Антон Алешка - Маладосць

— Міця!..

Ён глянуў з-пад лахматых брывоў:

— Дзе быў?

— У камендатуру ездзіў. Тут ходзіць адзін спрактыкаваны... Сход быў, нават наконт работы камбайна гутарылі.

— Чуў.

Алесь глянуў на гароды.

— Я заўтра пакажу, на што здольны мой агрэгат. Няхай...

— Я ўжо маю некаторы матэрыял. Як тут аграном працуе?

Алесь задумаўся.

— Я з ім мала сустракаюся. Не па спецыяльнасці. А ты што чуў?

— Ды тут. Севазварот як ён уводзіць? Мне тут сказала адна комсамолка. За школай жыве...

— Можа быць... Толькі ты... але цябе вучыць не трэба.

— Я да яе загляну... А ты куды?

Алесь кіўнуў у бок канцылярыі.

— Яшчэ раз аглядаў палетак. Заўтра агрэгат будзе тут.

Міця выехаў у канец, завярнуў да школы. На двары густа зеляніцца трава.

Падняўся на ганак, пастукаў. Ніхто не адклікаўся. Міця пастаяў.

За дзвярыма пачуліся крокі.

— Заходзьце!

Надзя стаяла на кухні.

— Ой, гэта ты? Праходзь сюды,—гаварыла яна.— Маці ў раён паехала, дык я за гаспадыню...

Яны прайшлі ў пакой, селі на канапу.

— Значыць, ты поўная гаспадыня? Кепска сустракаеш.

Надзя смяецца, абапершыся локцем на рукі Міці, нахілілася блізка.

— Віну папраўлю. Нічога.

Надзя выйшла на кухню.

Гучна пырскае вада ў дно міскі. Міця ўсміхаецца, стоячы ў дзвярах.

— Я раскладу дня не ведаў...

Надзя выцерлася, падыйшла да Міці.

— Прыбыла ў ваша распараджэнне.

Ён прыхіліў яе да сябе, пацалаваў. Калі адхінулася Надзя, сказаў:

— Вольна...

На акне надзімаецца фіранка. 3 саду прыемна пахне свежасцю.

Надзя прыбралася і яны праз двор выйшлі на палетак, поўны каласістага багацця. За ўзгоркам віднеецца лес, а там і рэчка.

— Сярод такога хараства хочацца гаварыць аб самым чыстым, што ёсць на душы... аб нашай маладосці...

Адсюль Міця з Надзяй пайшлі на курган. Злева віднеецца гарадок МТС.

— Глянь, Надзя, навакол... Я хоць не рамантык, а адчуваю як пяе ўсё. І гэта, як ты сказала, наша маладосць.

Назбірала Надзя кветак на кургане і, звязваючы букет, весела сказала:

— Маладосць... Маладосць...

Каля лесу тонка сцелецца ледзь бачная сінява і, здаецца, чутна, як падае з хвоі іголле.

Глыбока на поўныя грудзі ўздыхае багатая зямля. Час бяжыць хутка. Сіняя дымка вечара ахінула сад, бяседку.

Надзя сказала:

— Я арганізавала санітарны пост на час уборкі. Заўтра зажынкі.

— Ведаю...

Міця ўстаў. На вуліцы мітусіцца шэрань ночы. За будынкам забрахаў заспаны сабака.

— Хвілінку. Я загляну ў сельсовет, мне пазваніць трэба.

— Хутчэй, я чакаю.

Міця пайшоў па соннай вуліцы. Налева доўгі паркан свінаводчай фермы і кудлаты вішняк. За шулам пачулася размова. Прыслухауся.

— Згіроўскі не ідзе і дзе толькі яго чорт забраў. А тут і чакаць нельга. Ён трапіў на след... — даляцела да слыху.

Рука інстынктыўна пацягнулася да боку, шкрабянула па гладкай папружцы.

— Смялей толькі... Не пужайся,—сіпела з-за шула.

Міця ступіў уперад. Перад ім вырасла двое.

— Хто такія?

— Во! — і замест адказу бліснула ў вочы полымя, па левым плячы балюча ірванула. 3 размаху схапіў правай адскочыўшага на вуліцу. Той толькі мільгануў і грукнуўся спіною аб шула.

— Хто такі?

— Аграном МТС,— выціснуў ён.

— Другі, дзе ён?

Міця трос загрудкі агранома. На вуліцы пачуліся крыкі. Прыбеглі калгаснікі.

— Хго страляў?

— Вось...

— Дык гэта ж аграном,— скаэаў адзін з іх, пільна ўзіраючыся ў твар затрыманага.

