Дзмітрый Кудрэц - Вясковыя гісторыі. Дваццаць год апасля

Ранкам лямантаваў Пятро. Сонная Нінка нават не зразумела, што здарылася. Накінуўшы халат, яна выскачыла на двор. Пятро насіўся кругамі вакол машыны і равеў:

– Ды што гэта за трасца такая? Не, ты паглядзі на яго! Мала таго, што ен у машыне нагадзіў, дык ен і аббіўку ўсю падрапаў! Чорт бы пабраў сваяка з яго сабакамі!

Зразумеўшы ў чым справа, Нінка адразу кінулася ў атаку:

– Вось што, Пятро, мне гэта ўжо папярок горла стаіць. Цягні гэтага сабаку адкуль прыпер! Каб я яго больш не бачыла! І больш ніякіх сабак! Ты мяне чуеш? Ніякіх! А наконт машыны… Як хочаш, але каб сення ж к вечару гараж стаяў! А то ты сам замест сабакі будзеш…

І Нінка прыпомніла яшчэ з пару-тройку мужніных грахоў. Выгаварылася, выліла ўсе, што набалела і вярнулася ў хату.

Пятро тужліва пагледзеў на падраную аббіўку, на ласціўшагася ля ног сабаку і нехаця накіраваўся да Міколы.

Увечары ўсе было гатова. Сабака адправіўся назад да сваяка, а новая машына стаяла ў новым гаражы. Пра тое, каб абмыць справу Пятро нават і не заікаўся. З Міколай расплаціліся бутэлькай гарэлкі. Грошы браць ен не стаў, затое не адмовіўся ад вядра мінулагодняй бульбы і трохлітровага слоіка з саленымі гуркамі.

Пакуль ішло будаўніцтва, Нінка носу на двор не паказвала. Корчыла з сябе пакрыўджаную. Толькі позна вечарам, выносячы смецце, яна, нібы ненацкам, абыйшла гараж з усіх бакоў, прыймаючы работу.

– Можа, калі хоча! – задаволена бухцела яна. – Вунь які ладны гараж атрымаўся. Нават жыць можна. А ўсе рукі не даходзілі! Каб не гэтыя сабакі, то і невядома колькі б яшчэ чакаць давялося.

Нінка памацала замок, правяраючы ці закрыты, і вярнулася ў хату.

У гэтую ноч яны з Пятром спалі спакойна.

Верка корпалася ў гародзе. Нарэшце зацвiталi модныя галандскiя цюльпаны, па якiх яна даўно млела. Яна калiсьцi выгледзела iх у нейкiм каталозе, але доўга не рашалася заказаць. Палохала цана, ды i, наслухаўшысь розных баек пра несур’езных таргашоў, не рызыкавала выкiнуць грошы на вецер. Потым плюнула на ўсе i выпiсала тры цыбулiнкi. Доўга чакала. Ужо нават пачала сумнявацца, што ейная мара здейснiцца. Папракала сябе, што адправiла грошы, i не малыя, ў мiнкiн мех. Але не прайшло i месяца, як прыйшла бандэролька з доўгачаканымi цыбулiнкамi. I Верка супакоiлася.

Месца для новых кветак выбрала самае сонечнае, якраз насупраць дарогi. Хай усе глядзяць, якiя ў яе кветкi. Глядзяць i зайздросцяць. Але замежныя кветкi анiяк не жадалi ўзыходзiць. Верка зноў пачала турбавацца. Мо, цыбулiнкi дрэнныя? Мо, папсавалiся ў дарозе? Мо, гэты зусiм не цюльпаны? Але ўсе сумненнi аказалiся дарэмнымi. Цыбулiнкi хутка выпусцiлi першыя лiсточкi, а следам за iмi i стрэлкi. Якiх-небудзь яшчэ пару дзен i Верка ўбачыць сваю мару ў поўнай красе. Па некалькi раз на дню яна бегала да сваiх кветачак – палiвала, рыхлiла зямельку, вырывала пустазелле, накрывала ад ветру i туманоў. Новые кветкi так захапiлi яе, што яна нават забылася пра ўсе астатнiя, запаланiўшыя амаль увесь гарод.

У нядзелю, прыбраўшыся ў хаце, Верка зноў корпалася ў градках.

– А што ты робiш? – пачуўся танюткi дзiцячы галасок. Верка азiрнулася. Ля плоту стаяла дзяўчынка гадоў трох-чатрырох. У вялiкiх гумавых ботах, чырвонай куртцы з чужога пляча i ўзлахмачанай галавой.

Дзiце са здзiўленнем сачыла за Верцынай справай.

– Прыгожыя ў цябе кветкi, – не чакаючы адказу прадоўжыла дзяўчына. – А цябе як завуць?

