Ольга Тогоева - Еретичка, ставшая святой. Две жизни Жанны д’Арк
- Название:Еретичка, ставшая святой. Две жизни Жанны д’Арк
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Центр гуманитарных инициатив
- Год:2016
- Город:М.; СПб.
- ISBN:978-5-98712-644-8
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Ольга Тогоева - Еретичка, ставшая святой. Две жизни Жанны д’Арк краткое содержание
Работа основана на большом корпусе источников: материалах судебных процессов, трактатах теологов и юристов, хрониках XV в. и исторических сочинениях XVI–XVIII вв., художественных произведениях, материалах местного почитания Жанны д’Арк в Орлеане XV–XIX вв., трудах французских историков XIX в.
Для историков, литературоведов, культурологов и широкого круга читателей.
Еретичка, ставшая святой. Две жизни Жанны д’Арк - читать онлайн бесплатно полную версию (весь текст целиком)
Интервал:
Закладка:
319
«Ita enim fuit in canonizatione sanctorum primaria, quorum canonizationes, ut in pluribus que leguntur, non sunt de necessitate fidei stricte loquendo, sed de pia devotione, que non est passim per quoslibet reprobanda, irritanda vel repudianda, et minus, ceteris paribus, quam alia sine canonizatione vulgata» (PN, 2, 36).
320
Peyronnet G. Gerson, Charles VII et Jeanne d'Arc. P. 344;
Elliott D. Seeing Double. P. 44–48.
321
Chronique d'Antonio Morosini. P. 98.
322
Quicherat J. Relation inédite sur Jeanne d'Arc. P. 337.
323
«Virgo sanctissima, virgo illustrissima, virgo beatissima» (Gilli P. Uépopée de Jeanne d’Arc d’après un document italien contemporain. P. 9).
324
Подробнее о нем см.: Глава 2. § 1.
325
«Nunquam permitteret quod innocentes candelis accensis de cera, genubus flexis, sibi offerrent; illud et in pluribus villis notabilibus de obedientia adversariorum factum est» (Valois N. Un nouveau témoignage sur Jeanne d’Arc. Réponse d’un clerc parisien à l’apologie de la Pucelle par Gerson // Annuaire-Bulletin de la Société de l’histoire de France. 1906. T. 43. P. 177).
326
«Quod est genus ydolatrie, et videtur in hoc usurpasse laudem et honorificentiam que debetur Creatori» (Ibid. P. 177–178).
327
«Si premissa sub dissimulatione pretereantur, magna incommoda, divisiones, scandala atque pericula maxima contra fidem pararentur, maxime cum jam in multis partibus ymagines sive figuras prefate Puelle elevaverint et venerent, ac si jam esset beatificata» (Ibid. Р. 179).
328
Cum nullus vita comité debeat pro sancto venerari, nec etiam post mortem, nisi prius ab Ecclesia fuerit approbatus et canonizatus» (Ibid.).
329
Gerson J. De examinatione doctrinarum. P. 468.
330
Gerson J. De distinctione verarum revelationum a falsis. P. 46–47. Сравнение истинного пророка с ангелом заставляет нас еще раз вспомнить легенду о принесении королевской короны (Глава 1. § 4.3): согласно «Посмертным сведениям» 1431 г. и материалам процесса по реабилитации 1455–1456 гг., в этом эпизоде в качестве ангела фигурировала сама Жанна д’Арк.
Подробнее см.: Тогоева О. И. Как Жанна д’Арк стала ангелом: споры современников, мнение потомков (XV–XIX вв.) // Адам и Ева. Альманах гендерной истории. 2010. Вып. 18. С. 61–83. Данная тема получила совершенно особое развитие в текстах XIX в. См. об этом ниже: Глава 5. § 2.4; § 3.2.
331
Gerson J. De distinctione verarum revelationum a falsis. P. 37.
332
Idem. De probatione spirituum. P. 183.
333
Voaden R. Op. cit. P. 41–56;
Keitt A. W. Inventing the Sacred. Imposture, Inquisition, and the Boundaries of the Supernatural in Golden Age Spain. Brill, 2005. P. 64–65.
334
Подробнее см.: Elliott D. Proving Woman. P. 121–142.