— Паглядзім, які ён аграном,— усміхнуўся Міця.

— Таварыш, у цябе кроў,— паказаў на рукаў калгаснік.

Ён зірнуў, сцяў зубы. У дзвярзх сельсовета стаяў калгасны вагртаўнік.

— Пакуль не прыедуць з камендатуры, не выпускаць.

— Добра.

Сам сціснуў руку і, прыкусіўшы губы, заспяшаўся да Надзі.

— Што здарылася? — ускрыкнула Надзя і ўмомант схапіла нажніцы, разрэзала рукаў.

— Шпіёны,— скрыгануў зубамі Міця і расказаў што зда­рылася.

— Бандыт... Мне тут суседкі расказалі, што ён вытварае...

Вышэй локця ў пятак шырынёю апяклася рука. На сярэдзіне блішчэў камяк крыві. Надзя скруціла бінт удвое, налажыла жгут. Міця прайшоўся па пакойчыку з падвязанай рукою, прысеў на канапу, Надзя палажыла падушку, села побач. Доўга не зводзіла погляда з пабялеўшага твару, потым укруціла агонь у лямпе і нахіліўшыся, шаптала яму ў твар.

— Супакойся, мілы... Косць цэлая.

Апошніх слоў Міця не разабраў.

5

Па шасэ пыліць машына начальніка камендатуры. 3 ім Міця. Начальнік расказвае пра сваё жыццё, зайздросціць Міцю, што ён едзе ў Акадэмію.

— Я акадэмію пачынаў пад Уфою... і на сёння ўеё вучуся...

Камячкі вусоў тапырацца пад танклявым носам. Ён памаўчаў.

— Як рука?

— Нічога... Яна ў мяне небарака: на Далёкім ёй таксама дасталося...

— Так... А „аграном" працаваў для двух разведак. Ведае нямецкую і польскую мову.

На ўзгорку кучкамі пакідаў салому камбайн. Дзве падводы ездзяць, звозяць яе ў стагі. Уперадэе чарнее „Чэлябінец".

Зашумеў вішняк на вуліцы, прарэзліва запішчэла пругло калодзежа. Машына спынілася.

— Давай у двор,— кіўнуў начальнік шоферу.

Іх сустрэў Алесь, потым выйшла Надзя.

— Я ўжо прачакаўся,— усміхаецца Алесь.

Міця ўбачыў, што Алесь прыбраўся, знарок спытяўся:

— А хто там? Камбайн жа працуе.

— У мяне хлапец там, хоць куды памочнік. Па такому выпадку як сёння — адпусціў мяне.

— Як з планам? — пацікавіўся начальнік.— Укладваецеся ў тэрміны?

— Знаёмцеся, калі ласка... Жонка.

Надзя падала руку. Начальнік не вытрымаў колкага бляску яе вачэй, глянуў на чырвоныя яблыкі, звісшыя на галіне.

— Прашу ў кватэру, там пагутарыце, — сказала Надзя.

На ганку Міця затрымаўся.

— Ужо ўсё вядома. Нядаўна і Лагуцкі папаўся.

Алесь шырока расплюшчыў вочы.

— А дзе ён быў?

— 3 Бабруйска прывезлі. Сёння я толькі даведаўся, што Валодзю забілі Згіроўскі і Лагуцкі.

Алесь пахмурнеў.

— Ён жа і ў цябе страляў. Фашысцкая гадзіна!

— Страляў... Яго тады раніцою за Жываглодавічамі касцы затрымалі. Немец з ім быў, дык на граніцы папаўся.

— Іх цэлая банда?

— Бачыш жа... агенты іудушкі Троцкага...

У кватэры Алесь прыгладзіў валасы, адказаў начальніку:

— 3 планам у мяне так: на сёння маю 1200 га. Уперадзе яшчэ больш тыдня. Думка перавыканаць...

Міця на кухні агледзіў зложаныя клумкі. Надзя зашпіліла чахол на чамадане.

— Мама яблыкі дае, а іх і ўціснуць няма дзе...

Яна адкінула пасмы валасоў, упаўшыя на ружовыя шчокі.

Праз акно ўліваецца свежасць сада і жнівеньскі дзень усміхаецца сінявою неба. Прыемна адчуваць у такую пару, як увачавідкі спеюць яблыкі і лёгка ўздыхае неабдымная зямля, аддаўшы багатыя сокі буйнаму ўраджаю. Неяк усё цяпер набывае свой асаблівы сэнс. Нават і былінка на ўзмежку калыша спелай шышкай зярнятак, гатовых упасці ў раллю. Шофер глянуў на гадзіннік.