Максим Дзевенис - Польские сказки

Chłopa zdjęła litość, zabrał się do roboty: z biedą podsadził pod kłodę drąg jeden, drugi. Wysilał się potem, i co który drąg podniesie, zaraz podstawił pod niego soszkę – podstawkę taką. Kapał mu z czoła pot; ale zwierzę ocalił i sam wrócił do domu.

Upłynął jakiś czas(прошло какое-то время) , Maciek zapomniał o swym uczynku(Мацек забыл о своём поступке; uczynek – поступок ) , idzie znowu na zbierkę do lasu(идёт снова в лес на сбор /хвороста/; zbierka = zbiórka – сбор ) , spotyka jak raz tego samego niedźwiedzia(встречает как раз того же медведя) , który wręcz pyta(который прямо спрашивает; wręcz – прямо, открыто ) :

– Tyżeś to(ты же это; ty – ты; ż – же; jesteś – ты есть ) , chłopie(крестьянин) , ocalił mi niegdyś życie(спас мне некогда жизнь; mi – мн е)?

– Jużci(конечно) , ja(я) , albo co(или = а что)?

Upłynął jakiś czas, Maciek zapomniał o swym uczynku, idzie znowu na zbierkę do lasu, spotyka jak raz tego samego niedźwiedzia, który wręcz pyta:

– Tyżeś to, chłopie, ocalił mi niegdyś życie?

– Jużci, ja, albo co?

– Bo widzisz(потому что = да видишь /ли/) , przyjacielu(друг) , chciałbym ci dać koniecznie nagrodę(я хотел бы тебе непременно дать награду) , jako mię to okrutnie korci(как = потому что меня это ужасно тревожит; mię – меня; okrutnie – жестоко; ужасно; korcić – не давать покоя, тревожить ) , żem ci winien wdzięczność(что я тебе должен благодарность; że – что; jestem – я есть ).

– Co znowu za nagrodę(что снова = ещё за награду; znowu = znów )?

– Kochatiku(голубчик; kochatiku = kochasiu – дорогой мой, миленький, голубчик /в обращении/ ) , ja cię zjeść muszę(я тебя съесть должен; cię – тебя; musieć – быть должным ) – nie ma rady(ничего не поделаешь, rada – совет; nie ma rady – ничего не поделаешь )!

– Bo widzisz, przyjacielu, chciałbym ci dać koniecznie nagrodę, jako mię to okrutnie korci, żem ci winien wdzięczność.

– Co znowu za nagrodę?

– Kochatiku, ja cię zjeść muszę – nie ma rady!

– Śmiałbyś(/и/ ты бы смел = посмел; śmieć – сметь ) , kudłaczu jakiś(лохмач какой-то; kudłaty – взлохмаченный, лохматый ) , dobroczyńcę swego zabijać(благодетеля своего убивать)?

– Przecież każdy na tym świecie za dobre złem płaci(ведь каждый на этом свете за доброе злом платит; świat – мир, свет ) , to i ja nie mogę ci się inaczej wywdzięczyć(то = поэтому и я не могу тебя иначе отблагодарить; wywdzięczyć się komuś – отблагодарить кого-л. ).

– Śmiałbyś, kudłaczu jakiś, dobroczyńcę swego zabijać?

– Przecież każdy na tym świecie za dobre złem płaci, to i ja nie mogę ci się inaczej wywdzięczyć.

– Gadanie(/пустая/ болтовня) ! Tylko podły tak robi(только подлый так делает) ! Sprawiedliwość(справедливость) , wdzięczność były(благодарность были) , i są na świecie(и есть на свете).

Więc niedźwiedź w śmiech(следовательно = а медведь в смех = расхохотался; więc – итак, стало быть, следовательно; śmiech – смех ).

– Jeszczem też takiego głupca(я ещё такого дурака; jeszcze – ещё; jestem – я есть; głupiec – глупец, дурак ) , jak żyję(как = сколько живу) . nie widział(не видел; widzieć – видеть ) – powiada(говорит) – ale słuchaj(но слушай) , ja ci przyznam słuszność(я признаю твою правоту; przyznać słuszność/rację komuś – признать чью-л. правоту ) , jeżeli znajdziesz sędziego(если ты найдёшь судью; znaleźć – найти; sędzia – судья ) , który sprawę między nami rozsądzi podług ciebie(который согласно тебе = по-твоему спор между нами рассудит; sprawa – дело, вопрос; уст. спор; rozsądzić – решить, рассудить; podług kogoś – по, согласно кому-л. ).

– Gadanie! Tylko podły tak robi! Sprawiedliwość, wdzięczność były, i są na świecie.

Więc niedźwiedź w śmiech.

