Максим Дзевенис - Польские сказки / Baśnie polskie

Pani Twardowska na rynku Krakowa ulepiła z gliny domek; w nim przedawała garnki i misy. Twardowski za bogatego przebrany pana, przejeżdżając z licznym dworem, tłuc je zawsze czeladzi kazał. A kiedy żona ze złości wyklinała w pień, co żyje, on, siedząc w pięknej kolasie, śmiał się szczerze i wesoło.

Złota miał zawsze by piasku(золота у него было всегда как песка: «золота имел…»; by – зд. как ) , bo co chciał(потому что /всё/, что он хотел) , to diabeł znosił(то дьявол приносил) . Kiedy długo dokazuje(когда он /так/ долго резвится = шалил; dokazywać – резвиться, шалить ) , raz był zaszedł w bór ciemnisty bez narzędzi czarnoksięskich(однажды зашёл в тёмный дремучий лес без колдовских инструментов; był – реликт давнопрошедшего времени; zajść – зайти; bór – дремучий лес; ciemny – тёмный ) . Zaczął dumać zamyślony(начал размышлять задумчиво: «задумчивый»; dumać – книжн. думать, раздумывать, размышлять; zamyślony – задумавшийся, погружённый в размышления; задумчивый ) , nagle napada go diabeł i żąda(вдруг нападает на него дьявол и требует; napadać kogoś – нападать на кого-л. ) , aby niezwłocznie udał się prosto do Rzymu(чтобы он немедленно отправился прямо в Рим).

Złota miał zawsze by piasku, bo co chciał, to diabeł znosił. Kiedy długo dokazuje, raz był zaszedł w bór ciemnisty bez narzędzi czarnoksięskich. Zaczął dumać zamyślony; nagle napada go diabeł i żąda, aby niezwłocznie udał się prosto do Rzymu.

Rozgniewany czarnoksiężnik mocą swojego zaklęcia zmusił biesa do ucieczki(разгневанный колдун силой своего заклятия принудил беса к бегству; zmusić do czegoś – заставить что-л. сделать; принудить к чему-л.; ucieczka – бегство ) ; zgrzytając kłami ze złości wyrywa sosnę z korzeniami i tak silnie Twardowskiego uderza po nogach obu(/а/ он, скрежеща клыками от злости, вырывает сосну с корнями и так сильно ударяет Твардовского по обеих ногах = по обеим ногам; kieł – клык ) , że jedną zgruchotał całą(что одну раздробил всю; zgruchotać – сокрушить, раздробить ) . Od onej doby był kulawy i zwany odtąd powszechnie kuternogą(с оного времени он был хромой = хромым и всего его так звали: «был называем всеми хромым»; doba – пора, время; powszechnie – все, всеми; везде; kuternoga – хромой ).

Rozgniewany czarnoksiężnik mocą swojego zaklęcia zmusił biesa do ucieczki; zgrzytając kłami ze złości wyrywa sosnę z korzeniami i tak silnie Twardowskiego uderza po nogach obu, że jedną zgruchotał całą. Od onej doby był kulawy i zwany odtąd powszechnie kuternogą.

W ostatku sprzykrzywszy sobie zły duch(когда злому духу вконец надоело: «в конце сделав себе противным злой дух»; ostatek – остаток; край, конец; sprzykrzyć komuś coś – отбить охоту кому-л. к чему-л.; сделать противным кому-л. что-л.; sprzykszyłem sobie coś – мне надоело ) , czekając dość długo na duszę czarnoksiężnika(ожидая довольно долго душу колдуна; czekać na kogoś, coś – ждать, ожидать кого-л., чего-л.; dosyć – достаточно, довольно ) , przybiera postać dworzana i jak biegłego lekarza zaprasza niby do swojego pana(принимает форму/вид придворного и как искусного врача приглашает будто к своему господину; postać – вид, форма; dworzanin – придворный; biegły – сведущий, опытный; искусный ) , że potrzebuje pomocy(что он нуждается в помощи; potrzebować coś – нуждаться в чём-л. ) . Twardowski za posłańcem śpieszy do pobliskiej wioski nie wiedząc(Твардовский за посыльным спешит в близлежащую деревню, не зная; posłaniec ) , że w niej się gospoda nazywała Rzymem(что в ней постоялый двор называется «Рим»; gospoda – уст. корчма, трактир; постоялый двор ).

W ostatku sprzykrzywszy sobie zły duch, czekając dość długo na duszę czarnoksiężnika, przybiera postać dworzana i jak biegłego lekarza zaprasza niby do swojego pana, że potrzebuje pomocy. Twardowski za posłańcem śpieszy do pobliskiej wioski nie wiedząc, że w niej się gospoda nazywała Rzymem.

