Максим Дзевенис - Польские сказки / Baśnie polskie

Wkrótce poganie otoczyli zamek(вскоре язычники = неверные окружили замок; poganin – язычник ) , rycerze i czeladź czeka na pana(рыцари и челядь ждут господина; czekać na kogoś, coś – ждать кого-л., что-л. ) , co im przewodził do bitwy i do zwycięstwa(что ими руководил в битве и /в/ победе; przewodzić komuś, czemuś – предводительствовать; руководить кем-л., чем-л. ) . Ale czekają na próżno(но ждут напрасно; na próżno – напрасно ) ! On mężny rycerz(оный мужественный рыцарь) , usłyszawszy szczęk oręża(услышав лязг оружия) , gwar żołnierzy(гомон солдат; gwar – шум, гомон ) , rżenie koni(ржание коней; rżeć – ржать ) , uciekł na zamku poddasze i stąd dopiero dojrzał mnogie pogańskie zastępy(убежал на чердак замка и только оттуда увидел многочисленные отряды неверных: «языческие отряды», uciec – убежать; mnogi – книжн. многочисленный, zastęp – книжн. отряд ).

Wtedy przypomniał sobie dawne wyprawy(тогда он вспомнил прежние походы; wyprawa – экспедиция, поход ) , zwycięstwa i sławę imienia swego(победы и славу своего имени; imię – имя ) . Jak bóbr zapłakał rzewnymi łzami(горько заплакал; rzewny – чувствительный, сентиментальный; трогательный; płakać rzewnymi łzami – горько плакать; płakać jak bóbr – горько плакать, рыдать в три ручья, разливаться ручьём ) , westchnął i mówi żałośnie(вздохнул и говорит печально; żałośnie – плачевно; жалобно, печально ):

Wkrótce poganie otoczyli zamek, rycerze i czeladź czeka na pana, co im przewodził do bitwy i do zwycięstwa. Ale czekają na próżno! On mężny rycerz, usłyszawszy szczęk oręża, gwar żołnierzy, rżenie koni, uciekł na zamku poddasze i stąd dopiero dojrzał mnogie pogańskie zastępy.

Wtedy przypomniał sobie dawne wyprawy, zwycięstwa i sławę imienia swego. Jak bóbr zapłakał rzewnymi łzami, westchnął i mówi żałośnie:

– Bożeż mój(Боже ж /ты/ мой) , Boże(Боже) ! daj mi odwagę(дай мне отвагу) , przywróć mi siłę i męstwo(верни мне силу и мужество) ! Sztandary moje na polu bitwy już powiewają od dawna(знамёна мои с давних пор развеваются на поле битвы; sztandar – знамя; od dawna – с давних пор ) , a pan ich(а их хозяин) , dawniej zawsze na czele(прежде всегда впереди; czoło – лоб; na czele – впереди ) , dziś jak dziewczę bojaźliwy(сегодня как девушка пугливый) , z dymnika swojego zamku patrzy na zastępy swoje(из слухового окна своего замка смотрит на свои отряды; dymnik – слуховое окно ) ! Wróć mi serce(верни мне сердце) , by nie drżało(чтобы оно не дрожало) – wróć mi siłę(верни мне силу) , abym zbroję mógł udźwignąć(чтобы я мог поднять доспехи) ! Odżyw ciało czerstwością(оживи тело бодростью, odżywić – подкормить; уст. оживить ) i daj zwycięstwo(и дай победу).

– Bożeż mój, Boże! daj mi odwagę, przywróć mi siłę i męstwo! Sztandary moje na polu bitwy już powiewają od dawna, a pan ich, dawniej zawsze na czele, dziś jak dziewczę bojaźliwy, z dymnika swojego zamku patrzy na zastępy swoje! Wróć mi serce, by nie drżało – wróć mi siłę, abym zbroję mógł udźwignąć! Odżyw ciało czerstwością i daj zwycięstwo.

Wspomnienia te budzą go jak ze snu(эти воспоминания будят его как ото сна) , wraca śpiesznie do komnaty(возвращается поспешно в покой) , chwyta zbroję(хватает латы) , dosiada rumaka i wyjeżdża przez bramę(садится на коня и выезжает через ворота; dosiadać czegoś – садиться /на мотоцикл, лошадь/, rumak – поэт. конь ) . Strażnik z radością powitał pana i brzmieniem trąby zapowiedział jego wyjazd(стражник с радостью приветствовал господина и звуком трубы объявил о его выезде; brzmienie – звучание, звук; zapowiedzieć coś – объявить о чём-л. ) . Śpieszy(спешит) , lecz ciągła bojaźń myśl mu i serce osiadła(но непрерывная боязнь/страх заволокла ему мысль и сердце; ciągły – непрерывный, постоянный; osiąść – перен. покрыть, заволочь ) . A gdy rycerstwo odważnie rzuca się na zastęp pogan(а когда отважные рыцари бросаются на отряд неверных; rycerstwo – рыцарство, рыцари ) , pan zamku w trwodze zawraca swego bieguna i ucieka w gród warowny(хозяин замка в тревоге поворачивает назад своего рысака и убегает = скачет прочь в укреплённый замок; zawracać – поворачивать /назад/; gród – укреплённое поселение, город, замок ).

