Агостино Паравичини Бальяни - Тело Папы
- Название:Тело Папы
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Литагент АСТ
- Год:2021
- Город:Москва
- ISBN:978-5-17-127223-4
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Агостино Паравичини Бальяни - Тело Папы краткое содержание
В основе книги – рассуждения автора о сущности власти, о божественном и природном в человеке. Мир римских пап с мечтами о долголетии и страхом смерти, спорами о хрупкости тела и бессмертии души предстает перед нами во всем его многообразии.
Перевод книги на русский язык выполнил российский медиевист, доктор исторических наук, специалист по культуре средневекового Запада Олег Воскобойников.
В формате PDF A4 сохранен издательский макет.
Тело Папы - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
575
Elze R. “Sic transit”. P. 24. N. 36. Фраза «папа умирает», ipse papa moritur, принадлежит Агостино Трионфо. Цит. по: Spinelli L. La vacanza della Sede apostolica dalle origini al concilio Tridentino. Milano, 1955. P. 97, 164. Эльце сопоставил обе максимы в историографическом ключе. Elze R. “Sic transit”. P. 36. Знаменитая максима «Король никогда не умирает» рассмотрена Ральфом Гизи, который отсылает к Жану Бодену: «Точно известно, что, как говорится, король никогда не умирает, потому что, как только он уходит в иной мир, ближайший его родственник по мужской линии овладевает королевством, которое оказывается в его власти еще до коронации». Bodin J. Les Six Livres de la République. I, VIII. Paris, 1583. P. 160. Ср.: Giesey R. Le roi. P. 268.
576
Erlande – Brandenburg A. Le roi est mort. P. 17. Ограбление останков Вильгельма Завоевателя в 1087 году, о котором повествует Ордерик Виталий, не единственное в истории средневековых королей, как считал Эльце. Elze R. “Sic transit”. P. 36. N. 47. Ordericus Vitalis. Historia ecclesiastica. VII, 16 / ed. M. Chibnall. Oxford, 1973. Vol. IV. P. 100–108.
577
Если верить Эмону, «когда папа оказывается на пороге смерти, племянники или другие присные уносят из дворца всю мебель, какую найдут, а как только он испустит дух, за его прахом в комнату, где он умер, приходят служащие Апостольских покоев, но родня наводит там такой порядок, что остаются лишь голые стены. Aymon J. Tableau de la Cour de Rome. P. 382; Jones W. Crowns and Coronations. A History of Regalia. L., 1883. P. 401; Bertelli S. Il corpo del re. P. 49.
578
Herklotz I. «Sepulcra». P. 194.
579
Andrieu M. Le pontifical romain. Vol. II. P. 501–504.
580
LP. T. II. P. 387: «per stratam publicam et mediam urbem usque in Vaticanum cum totius fere cleri et populi Romani frequentissima turba, maximo luctu et communi atque immensa tristitia deportatus».
581
Об этих примерах см.: Herklotz I. «Sepulcra». P. 194–199; Id. Paris de Grassis Tractatus. S. 230.
582
Dykmans M. Le cérémonial. Vol. IV. P. 219. N. 978: «Ipso vero sic parato, dicti penitentiarii ponant eum super feretrum novum vel lectica, in quo debet esse bonum matalacium coopertum de serico rubeo cum una pulcra vona seu coopertorio etiam de serico rubeo, et desuper debent esse duo panni de auro se tenentes. Et circumquaque debent pendere arma sua et Ecclesie, in panno serico nigro vel iacintino». Гроб папы Климента VI был покрыт черным шелком, расшитым золотом, с гербом папы на красном шелке. Déprez E. Les funérailles de Clément VI et d’Innocent VI d’après les comptes de la cour pontificale // Mélanges d’archéologie et d’histoire. Vol. 20. 1900. P. 238. О подушках см.: Dykmans M. Le cérémonial papal. Vol. IV. P. 220. N. 979: «Item subtus caput eius sit pulvinar coopertum de panno aureo, et post pedes eius in eodem feretro aliud pulvinar consimile cum floxis de serico et cordonibus de auro, super quod debent stare duo capelli seu pilei pape. Pulvinaria debent esse latitudinis feretri».
583
Herklotz I. Paris de Grassis. S. 230–231.
584
Davidsohn R. Geschichte von Florenz. Bd. IV. Berlin, 1908. S. 371 ff. Найденная Давидзоном документация заново рассмотрена в: Herklotz I. «Sepulcra». P. 224–225.
585
Constantin VII Porphyrogénète. Le livre des cérémonies. P., 1939. Vol. I. P. 69 (60).
586
Erlande – Brandenburg A. Le roi est mort. P. 19.
587
Ср.: Rudloff E. von. Über das Konservieren von Leichen im Mittelalter. Ein Beitrag zur Geschichte der Anatomie und des Bestattungswesens. Freiburg im Brisgau, 1921. S. 20.