– Верай.

– А мяне Лiзай.

– Чыя ж ты такая бойкая будзеш? – запытался Верка.

– Мамкiна.

– А мамка дзе?

– На рабоце.

– А татка твой дзе?

– А таткi няма, – нiколькi не саромеючысь адказала дзяўчынка.

– Дык ты адна гуляеш?

– Адна. Баба ў магазiн пайшла, а я сюды.

– А бабу як зваць?

– Баба.

– А жывеш ты дзе?

– У горадзе.

– А што ты тут робiш?

– Мяне да бабы прывязлi. Яна ў магазiн пайшла, а я сюды.

– Табе, пэўна дадому пара iсцi? Баба хвалявацца будзе.

– Не, не будзе! А гэта ў цябе што? – Лiзка ткнула пальчыкам на прыкрытыя ад ветру цюльпаны.

– Кветкi.

– А нашто ты iх закрыла?

– Каб ноччу не замерзлi, – Верка зняла мяшок.

– Хiба iм холадна бывае? – ўсмiхнулася дзеўчына.

– Бывае.

– А як яны называюцца?

– Цюльпаны.

– А чаму яны не цвiтуць?

– Рана яшчэ. Праз пару дзен зацвiтуць. Вось тады i прыходзь на iх паглядзець.

– Прыду, – матнула галавой дзяўчынка.

– Лiзка, чорт цябе бяры! – пачуўся аднекуль крык. – Я ўсю веску абегала, а ты вось дзе!

– Здароў, Iванаўна, – Верка прывiталася з падляцеўшай да плоту кабецiнай.

– Здарованькi! – баба хапалася за сэрца.

– Твая? – Верка кiўнула на дзеўчыну.

– Мая, – Iванаўна перавяла дух. – Дачка на сесiю паехала. Вучыцца значыцца, а гэту недарэчнасць мне падкiнула. Не дзiценак, а чорт! Пасядзi, кажу адна ў хаце, пакуль у магазiн збегаю. Дык не! Я за дзверы i яна следам. А каб сышла куды? Што б я рабiла? Дзе б я яе шукала?

– Шустрая яна ў цябе, – заўважыла Верка.

– Шустрэй не прыдумаеш, – Iванаўна падпiхнула ўнучку i патопала дадому.

Верка нейкi час глядзела, як старая i малая кавыляюць па дарозе. Старая мацюкаючыся, а малая штосьцi весела рассказваючы.

Паглядзела, неяк сумна уздыхнула i зноў прынялася корпацца са сваiмi кветкамi.

Выхадны скончыўся. Назаўтра, накiроўваючыся на работу, Верка не прамiнула пагледзець на свае цюльпаны. Кветкi пачалi распускацца. На самой справе яны аказалiсь яшчэ прыгажэйшымi, чым на фатаграфii. Цемна-чырвоныя, амаль чорныя пялесткi з белымi пражыкамi i махровымi краямi. Два з iх ужо поўнасцю распусцiлiся, а трэццi быў ужо нагатове раскрыць свой венчык насустрач сонейку.

– Гэта ж якi трэба мець розум, каб такое вывесцi! – Верка не магла налюбавацца кветкамi. – Усе. На наступны год выпiшу яшчэ. Чорт iх бяры грошы! На такое хараство нiякiх грошай не шкада.

Верка паправiла ўтыканыя ў зямлю колышкi, кiнула развiтальны позiрк на цюльпаны i няспешна пайшла па пыльнай дарозе ў напрамку бiблiятэкi.

Дзесцi пад абед у дзвярах бiблiятэкi з'явiлася Лiзка.

– Так ты тут працуеш? – не прывiтаючыся запытала дзеўчына.

– Тут, – кiўнула галавой Верка.

– А ты разумная, – дзяўчына абвяла позiркам палiцы з кнiгамi.

– З чаго ты узяла?

– Столькi кнiжак! I ты iх усе прачытала?

– Не, не ўсе.

– А я чытаць яшчэ не ўмею, – больш з гонарам, чым з жалем прагаварыла малая.

– Навучышся, – запакоiла яе Верка.

– Ага! – дзеўчына кiўнула галавой i стала разглядваць палiцы.

– А ты зноў ад бабы збегла? – пацiкавiлась Верка.

– Не. Яна сама сказала – каб мае вочы цябе больш не бачылi. Ну я i пайшла. Дома ў цябе закрыта. На вулiцы гуляць не з кiм.

– А сюды як завiтала?

– Па дарозе.

Верка ўсмiхнулася.

– А з карцiнкамi ў цябе кнiжкi есць? – малая зачаравана глядзела на доўгiя палiцы, застаўленыя тоўстымi i тонкiмi кнiжкамi.