335
Hostiensis. In tertium Decretalium librum commentaria ad X.3.45.1. Venice, 1581 (repr.: Turin, 1965). № 1–4. P. 172. Эта обеспокоенность была также главной причиной, по которой Генрих настаивал на исключительном праве папы римского проводить канонизационные процессы: Ibid. № 7–10. Р. 172а.
336
Gui В. Manuel d’inquisiteur / Ed. et trad, par G. Mollat. P., 2007 (4926). T. 2. P. 68.
337
Ibid. P. 76.
338
Ibid. P. 70.
339
«Videndum est de Prophetiis, seu divinationibus quae ftunt ministerio daemonum… omnis prophetia, seu divinatio daemonum, fit illicita» (D’Ailly P. Op. cit. Col. 554).
340
Gerson J. De distinctione verarum revelationum a falsis. P. 37; Idem. De probatione spirituum. P. 177, 179.
341
«Idiotas, ac sine litteris mulierculas» (Idem. De examinatione doctrinarum. P. 469). Возможно, французский теолог имел здесь в виду Екатерину Сиенскую, Бригитту Шведскую и францисканского монаха Петра Арагонского, призывавших папу вернуть свою столицу из Авиньона в Рим: Peyronnet G. Gerson, Charles VII et Jeanne d’Arc. P. 337–338.
342
Gerson J. De probatione spirituum. P. 179.
343
Подробнее о переписке Жерсона с Морелем см.:
Entre Dieu et Satan: Les visions d’Ermine de Reims (d.1396) / Ed. par C. Arnaud-Gillet. P., 1997. Р. 21–27, 171–173;
Тогоева О. И. «Idiotas, ac sine litteris mulierculas».
344
Gerson J. De examinatione doctrinarum. P. 474.
345
«Est igitur talis ars, talis régula, vel exemplar, cui se non conformans alia doctrina vel abjicienda est ut haeretica, vel de haeresi suspecta, aut sicut impertinens ad religionem propsus habenda» (Ibid. P. 465).
346
«Addito preterea quod in observationibus suis hec Puella non reperitur uti sortilegiis ab Ecclesia prohibitis, neque superstitionibus palam reprobatis, neque cautelis hominum fraudulentis, neque ad qurstum proprium vel aliquid tale subdolum, cum in attestationem sui fidei exponat extremo periculo suum corpus» (PN, 2, 36).
347
«Veterum et novorum doctorum diligens talium reprobatio, maxime propter fomitis corruptionum, scientium quam ad haereses, idolatrias et superstitiones est humana inclinatio prona» (Gerson J. Trilogium astrologiae theologizatae // Gerson J. Oeuvres complètes. T. 10. P 104).
348
«Sed omnium istorum ac similium videmus in hominibus contrarium, propter passiones corporis quae trahunt animam ad delectationes sordidas et malas; trahunt in errores et superstitiosas insanias; trahunt magis ad operationes corporis quam ad operationes virtuosas» (Idem. De passionibus animae // Gerson J. Oeuvres complètes. T. 9. P 7); «Populus qui est pronissimus ad suggestiones, curiositates et sortilega credenda» (Idem. Adversus superstitionem in audiendo missam // Gerson J. Oeuvres complètes. T. 10. P 142). Данная цепочка рассуждений была заимствована Жерсоном у Блаженного Августина: Hobbins D.B. Gerson on Lay Devotion // A Companion to Jean Gerson. P. 58–60; Schmitt J.-C. Les «superstitions» // Histoire de la France religieuse / Sous la dir. de J. Le Goff et R. Rémond. P, 1988. T. 1. P. 428–429.
349
Подробнее о взглядах Жана Жерсона относительно языческих суеверий и их связи с колдовством см.: Глава 2. § 2.3.
350
Former М. Op. cit. Р. 314.
351
Ibid. Р. 315.
352
Fraioli D. Joan of Arc: The Early Debate. P. 20–21. Той же точки зрения придерживается и Колетт Бон: Beaune С. Jeanne d’Arc. P. 300–302.
353
Пьеретт Парави относит первую волну ведовских процессов в Дофине ко второй четверти XV в. По ее подсчетам, в 1424–1445 гг. обвинение в колдовстве было предъявлено здесь 258 человекам, 70 % из которых составляли женщины: Paravy P. De la chrétienté romaine à la Reforme en Dauphiné. Évêques, fidèles et déviants (vers 1340 — vers 1530). Rome, 1993. T. 2. P. 780–785, 822–830.