Wspomnienia te budzą go jak ze snu, wraca śpiesznie do komnaty, chwyta zbroję, dosiada rumaka i wyjeżdża przez bramę. Strażnik z radością powitał pana i brzmieniem trąby zapowiedział jego wyjazd. Śpieszy, lecz ciągła bojaźń myśl mu i serce osiadła. A gdy rycerstwo odważnie rzuca się na zastęp pogan, pan zamku w trwodze zawraca swego bieguna i ucieka w gród warowny.

Choć wbiegł do zamku zdyszały i za grubymi murami nie pozbył trwogi tajemnej(хотя он влетел в замок запыхавшись, и за толстыми стенами не избавился от тайной = таинственной тревоги; zdyszeć się – запыхаться; pozbyć się kogoś, czegoś – избавиться от кого-л., чего-л.; tajemny – тайный ) , skacze z konia(прыгает = спрыгивает с коня; skakać – прыгать ) , ucieka do żelaznego lochu i tam omdlały czeka niesławnej śmierci(убегает в железный подвал и там, обессиленный, ждёт бесславной смерти; omdleć – потерять сознание; ослабеть, обессилеть ).

Rycerstwo jego przecież pobiło pogan(его рыцари всё же разбили неверных) , a strażnik z wysokiej baszty powitał zwycięskie chorągwie wracające do zamku(а стражник с высокой башни приветствовал победные знамёна, возвращающиеся в замок; zwycięstwo – победа ) . Wszyscy, zdziwieni haniebną ucieczką pana zamku(все, удивлённые позорным бегством хозяина замка; hańba – позор ) , szukali go długo na próżno i znaleźli w lochu na poły umarłego(долго напрасно его искали и нашли в подвале наполовину мёртвого; na poły – наполовину; umarły – умерший, мёртвый ).

Choć wbiegł do zamku zdyszały i za grubymi murami nie pozbył trwogi tajemnej, skacze z konia, ucieka do żelaznego lochu i tam omdlały czeka niesławnej śmierci.

Rycerstwo jego przecież pobiło pogan, a strażnik z wysokiej baszty powitał zwycięskie chorągwie wracające do zamku. Wszyscy, zdziwieni haniebną ucieczką pana zamku, szukali go długo na próżno i znaleźli w lochu na poły umarłego.

Niedługo żył nieszczęśliwy rycerz(недолго жил несчастный рыцарь) , całą zimę grzał ciało drżące zawsze przy kominie(всю зиму грел дрожащее тело всегда у печной трубы; komin – дымоход; труба /печная/ ).

Wiosna nastała(настала весна) , roztworzył okno(он отворил окно) , chcąc odetchnąć słońcem maja(желая вздохнуть солнцем мая) . Jaskółka(ласточка) , co na poddaszu ulepiła gniazdko swoje(что на чердаке слепила своё гнездо) , w przelocie czarniawym skrzydłem uderzyła go po skroni(в перелёте = в полёте черноватым крылом ударила его по виску; przelot – перелёт ).

Niedługo żył nieszczęśliwy rycerz, całą zimę grzał ciało drżące zawsze przy kominie.

Wiosna nastała, roztworzył okno, chcąc odetchnąć słońcem maja. Jaskółka, co na poddaszu ulepiła gniazdko swoje, w przelocie czarniawym skrzydłem uderzyła go po skroni.

Cios był dla niego śmiertelny(удар был для него смертельным) , upadł jak gromem rażony i po krótkiej męce skonał(упал как громом поражённый и после короткого мучения = после коротких мучений умер; razić – разить, поражать; męka – мука, мучение ).

Wszyscy pana żałowali i szczerze płakali(все хозяина жалели и искренне плакали) , nie widząc powodu(не видя причины; powód – повод, причина ) , co potrafiło go tak nagle zmienić(что смогло = могло так внезапно его изменить; potrafić – суметь, смочь ) . Aż w rok potem(пока в год = год спустя; aż – пока не ) , gdy pławiono czarownice [9] «Купание ведьм» – вид судопроизводства в XVI–XVII вв., имевший целью установить, являлась ли женщина, обвиняемая в колдовстве виновной или нет. Подозреваемую привязывали к верёвке и окунали в воду: если она при этом тонула, то была невиновной, если выплывала – была колдуньей. Другой вариант заключался в том, что голову обвиняемой держали под водой. (во время купания ведьм: «когда окунано в воду колдуний»; pławić – купать /лошадей, скот/, уст. окунать в воду ) , że deszcz długo zatrzymały(потому что дождь долго = слишком задержали; że – так как, потому что; zatrzymać – остановить; задержать ) , ona czarownica zeznała sama(оная колдунья сама дала показания; zeznać – дать показание ) , jak odmieniła serce rycerza na serce zajęcze(как изменила = подменила сердце рыцаря на заячье; odmienić – изменить ) ! – Wtedy poznali dopiero ludzie(тогда только узнали люди) , dlaczego z tak mężnego rycerza tak bojaźliwy się zrobił(почему он из так = такого мужественного рыцаря таким пугливым стал) ; szczerzej żałowali i więcej płakali(искреннее жалели и больше плакали) , a na jego mogile spalili żywcem starą czarownicę(а на его могиле сожгли живьём старую колдунью).