Skoro tylko próg przestąpił onego mieszkania(как только он переступил порог оного жилища; mieszkanie – квартира, жилище ) , mnóstwo kruków(множество воронов) , sów(сов; sowa – сова ) , puchaczy osiadło dach cały i wrzaskliwymi głosy napełniło powietrze(филинов покрыло = покрыли всю крышу и крикливыми голоса = голосами наполнили воздух; osiąść – осесть, сесть; перен. покрыть ) . Twardowski od razu poznał(Твардовский сразу распознал; od razu – сразу; poznać – узнать, распознать ) , co go może tutaj spotkać(что его может здесь постигнуть) , więc z kołyski dziecię małe(итак = поэтому из колыбели дитя малое; więc – итак, стало быть, следовательно ) , świeżo dopiero ochrzczone(только недавно крещённое; świeżo – свежо; только что, недавно; dopiero – всего лишь, едва, только; ochrzcić – окрестить, крестить ) , porywa drżący na ręce(хватает, дрожащий = дрожа на руки; drżeć – дрожать; ręka – рука ) , zaczyna piastować(начинает нянчить; piastować – книжн. носить на руках /ребёнка/, нянчить ) , gdy w własnej postaci wpada diabeł do izby(когда в собственной форме = собственной персоной врывается в комнату дьявол; wpadać – вбегать, влетать, врываться; izba – помещение, комната; postać – вид, форма; личность, лицо ).

Skoro tylko próg przestąpił onego mieszkania, mnóstwo kruków, sów, puchaczy osiadło dach cały i wrzaskliwymi głosy napełniło powietrze. Twardowski od razu poznał, co go może tutaj spotkać, więc z kołyski dziecię małe, świeżo dopiero ochrzczone, porywa drżący na ręce, zaczyna piastować, gdy w własnej postaci wpada diabeł do izby.

Chociaż był pięknie ubrany(хотя он был красиво одет) – miał kapelusz trójgraniasty(на нём была треугольная шляпа; trójgraniasty – трёхгранный; треугольный; kapelusz trójgraniasty – треугольная шляпа ) , frak niemiecki(немецкий фрак) , z długą na brzuch kamizelką(с длинной на живот жилеткой; kamizelka – жилет, жилетка ) , spodnie krótkie i obcisłe(короткие и облегающие штаны; spodnie – брюки, штаны; obcisły – обтянутый; плотно облегающий ) , a trzewiki ze sprzączkami i wstążkami(и башмаки с пряжками и ленточками) , wszyscy go poznali zaraz(все его узнали сразу) , bo wyglądały rogi spod kapelusza(потому что рога выглядывали из-под шляпы; róg – рог ) , pazury z trzewika i harcap z tyłu(когти из башмака и коса сзади; harcap – уст. коса /часть парика/; tył – зад; z tyłu – сзади ).

Chociaż był pięknie ubrany – miał kapelusz trójgraniasty, frak niemiecki, z długą na brzuch kamizelką, spodnie krótkie i obcisłe, a trzewiki ze sprzączkami i wstążkami, wszyscy go poznali zaraz, bo wyglądały rogi spod kapelusza, pazury z trzewika i harcap z tyłu.

Już chciał porwać Twardowskiego(он уже хотел схватить Твардовского) , gdy spostrzegł wielką przeszkodę(когда заметил большое = серьёзное препятствие; spostrzec – заметить, увидеть ) , bo małe dziecię na ręku(потому что = то есть малое дитя на руках) , do którego nie miał prawa(на которое он не имел права) . Ale bies wnet znalazł sposób(но бес сразу нашёл способ; znaleźć – найти ) ; przystąpił do czarownika i rzecze(подошёл к колдуну и молвит; przystąpić – подступить, подойти к кому-л.; rzec – сказать, произнести, молвить ):

– Jesteś dobry szlachcic(ты хороший шляхтич) : zatem verbum nobile debet esse stabile [7] Шляхетское слово должно быть сдержано, должно быть постоянным (лат.) . (следовательно, verbum nobile debet esse stabile ).

Już chciał porwać Twardowskiego, gdy spostrzegł wielką przeszkodę, bo małe dziecię na ręku, do którego nie miał prawa. Ale bies wnet znalazł sposób; przystąpił do czarownika i rzecze:

– Jesteś dobry szlachcic: zatem verbum nobile debet esse stabile.

Twardowski wiedząc(Твардовский, зная) , że nie może złamać szlacheckiego słowa(что он не может нарушить шляхетского слова; złamać – сломать; нарушить ) , złożył w kołyskę dziecię(положил дитя в колыбель; złożyć – сложить, положить ) , a wraz ze swym towarzyszem wylecieli wprost kominem(а = и вместе со своим товарищем вылетели = вылетел прямо дымоходом = в печную трубу; wylecieć – вылететь; komin – дымоход; труба /печная/ ).