– Jeszczem też takiego głupca, jak żyję. nie widział – powiada – ale słuchaj, ja ci przyznam słuszność, jeżeli znajdziesz sędziego, który sprawę między nami rozsądzi podług ciebie.

– Znajdę(найду) ! – zawołał Maciek i poszedł szukać sędziego(крикнул Мацек и пошёл искать судью; zawołać – воскликнуть, крикнуть ) . Spotyka chłopa(встречает крестьянина).

– Pójdźcie(пойдите) – mówi mu(говорит ему; mu – ему ) – zrobicie sąd między mną a niedźwiedziem(сделайте суд между мной а = и медведем)!

Chłop poszedł(крестьянин пошёл) , niby to słucha(будто бы слушает) , o co chodzi(в чём дело; o co chodzi? – о чём речь?, в чём дело? ) , a Maćka łokciem trąca(а Мацька локтём толкает; łokieć – локоть ) , mruga do niego i do ucha mu szepcze(подмигивает ему и в ухо ему шепчет; mrugać do kogoś – подмигивать кому-л.; szeptać – шептать ) :

– Znajdę! – zawołał Maciek i poszedł szukać sędziego. Spotyka chłopa.

– Pójdźcie – mówi mu – zrobicie sąd między mną a niedźwiedziem!

Chłop poszedł, niby to słucha, o co chodzi, a Maćka łokciem trąca, mruga do niego i do ucha mu szepcze:

– Powiedz najprzód(скажи сначала; powiedzieć – сказать ) , ile mi zapłacisz(сколько ты мне заплатишь) , jeśli sprawę osądzę na twoją korzyść(если спор оценю = решу в твою пользу; osądzić – оценить; na korzyść – на пользу ) ? A nie(а нет) , to przegrasz(то проиграешь).

Niedźwiedź zaraz zmiarkował zmowę i ryknął(медведь сразу сообразил сговор = догадался о сговоре и зарычал; zmiarkować – смекнуть, сообразить, догадаться; zmowa – сговор ) :

– Sprawiedliwości nie można kupić ani sprzedać(справедливости нельзя ни купить, ни продать) . Tym mi oczu nie zamydlicie(этим вы мне пыль в глаза не пустите; zamydlić – намылить; zamydlić oczy – пустить пыль в глаза ).

Maciek podrapał się w głowę(Мацек почесал голову: «почесался в голове»; podrapać się – почесаться ).

– Powiedz najprzód, ile mi zapłacisz, jeśli sprawę osądzę na twoją korzyść? A nie, to przegrasz.

Niedźwiedź zaraz zmiarkował zmowę i ryknął:

– Sprawiedliwości nie można kupić ani sprzedać. Tym mi oczu nie zamydlicie.

Maciek podrapał się w głowę.

– Żle(плохо) , kiedy człowiek jest takim sędzią(когда человек такой судья = так судит) ! Biegnie szukać innego(бежит искать другого; biegnąć = biec – бежать ).

Napotkał wołu(встретил волу = вола; wół – вол ) , wiedzie go(ведёт его, wieść – вести ) , zaprasza(приглашает) , żeby sądził(чтобы судил).

– Czym ja głupi(что я, дурак: «глупый ли я»; głupi – глупый, глупец, дурак ) ? – wół odrzeknie(вол ответит = ответил; odrzec – ответить ) . – Widzę przed sobą swoich rzeźników i rad będę(вижу перед собой своих палачей и рад буду; rzeźnik – мясник; перен. палач ) , jeżeli choć jednego z was licho weźmie(если хотя бы одного из вас чёрт поберёт; licho – лихо, зло; чёрт, niech licho weźmie – чёрт бы побрал ) … Jeszcze tego brakuje(ещё не хватает = не хватало того; brakować – не хватать ) , żebym takim sprawiedliwość dawał(чтобы я таким справедливость давал) . – Ryknął(заревел) , zadarł ogon i uciekł(задрал хвост и убежал; zadrzeć – задрать; uciec – убежать ).

– Żle, kiedy człowiek jest takim sędzią! Biegnie szukać innego.

Napotkał wołu, wiedzie go, zaprasza, żeby sądził.

– Czym ja głupi? – wół odrzeknie. – Widzę przed sobą swoich rzeźników i rad będę, jeżeli choć jednego z was licho weźmie… Jeszcze tego brakuje, żebym takim sprawiedliwość dawał. – Ryknął, zadarł ogon i uciekł.

Zbierało się na płacz Maćkowi(слёзы подступали к горлу Мацька; zbierać się – собираться; zbiera się na płacz – слёзы подступают к горлу ) , myślał(думал; myśleć ) , że sprawiedliwość(что справедливость) , wdzięczność są rzeczy zwyczajne(благодарность, – это вещи обычные) , razem ze światem stworzone(вместе с миром сотворённые; stworzyć – создать, сотворить ).