Максим Дзевенис - Польские сказки

Żal mu szczery serce ścisnął; tam zostawił wszystko drogie, co polubił i ukochał, a więc podleciawszy wyżej, gdzie ni sęp, ni orzeł Karpat skrzydłem wiatru nie poruszył, gdzie zaledwo okiem sięgnął, z mordowanej piersi silnie dobędzie ostatku głosu i zanuci pieśń pobożną.

Była to jedna z kantyczek(была это одна из /тех/ песен; kantyczka – религиозная песня ) , które dawniej w swej młodości(которые прежде в своей молодости) , kiedy nie znał żadnych czarów(когда он не знал никакого колдовства; czary – мн. чары, волшебство, колдовство ) , duszę jeszcze miał niewinną(душа у него ещё была невинной) , ułożył na cześć Marii i śpiewał zawsze codziennie(сочинил в честь Марии и пел всегда ежедневно; ułożyć – сложить, сочинить; na cześć kogoś – в честь кого-л. ).

Była to jedna z kantyczek, które dawniej w swej młodości, kiedy nie znał żadnych czarów, duszę jeszcze miał niewinną, ułożył na cześć Marii i śpiewał zawsze codziennie.

Głos jego niknie w powietrzu(голос его замирает в воздухе; niknąć – исчезать, замирать /о звуках/ ) , choć śpiewa z serca serdecznie(хотя он поёт от сердца сердечно; z serca – от сердца ) , ale pasterze górale(но пастухи-гурали, góral – горец, гураль /коренной житель польских Татр/ ) , co pod nim na górach paśli(что под ним на горах пасли) , zdziwieni podnieśli głowy(удивлённые = удивлённо подняли головы; zdziwiony – удивлённый, zdziwić się – удивиться ) , chcąc wiedzieć(желая знать; chcieć – хотеть, желать ) , skąd pieśń nabożna słowa im z chmurą przynosi(откуда божественная песня слова /свои/ им с тучей приносит; nabożny – набожный; божественный ) . Głos jego bowiem nie poszedł w górę(ибо голос его не пошёл вверх; bowiem – потому что, так как, ибо; góra – гора; na górę – вверх ) , ale przyległ do tej ziemi(а прилёг к земле; ale – но, а; przylec – диал. прилечь ) , by zbudował ludzkie dusze(чтобы облагородил = облагородить человеческие души; zbudować – построить; книжн. благотворно повлиять, облагородить ).

Głos jego niknie w powietrzu, choć śpiewa z serca serdecznie, ale pasterze górale, co pod nim na górach paśli, zdziwieni podnieśli głowy, chcąc wiedzieć, skąd pieśń nabożna słowa im z chmurą przynosi. Głos jego bowiem nie poszedł w górę, ale przyległ do tej ziemi, by zbudował ludzkie dusze.

Skończył pieśń całą(закончил всю песню) , zdziwiony wielce patrzy(удивлённый очень, смотрит; wielce – книжн. весьма, очень ) , że w górę nie leci wyżej(что он вверх не летит выше) , że zawisł w miejscu(что повис на месте; zawisnąć – повиснуть; w miejscu – на месте ) . Spojrzy dokoła(посмотрит вокруг) – już towarzysza nie widzi swojej podróży(уже не видит своего спутника; towarzysz podróży – спутник; podróż – путешествие ) ; głos jeno mocny nad sobą słyszy(только голос сильный над собой слышит) , co zagrzmiał w sinawej chmurze(что раздался в синеватой туче; zagrzmieć – загреметь, прогреметь; раздасться; siny – синий; chmura – туча ) :

Skończył pieśń całą, zdziwiony wielce patrzy, że w górę nie leci wyżej, że zawisł w miejscu. Spojrzy dokoła – już towarzysza nie widzi swojej podróży; głos jeno mocny nad sobą słyszy, co zagrzmiał w sinawej chmurze:

– Zostaniesz do dnia sądnego(останешься до скончания века; dzień sądu/sądny dzień – судный день; do sądnego dnia – до скончания века ) , zawieszony tak jak teraz(подвешенный так как сейчас) ! Jak zawisł w miejscu(как он завис на месте) , dotychczas buja(/так/ до сих пор качается; dotychczas – до сих пор ) , a choć mu słowa w ustach zamarły(и хотя ему = у него слова в = на губах замерли; usta – рот; губы; zamrzeć – замереть ) , choć głosu jego nikt nie dosłyszy(хотя голоса его никто не расслышит) , starcy(старики; starzec – старик ) , co dawne pamiętają czasy(что прежние помнят времена) , gdy miesiąc w pełni zabłyśnie(когда месяц в полнолуние блеснёт; miesiąc – уст. месяц /луна/; pełnia/księżyc w pełni – полнолуние; zabłysnąć – блеснуть ) , przed niewielu jeszcze laty wskazywali czarną plamkę jako ciało Twardowskiego zawieszone do dnia sądu(ещё немного = несколько лет назад показывали чёрное пятнышко как тело Твардовского, подвешенное до судного дня; przed – тому назад; niewiele – немного; plama – пятно ).

– Zostaniesz do dnia sądnego, zawieszony tak jak teraz! Jak zawisł w miejscu, dotychczas buja, a choć mu słowa w ustach zamarły, choć głosu jego nikt nie dosłyszy, starcy co dawne pamiętają czasy, gdy miesiąc w pełni zabłyśnie, przed niewielu jeszcze laty wskazywali czarną plamkę jako ciało Twardowskiego zawieszone do dnia sądu.

Na wyspie(на острове) , w pośrodku Wisły(посредине Вислы; /w/ pośrodku – посредине ) , stał wielki zamek przed laty(стоял много лет назад большой замок; przed laty – много лет назад ) , cały murem otoczony(весь окружённый стеной; mur – стена /каменная/ ) , w każdym rogu grube baszty(в каждом углу толстые башни; róg – угол /наружный/ ) , wiewały na nich gęsto chorągwie i gęste straże poustawiane(развевались на них плотно знамёна и частые караулы /были/ расставлены; chorągiew – флаг, знамя, стяг; gęsty – густой; плотный; частый; straż – ж. охрана; стража; караул ) . Most skórzany na łańcuchach łączył wyspę z brzegiem ziemi(кожаный мост на цепях соединял остров с берегом; skóra – кожа ).

W tym zamku mieszkał pan możny(в этом замке жил могущественный господин; zamek – замок, pan – хозяин; господин ) , rycerz bitny(храбрый рыцарь; bitny – воинственный, храбрый ) , zawołany(прирождённый; zawołany – призванный; прирождённый ) . Ile razy trąba brzmiała nad wchodową bramą zamku(сколько раз раздавалась труба над входными воротами замка; brzmieć – звучать; раздаваться; wchodowy – уст. входной ) , zwiastowała powrót pana(возвещала возвращение хозяина) , zwycięstwo i łup bogaty(победу и богатую добычу).

Na wyspie, w pośrodku Wisły, stał wielki zamek przed laty, cały murem otoczony, w każdym rogu grube baszty, wiewały na nich gęsto chorągwie i gęste straże poustawiane. Most skórzany na łańcuchach łączył wyspę z brzegiem ziemi.

W tym zamku mieszkał pan możny, rycerz bitny, zawołany. Ile razy trąba brzmiała nad wchodową bramą zamku, zwiastowała powrót pana, zwycięstwo i łup bogaty.

Po długich i ciemnych lochach wiele brańców osadzono(по = в длинных и тёмных подземельях /было/ поселено/посажено много пленников; loch – подвал, погреб; подземелье; braniec – пленник ) . Codziennie musieli robić(каждый день они должны были работать; codziennie – ежедневно, каждый день; musieć – быть должным/вынужденным; robić – делать; работать ) : to naprawiać mury grube(то чинить толстые стены; naprawiać – ремонтировать, чинить ) , to uprawiać piękny ogród(то заниматься прекрасным садом; uprawiać coś – заниматься чем-л. ) . Między tymi była baba(между этими = ними была баба; między – между, среди ) , stara baba czarownica(старая бабка колдунья; baba – баба; бабка ) , której męża trzymał w więzach(мужа которой /рыцарь/ держал в узах, mąż – муж ) : ta się zemścić zaprzysięgła(та дала клятву отомстить; zaprzysiąc – присягнуть, принять присягу, дать клятву ).

Po długich i ciemnych lochach wiele brańców osadzono. Codziennie musieli robić: to naprawiać mury grube, to uprawiać piękny ogród. Między tymi była baba, stara baba czarownica, której męża trzymał w więzach: ta się zemścić zaprzysięgła.

Czatowała przeto chwili(поэтому она подстерегала = поджидала момента; czatować – подстерегать; chwila – минута; момент ) , by samego spotkać pana(чтобы встретить хозяина одного) . Strudzony walką(утомлённый борьбой; strudzić się – уст. утомиться ) , niewczasem(лишениями; niewczas/niewczasy – лишения ) , na zielonej upadł trawie(на зелёной = на зелёную упал траву; upaść – упасть ) ; sen zakleił mu powieki(веки = глаза у него слиплись; zakleić – заклеить; powieka – веко; sen klei oczy komuś – у кого-л. слипаются глаза ) . Skrycie czai czarownica(скрытно подкрадывается колдунья; czaić się – подкрадываться ) , mak na oczy panu kładzie(мак на глаза хозяину кладёт) , by się ze snu nie obudził(чтобы он не проснулся; obudzić się ze snu – проснуться ) , i gałązką osikową w pierś uderza(и веточкой осиновой в грудь ударяет) , a w tę stronę(а в ту сторону = в то место) , kędy serce ludzkie bije(где человеческое сердце бьёт = бьётся; bić – бить ).