354
«Quod nonnulli christiani et perfidi Iudei infra eosdem terminos constituti novas se et as et prohibitos ritus eidem fidei répugnantes inveniunt, quos saltern in occulto dogmatizant, docent, praedicant et affirmant, suntque etiam infra eosdem terminos multi christiani et iudei sortilegi, divini, demonum invocatores, carminatores, coniratores, superstitiosi, augures, utentes artibus nefariis et prohibais, quibus christianum populum seu plerosque simplices illarum partium maculant et pervertunt» (Quellen und tersuchungen zur Geschichte des Hexenwahns und der Hexenverfolgung im Mittelalter // Hrsg. von J. Hansen. Bonn, 1901. Р. 16–17). Текст буллы затем дословно воспроизводился в посланиях Мартина V от 3 февраля 1418 г. и Евгения IV от 24 февраля 1434 г. (Ibid. Р. 17).
355
Former М. Op. cit. P. 315.
356
«Ego quoque perniciosum credo non modo sacerdotibus sed et viris sapientibus contraire… Feminam quoque, quae capite discooperto incedit, infelicem crede; nisi, ut apud Plinium legitur, publica sit aut plurium libidini pateat prostituta» (Ioannis Sares-beriensis episcopi Carnotensis Policratici / Recognovit C.C.I. Webb. L, 1909. T. 1. Lib. 1. Cap. 13. P. 61).
357
Шпренгер Я., Инститорис Г. Молот ведьм / Пер. Н. Цветкова. М., 1990. С. 127.
Подробнее на эту тему см.: Kappler С.-С. Monstres, démons et merveilles à la fin du Moyen Age. P., 1999. P. 257–279.
358
«In nullo superstitiosa nec sortilega, licet nonnulli emuli veritatis earn asseverent sortilegam» (Delisle L. Op. cit. P. 664).
359
«Quod autem nullatenus superstitiosa aut sortilega sit patere potest ex distinctione signorum que fiunt per bonos, que tripliciter ab illis que fiunt per malos secernuntur. Primo ex virtutum operantis efficatia, quia signa facta per bonos divina virtute fiunt, in illis etiam ad que virtus active nature se nullo modo extendit. Secundo ex utilitate signorum, quia signa per bonos facta sunt et fiunt de rebus utilibus…Tertia differentia est quantum ad fines, quia signa bonorum ordinantur ad hedificationem fidei et bonorum morum» (Ibid. P 664–665).
360
«Unde oportet necessario concludere a Deo et non sortilege procedere, ut aliqui autumant, sicut supradicti emuli veritatis» (Ibid. P. 665).
361
Valois N. Un nouveau témoignage sur Jeanne d’Arc. P. 164.
362
Как отмечает Д. Хоббинс, во всех дошедших до нас рукописях «Ответа» (10 манускриптов) его текст следует за текстом Жерсона, и, хотя его анонимный автор ни разу не называет имя знаменитого теолога, уже само соседство двух сочинений указывает на связь между ними (Hobbins D. Jean Gersons Authentic Tract. P. 106–107). Вторым откликом, вероятно, был ныне утерянный трактат De bono et maligno spirituy созданный в период до 22 сентября 1429 г., на что указывает запись в «Картулярии Парижского университета». Его автор также исходил в оценке Жанны д’Арк из принципов discretio spirituum: « In tractatu supra nominato verisimiliter doctrina de discretione spirituum exponebatur » (Chartularium Univer-sitatis Parisiensis / Ed. par H. Denifle. P., 1897. T. 4. P. 515. № 2370). Ж. Пейроне и Д. Элиот полагают, что «Ответ парижского клирика» и «De bono et maligno spiritu» представляли собой одно и то же произведение (Peyronnet G. Op. cit. P. 358; Elliott D. Seeing Double. P. 47–50). Однако, как справедливо отмечают Н. Валуа и Д. Хоббинс, название последнего никогда не использовалось в рукописях, содержащих текст «Ответа». Не упоминается оно и в каких бы то ни было иных документах эпохи: Valois N. Un nouveau témoignage sur Jeanne d’Arc. P. 165; Hobbins D. Jean Gersons Authentic Tract. P. 107, n. 32.
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: