Максим Дзевенис - Польские сказки

Żona dała mu wielki bochenek chleba i dwie gomółki(жена дала ему большую буханку хлеба и две головки сыра) . Gdy już drewek na taczkę nałożył(когда уже дровишек на тачку наложил) , ukazał się znowu ów chłopek w takim stroju(появился снова тот мужичок в таком костюме; strój – наряд, костюм ) , jak go brat opisał(как его брат описал) , i mówi(и говорит) : – Niech Bóg błogosławi na spół(пусть Господь благословит пополам).

– Za kawałek chleba i sera diabeł tyle nie daje.

– Wiesz co? – rzecze mąż – pojadę ja też jutro na to miejsce, gdzie brat był.

Żona dała mu wielki bochenek chleba i dwie gomółki. Gdy już drewek na taczkę nałożył, ukazał się znowu ów chłopek w takim stroju, jak go brat opisał, i mówi: – Niech Bóg błogosławi na spół.

Bogacz rzecze(брат молвит) :

– Proszę do siebie(прошу сесть) – i dał mu połowę chleba i jedną gomółkę(и дал ему половину хлеба и один круглый сыр) . Chłopek zjadł i rzekł(мужичок съел и сказал) :

– Za to(за то) , żeś mnie pożywił(что ты меня накормил) , możesz sobie u mnie wyprosić trzy rzeczy i pewien bądź(можешь себе у меня выпросить три вещи и будь уверен) , że ci się spełnią(что они тебе исполнятся) ; pamiętaj tylko(помни только) , byś co najlepszego nie zapomniał(чтобы ты /то/, что самое лучшее не забыл).

Bogacz rzecze:

– Proszę do siebie – i dał mu połowę chleba i jedną gomółkę. Chłopek zjadł i rzekł:

– Za to, żeś mnie pożywił, możesz sobie u mnie wyprosić trzy rzeczy i pewien bądź, że ci się spełnią; pamiętaj tylko, byś co najlepszego nie zapomniał.

Bogacz nie mógł się zaraz namyśleć(богач не мог сразу подумать = придумать; namyśleć się – подумать ) , czego ma żądać(что он должен требовать) , i rzekł(и сказал) :

– Rad bym się z moją kobietą o tym rozmówić(я бы хотел с моей женой об этом поговорить; kobieta – женщина; баба, жена ).

– To ci wolno(это тебе можно; ci – тебе ) – odpowiedział chłopek(ответил мужичок) – nie trzeba ci tu jednak z odpowiedzią wracać(не нужно тебе, однако, сюда с ответом возвращаться) , gdyż(потому что) , co sobie z trzech rzeczy aż do zachodu słońca dziś zapragniesz(что ты себе из трёх вещей до заката солнца пожелаешь; aż – вплоть до; zapragnąć – пожелать ) , to ci się stanie(то произойдёт).

Bogacz nie mógł się zaraz namyśleć, czego ma żądać, i rzekł:

– Rad bym się z moją kobietą o tym rozmówić.

– To ci wolno – odpowiedział chłopek – nie trzeba ci tu jednak z odpowiedzią wracać, gdyż, co sobie z trzech rzeczy aż do zachodu słońca dziś zapragniesz, to ci się stanie.

Gdy bogacz do domu wrócił(когда богач вернулся домой) , opowiedział żonie(рассказал жене) , jaką miał rozmowę w lesie(какой имел разговор в лесу; las – лес ).

– Ej, kto tam wie(эх, кто там знает) , czy też to prawda(правда ли это) ? Spróbujmy(попробуем) : chciej(желай = пожелай) , żeby nasza młoda siwa krowa(чтобы наша молодая серая корова) , która sobie rogi strąciła(которая себе рога скинула; strącić – столкнуть; сбросить; скинуть; róg – рог ) , nowych nabyła(приобрела новые; nabyć czegoś, coś – прибрести что-л. ).

Gdy bogacz do domu wrócił, opowiedział żonie, jaką miał rozmowę w lesie.

– Ej, kto tam wie, czy też to prawda? spróbujmy: chciej, żeby nasza młoda siwa krowa, która sobie rogi strąciła, nowych nabyła.

Ledwo co sobie tego życzyli(едва себе этого пожелали) , przychodzi dziewka z obory i powiada im(приходит девка из коровника и говорит им) , że siwuli piękne białe rogi urosły(что серой корове = у коровы красивые белые рога выросли; siwy – серый ) . Pobiegli do obory(побежали в коровник) , a tu w samej rzeczy tak było(а тут в самом деле так было) . Żona mówi znowu(жена говорит снова) :

– Ale czy też to te rogi mocno siedzą(но прочно ли сидят эти рога; mocno – сильно; крепко; прочно ) ? – chwyci jeden(схватит один) , zaczyna kręcić(начинает крутить) , aż jej zaraz w ręku został(так, что даже он ей = у неё в руке сразу остался; aż – так, что даже ).

Ledwo co sobie tego życzyli, przychodzi dziewka z obory i powiada im, że siwuli piękne białe rogi urosły. Pobiegli do obory, a tu w samej rzeczy tak było. Żona mówi znowu:

– Ale czy też to te rogi mocno siedzą? – chwyci jeden, zaczyna kręcić, aż jej zaraz w ręku został.

Mąż rozgniewany rzecze(муж, рассерженный = рассердившись , говорит; rozgniewać się – рассердиться ) :

– Ledwo urósł(только вырос; ledwo = ledwie – едва, чуть, только; urosnąć – вырасти ) , a jużeś go ukręciła(ты его уже скрутила; już – уже; jesteś – ты есть ) ; żeby ci ten róg do głowy przyrósł(чтоб тебе этот рог к голове прирос; przyrosnąć – прирасти ).

I zaraz się tak stało(и тотчас так произошло) ; wyciągają(вытаскивают) , odrywają(отрывают) , ale na próżno(но напрасно) ; cała wieś zbiegła się na to dziwo(всё село сбежалось на это диво; zbiec się – сбежаться; dziwo – чудо, диво ) , jednak nikt rady ani sposobu nie wiedział(однако никто ни совета, ни способа не знал) . Słońce się już zniżało ku zachodowi(солнце уже склонялось к западу; zniżać się – снижаться; понижаться; склоняться /о солнце, луне и т. п./ ) , mąż mówi smutnie(муж говорит печально) :

Mąż rozgniewany rzecze:

– Ledwo urósł, a jużeś go ukręciła; żeby ci ten róg do głowy przyrósł.

I zaraz się tak stało; wyciągają, odrywają, ale na próżno; cała wieś zbiegła się na to dziwo, jednak nikt rady ani sposobu nie wiedział. Słońce się już zniżało ku zachodowi, mąż mówi smutnie:

– Dwie rzeczy się już spełniły(две вещи уже исполнились) , ja tylko jeszcze jeden sposób wiem na to(я только ещё один способ знаю от этого; na – от /при указании на объект, от которого производится избавление, защита и т. п./ ) , nim słońce zajdzie(прежде чем солнце зайдёт).

Nalegają na niego krewni żony(настойчиво требуют от него родственники жены; nalegać na kogoś – настойчиво требовать от кого-л. ) , aby tego sposobu użył(чтобы он этот способ применил; użyć czegoś – употребить; использовать; применить что-л. ) , aż on z gniewem rzekł(пока он /не/ сказал с гневом; aż – пока не ) :

– Niech ten róg odpadnie(пусть у тебя этот рог отпадёт).

– Dwie rzeczy się już spełniły, ja tylko jeszcze jeden sposób wiem na to, nim słońce zajdzie.

Nalegają na niego krewni żony, aby tego sposobu użył, aż on z gniewem rzekł:

– Niech ten róg odpadnie.

I zaraz się tak stało(и тотчас так произошло) ; lecz mąż z wielkiego żalu(но муж от великой печали; z – от /об эмоц. сост./ ) , że z przyczyny ciekawości żony stracił skarb duży(что по причине любопытства жены потерял большое сокровище; z – по /при указании на то, в соотв. с чем что-л. происходит/ ) , którego za jedno słowo mógł zostać panem(хозяином которого он мог стать за одно слово: «которого хозяином…») , poszedł i obwiesił się(пошёл и повесился) . Żona, zobaczywszy to(жена, увидев это) , poszła i z rozpaczy utopiła się w najgłębszej studni w podwórzu(пошла и от отчаяния утопилась в самом глубоком колодце во дворе).

I zaraz się tak stało; lecz mąż z wielkiego żalu, że z przyczyny ciekawości żony stracił skarb duży, którego za jedno słowo mógł zostać panem, poszedł i obwiesił się. Żona, zobaczywszy to, poszła i z rozpaczy utopiła się w najgłębszej studni w podwórzu.

W jednej małej mieścinie żyli dwaj bracia(в одном маленьком городишке жили два брата; miasto – город, mieścina – городишко; brat ) ; starszy był majętny(старший был богатый; majętny – зажиточный, состоятельный, богатый; majątek – имение; имущество; достояние ) , młodszy bardzo ubogi(младший – очень бедный; ubogi – бедный, убогий; нищий ) . Biedak chodził do bogatego prosić często o to lub owo(бедняк ходил к богатому часто просить то одно, то другое: «это или то»; do – к; prosić o coś – просить что-л. ) . Gdy razu jednego(когда однажды) , będąc w potrzebie(бедствуя; potrzeba – необходимость, потребность, нужда; być w potrzebie – терпеть нужду, бедствовать ) , przyszedł do niego(он пришёл к нему; przyjść – прийти ) , bogacz rzekł do żony(богатый сказал жене; rzec do kogoś – сказать кому-л. ) :