль будзе няўцешны! Праполваючы бручку, яна выводзіла палачкай на зямлі загадкавыя ініцыялы. Калі малявала, выходзілі толькі чырвоныя сэрцы, працятыя стрэламі. Практыкуючыся ў версіфікацыі, Анжаліка рупліва шукала рыфмы, — чаканне, вяртанне, прызнанне... I вывучаючы замежную мову, адразу спытала, як будзе «я цябе кахаю».

— Ninakupenda, — адказаў Томас, гледзячы ёй у вочы. Дзяўчына збянтэжылася, ён таксама, урок быў сапсаваны, і ніякіх новых слоў яны больш не вучылі.

Ажывілася Анжаліка толькі на занятках па фізіцы:

— Томас, я раскажу вам сёння пра вечны рухавік!

— О, гэты міф не дае жыцця вынаходнікам ужо шмат стагоддзяў, — сказаў Томас з усмешкай.

— Трэба быць геніем, каб яго вынайсці, — без усмешкі адказала яна. — I дзень, калі свету будзе паказана адкрыццё, ужо не за гарамі.

— Баюся вас расчараваць, але вечны рухавік вынайсці немагчыма, і гэта ведае кожны, хто чуў пра закон захавання энергіі.

— Гэта вы так думаеце, — «бо вы просты смяротны», ледзь не дадала яна. — А ёсць людзі, якія апярэджваюць свой час і робяць немагчымае!

— Можа, вы нават знаёмыя з адным такім геніем? — усміхнуўся Томас.

I па тым, як яна раптам запнулася і разгубілася, зразумеў, што неспадзявана патрапіў у цэль. I што, хутчэй за ўсё, Анжаліка закаханая ў нейкага фізіка-тэарэтыка, які жыве, мяркуючы па сініх канвертах, дзесьці ў іншым горадзе i — ну ці не смех? — вынаходзіць Perpetuum Mobile.

Томасу ніколі не хацелася быць шпіёнам. Але менавіта шпіёнам ён пачуваў сябе, калі таемна выкраў пакінутую Анжалікай кніжку, маладушна замкнуўся з ёй у ванным пакоі і хутка перапісаў адрас з сіняга канверціка. Усярэдзіне кніжкі выявілася таксама абгорнутая ў залацістую паперку ад чаю фатаграфія нейкай персоны мужчынскага полу, з подпісам: «Каханне да цябе — вечны рухавік майго жыцця». Слова «жыццё» было напісана праз адну «ц», а ў слове «вечны» прысутнічаў мяккі знак. I спахмурнелы Томас ізноў паяснеў.

Кажуць, што найбольш цікаўныя істоты — кошкі i жанчыны. Усё гэта глупства. Мужчыны цікаўныя не менш. Праседзеўшы пару дзён як на іголках, Томас пачаў дзейнічаць. Для пачатку ён праверыў імя і прозвішча з сіняга канверціка ў каталогу ўніверсітэцкай бібліятэкі. Як і чакалася, ніводнай навуковай працы, манаграфіі ці нават артыкульчыка ў часопісе ў гэтага таямнічага карэспандэнта не выявілася. У каталогу навукоўцаў, якія прыязджалі на канферэнцыі за апошнія дзесяць гадоў, яго не было таксама, як і ў спісах супрацоўнікаў універсітэта, ад рэктара і да падсобнага рабочага ўніверсітэцкай сталовай. I толькі ў адным дакуменце Томас адкапаў-такі прозвішча саперніка: гэта была зборная табліца саіскальнікаў, якія прэтэндавалі на вакантныя пасады малодшых выкладчыкаў і лабарантаў, але правалілі іспыты. Герой-вынаходнік апынуўся настаўнікам фізікі з суседняга мястэчка N. Тры дні Томас хадзіў, пераварваючы новыя веды, а на чацвёрты (якраз была нядзеля, таму паслугі шафёра прафесару не патрабаваліся) не вытрымаў, адпрасіўся і паехаў у горад N на азнаямленчую экскурсію.

За акенцам электрычкі мільгалі зялёныя сенажаці з чорна-белымі каровамі, залатыя палі і чырвоныя дахі вясковых хат. Але любавацца буколікай Томасу замінала непрыемнае пачуццё, якое на­ведала яго яшчэ на вакзале i разам з ім села ў вагон. Пачуццём гэтым быў сумнеў. Ці правільна ён робіць, што ўмешваецца ў асабістае жыццё фрэкен Шпіц? Навошта ён шпіёніць? Што будзе далей? Томас не ведаў. Напэўна, яму проста хацелася ўбачыць свайго саперніка. Калі гэта чалавек годны, Томас з'едзе з горада і не стане замінаць эпісталярнаму шчасцю Анжалікі. Але як пазнаеш, ці год­ны чалавек, разглядаючы яго фатаграфію ці падлічваючы памылкі ў яго лісце? I ці годны чалавек ты сам, калі робіш усё гэта? Цяпер Томас уяўляў сабой яскравы прыклад «чалавека бязглуздага», апісанага прафесарам Шпіцам у трынаццатым томе яго анталогіі, у частцы «Несусветная дурасць». Ён прагнуў дзеянняў, але не разумеў, якіх.

Ужо ў горадзе N, не прыдумаўшы ніякага плана, ён патэлефанаваў настаўніку на дамашні нумар. Прыемны жаночы голас адказаў, што настаўніка няма дома, а шукаць яго трэба на нядзельным пасяджэнні юных аматараў фізікі, якое праходзіць у актавай зале школы. Праз дзесяць хвілін То­мас ужо стаяў на ганку школы і любаваўся вялікім замком на дзвярах. Азадачаны, ён паплёўся па незнаёмых вулачках і завярнуў у першае ж кафэ, што трапіла на шляху (не выключана, што адзінае на ўвесь гарадок), каб выпіць какавы і сабрацца з думкамі. Думкі не збіраліся. Сёрбаючы гарачы напой, Томас ужо быў вырашыў кінуць сваю задуму i вяртацца на вакзал, як раптам у кафэ ўвайшоў чалавек, аднекуль Томасу знаёмы. Пасля двух глыткоў какавы Томас сцяміў — гэта ж той самы «Вечны рухавік»! Ён выглядаў зусім як на фатаграфіі: доўгі нос, залысіны, акуляры i пад акулярамі — вочы, на першы погляд, вельмі разумныя. Зрэшты, дзе ж вы бачылі настаўніка фізікі ды з неразумнымі вачамі?

Ён замовіў сабе куфель піва і, агледзеўшы перапоўненую залу, накіраваўся да століка Томаса.

— Не занята ў вас?

— Калі ласка! — Томас зрабіў запрашальны жэст.

Першы куфель знік у маўчанні. Другі таксама. А вось пасля трэцяга куфля візаві Томаса зрабіўся гаваркім.

— Вы ж не мясцовы? — спытаў ён.

— У вас надзвычайная інтуіцыя, — кіўнуў Томас. — Як вы здагадаліся?

— Мясцовыя ніколі ў жыцці не заказваюць тут какаву, — хмыкнуў настаўнік. — Няма сэнсу сыходзіць у нядзелю з хаты, прэч ад жонкі i дзяцей, каб сербануць какавы. У нас тут і ў галаву нікому гэта не прыйдзе.