Максим Дзевенис - Польские сказки

– Jakże z nim mówić?

– Idź, a powtarzaj te słowa: „Pana Boga chwalę, nikomu źle nie czynię, mam w sercu wdzięczność i sprawiedliwość.”

Zabrał się Maciek, idzie, powtarza to, co mu jaskółeczka kazała. Nagle spod krza zajączek wypada, kic, kic i mówi:

– Słyszałem ja o twojej przygodzie z niedźwiedziem i myślałem o tym właśnie(слышал я о твоём приключении с медведем и как раз о том думал) , jakby ci tu pomóc(как бы тебе помочь).

– Oj, zajączku(ой, зайчик) , żeby cię też Bóg dobrą myślą natchnął(чтоб тебя Бог доброй мыслью вдохновил) ! Niedźwiedź mi oto dowodzi(медведь мне вот доказывает) , że na świecie nie ma ani wdzięczności(что на свете нет ни благодарности) , ani sprawiedliwości(ни справедливости).

– Wdzięczności nie ma(благодарности нет) , bo ona musi od stworzeń wychodzić(потому что она должна исходить от созданий/существ; wychodzić – выходить; исходить ) , te są niewdzięczne(те = они неблагодарны) , ale sprawiedliwość pochodzi od samego Boga i ona nigdy nikogo nie minie(но справедливость происходит от самого Бога, и она никогда никого не минует).

– Słyszałem ja o twojej przygodzie z niedźwiedziem i myślałem o tym właśnie, jakby ci tu pomóc.

– Oj, zajączku, żeby cię też Bóg dobrą myślą natchnął! Niedźwiedź mi oto dowodzi, że na świecie nie ma ani wdzięczności, ani sprawiedliwości.

– Wdzięczności nie ma, bo ona musi od stworzeń wychodzić, te są niewdzięczne, ale sprawiedliwość pochodzi od samego Boga i ona nigdy nikogo nie minie.

Zaczęło się sądzenie(начался суд; sądzić – судить ) , niedźwiedź mówi(медведь говорит) , że tak a tak(что так и так).

– Zjeść go powinienem(я съесть его должен) , jeno chcę się najprzpód przekonać(только хочу сначала убедиться; najprzód = najpierw ) , jako na świecie nie ma wdzięczności ani sprawiedliwości(что на свете нет ни благодарности, ни справедливости; jako – уст. что ).

Maciek też wykłada swoje(Мацек тоже выкладывает своё).

Zaczęło się sądzenie, niedźwiedź mówi, że tak a tak.

– Zjeść go powinienem, jeno chcę się najprzpód przekonać, jako na świecie nie ma wdzięczności ani sprawiedliwości.

Maciek też wykłada swoje.

– Dobrze to jest(хорошо то) , co wy mówicie(что вы говорите) – powiada zajączek(говорит зайчик) – tylko ja koniecznie muszę wiedzieć(только я обязательно должен знать) , jak to wszystko było(как это всё было) , zanim ta wasza sprawa powstała(прежде чем это ваш спор возник).

– Leżałem pod kłodą(я лежал под бревном) – rzecze niedźwiedź(молвит медведь) – a ten głupi chłop kłodę dźwignął i mnie wyswobodził(а этот глупый крестьянин бревно поднял и меня высвободил) ; niechże ma za to nagrodę(пусть же имеет = получает за это награду)!

– Dobrze to jest, co wy mówicie – powiada zajączek – tylko ja koniecznie muszę wiedzieć, jak to wszystko było, zanim ta wasza sprawa powstała.

– Leżałem pod kłodą – rzecze niedźwiedź – a ten głupi chłop kłodę dźwignął i mnie wyswobodził; niechże ma za to nagrodę!

– Ja muszę wiedzieć(я должен знать) , jakeś ty wyglądał(как ты выглядел) ! – powtarza zajączek(повторяет зайчик).

– Bo możeś ty jest za wdzięcznością(потому что, может быть, ты за справедливость; być za czymś – быть за что-л. ) ? – pyta niedźwiedź(спрашивает медведь).

– Nie znam wdzięczności na świecie(я не знаю справедливости на свете) , znam tylko grzeszne istoty(знаю только грешные существа).

– Widzę(вижу) , że z ciebie sędzia całą gębą(что с тебя = что ты настоящий судья; gęba – рот; całą gębą – /самый/ настоящий ).

– Ja muszę wiedzieć, jakeś ty wyglądał! – powtarza zajączek.

– Bo możeś ty jest za wdzięcznością? – pyta niedźwiedź.

– Nie znam wdzięczności na świecie, znam tylko grzeszne istoty.

– Widzę, że z ciebie sędzia całą gębą.

Poszli, znaleźli to miejsce(пошли, нашли то место) , gdzie kłoda przywaliła była niedźwiedzia(где бревно привалило медведя; była – реликт давнопрошедшего времени ) : drągi i soszki podpierały jeszcze kłodę(жерди и сошки подпирали ещё бревно) . Tak zajączek mówi(так зайчик говорит) :

– Właźże, Misiu(залезай же, мишка) , pokaż mi, jak leżałeś(покажи мне, как ты лежал; pokazać – показать )!

Poszli, znaleźli to miejsce, gdzie kłoda przywaliła była niedźwiedzia: drągi i soszki podpierały jeszcze kłodę. Tak zajączek mówi:

– Właźże, Misiu, pokaż mi, jak leżałeś!

Niedźwiedź wlazł i kiedy się już położył(медведь влез и, когда уже лёг; wleźć – влезть ) , zając mrugnął na chłopa(заяц подмигнул крестьянину; mrugnąć na kogoś – подмигнуть кому-л. ) :

– Powyjmuj prędko drągi i soszki(вынь быстро жерди и сошки; powyjmować – вынуть /многое/ )!

Chłop tak zrobił(крестьянин так сделал) , a niedźwiedź zaraz jęknął(а медведь сразу застонал) , stęknął(охнул) , prosił(просил = стал просить) :

Niedźwiedź wlazł i kiedy się już położył, zając mrugnął na chłopa:

– Powyjmuj prędko drągi i soszki!

Chłop tak zrobił, a niedźwiedź zaraz jęknął, stęknął, prosił:

– Ulżyjcie(облегчите = спасите; ulżyć – облегчить ) , bo mię ta kłoda zgniecie(потому что меня это бревно; zgnieść – смять, помять; раздавить ) Zajączek mu zaś odpowie(а зайчик ему отвечает: «ответит»; odpowiedzieć – ответить ) :

– Teraz jest tak(теперь /всё/ так) , jak z początku było(как сначала было; z początku – сначала ) : żaden z was obu nic nie winien(никто из вас обоим = никому ничего не должен) . Nie ma na świecie wdzięczności(нет на свете благодарности) , a sprawiedliwość na ciebie oto spadła(а справедливость тебе вот досталась; spaść – упасть; свалиться; spaść na kogoś – достаться кому-л. ).

– Ulżyjcie, bo mię ta kłoda zgniecie! Zajączek mu zaś odpowie:

– Teraz jest tak, jak z początku było: żaden z was obu nic nie winien. Nie ma na świecie wdzięczności, a sprawiedliwość na ciebie oto spadła.

Potem się zwrócił do Maćka i rzecze(потому повернулся к Мацьку и молвит) :

– Umykaj żwawo do domu(убегай живо домой) . I chwal Boga(и славь Бога) , nie czyń źle nikomu(не делай плохо = плохого никому) , a wdzięczność i sprawiedliwość miej w sercu(а благодарность и справедливость имей в сердце) , choćbyś tylko taki sam jeden był na świecie(хотя бы только такой один-оденёшенек ты был на свете; sam-jeden – один-одинёшенек ).

Potem się zwrócił do Maćka i rzecze:

– Umykaj żwawo do domu I chwal Boga, nie czyń źle nikomu, a wdzięczność i sprawiedliwość miej w sercu, choćbyś tylko taki sam jeden był na świecie.

W dawnych czasach(в давние времена: «в давних временах») … po kamieniach płynęła woda(по камнях = по камням струилась вода; płynąć – течь, струиться ) . Teraz ona pokazuje się tylko na wiosnę albo po wielkim deszczu(теперь она показывается только весной или после большого дождя; na wiosnę – весной ) . I był strumień w tym miejscu(и был ручей в этом месте, strumień – ручей, поток ).

Na dnie potoku leżał jeden spory kamień(на дне ручья лежал один довольно большой камень; spory – довольно большой, немалый, порядочный ) , jakby nim kto dziurę zatykał(как будто им кто/-то/ дыру затыкал) . W rzeczy samej była tam dziura(в самом деле, была там дыра; w rzeczy samej – в самом деле ) , właściwie nawet okno do podziemiów(собственно говоря, даже, окно в подземелья; właściwie – собственно, собственно говоря; do – в /внутрь/ ) , gdzie są zachowane wielkie skarby(где сохранены = хранятся большие сокровища; zachować – сохранить, сберечь; удержать ) , jakich na całym świecie by nie znalazł(каких на = в целом свете не нашёл бы) . A między tymi majątkami(а среди этих богатств; między – между, среди; majątek – имущество, достояние, богатство ) , na szczerozłotym łóżku śpi panna(на кровати из чистого золота спит барышня; szczere złoto – чистое золото ) , może nawet jaka hrabini(может быть, даже какая-нибудь графиня; jaki – какой; разг. какой-нибудь; hrabini = hrabina ) , bardzo śliczności i bogato odziana(очень красивая и богато одетая: «очень красоты…»; śliczność – красота ).