588
Dykmans M. Le cérémonial. Vol. IV. P. 218. N. 969: «Papa vero mortuo, vel eo agonizante, quod melius est, statim vocentur penitentiarii, et legant ante eum officium mortuorum, septem psalmos penitentiales, et illa que in libro ipsorum continentur»; (N. 970) «Et interim cum illis fratribus de bulla, si fuerint, vel de Pignota, cum aqua calida cum bonis herbis, quam cubicularii parare debent, lavent corpus bene, et barbitonsor radat sibi caput et barbam»; (P. 219. N. 971): «Eo sic loto, apothecarius et dicti fratres de bulla obturent sibi bene omnia foramina cum bumbasio vel stupa, anum, os, aures, nares, cum myrra, thure et aloe, si possit haberi»; (N. 972); «Lavetur etiam corpus cum bono vino albo et calefacto cum herbis odoriferis, et cum bona vernagia, que cubicularii vel buticularii pape debent dictis lavatoribus administrare»; (N. 973): «Guttur vero impletur de aromatibus et speciebus cum bumbasio, et etiam nares cum musqueto»; (N. 974): «Ultimo etiam totum corpus multum fricetur et ungatur cum balsamo bono, et etiam manus. Camerarius vel cubicularii qui custodiunt balsamum, vel sacrista, si habent, tradant». Итальянский перевод: Moroni G. Dizionario. Vol. VI. P. 201–202.
589
В 1261–1294 гг. возникла книга, в которой описаны права и обязанности приближенных папы, членов его familia, здесь зафиксированы обычаи времен Бонифация VIII, Бенедикта XI и Климента V (1294–1314). Рубрика, посвященная распределителям милостыни, то есть элемозинариям, начинается с описания их обязанностей при смерти понтифика. Они должны подготовить прах папы, облачить его, согласно обычаю, и передать исповедникам. За это они получают ложе, на котором папа умер. Отметим, что интересующий нас сюжет находится лишь в неаполитанской рукописи (Napoli. Biblioteca Nazionale. MS. IX. D. 15): «Ipsi vero fratres elemosinarii presentes in obitu summi pontificis debent preparare dominum, lavare mundare et vestire in vestibus pontificalibus, sicud consuetum est, postea presentare in manibus penitenciarii; et dicti fratres debent habere lectum, in quo moritur dominus noster papa». Цит. по: Haller J. Zwei Aufzeichnungen über die Beamten der Curie // Quellen und Forschungen aus italienischen Bibliotheken und Archiven. 1898. S. 20. Этого указания нет в более пространной версии из Исторического архива диоцеза Аосты, найденной Фрутацем. Frutaz A.M. La famiglia pontificia. P. 301. Еще более подробная версия, созданная до 1328 года, находится в Авиньоне (Avignon. Bibliothèque Municipale. MS. 1706), некоторые фрагменты изданы Молла: Mollat G. Miscellanea Avignonensia. I. Notes sur trois fonctionnaires de la cour pontificale au début du XIV esiècle // Mélanges d’archéologie et d’histoire. Vol. 44. 1927. P. 1–5. См. также: Schimmelpfennig B. Die Zeremonienbücher. S. 46. Это единственное упоминание о погребении папы во всей книге. Лишь однажды вопрос о погребении возникает в связи с правами и обязанностями госпитального братства св. Антония, но там речь идет о похоронах членов курии и тех, кто ушли из жизни «находясь при Апостольском престоле», apud Sedem Apostolicam, а не о папах или кардиналах. Должности исповедников, кубикулариев и элемозинариев с некоторыми вариациями заново описаны в формуляре Апостольской пенитенциарии XV века. Göller E. Die päpstliche Pönitentiarie. R., 1907. Vol. I. P. 145: «Quando papa moritur, tunc statim debent omnes penitentiarii, ubi ipsius corpus fuerit, convenire ac reverenter et devote cum cubiculariis et elemosinario corpus pape super tabulam decenter positum primo cum bona aqua calida et postmodum cum bono vino odorifero, ut fetor humani cadaveris removeatur et humores restringantur et corpus non denigretur nec deturpetur, lavare et cum pannis stuppe vel bombace et aliis, que necessaria fuerint, se aptare, ut nec fetor nec alia indecentia possint aliis tedium generare. Notandum est, quod a genibus usque ad umbilicum, ubi sunt infirmiora corporis, debent tractari et claudi et aptari per elemosinarium coadiuvantibus, si necesse est, penitentiariis. Reliquas autem partes corporis penitentiarii coaptabunt, postmodum involuto corpore in munda syndone vel cilicio vel habitu suo, si religiosus, quando in papam assumptus est, induatur omnibus sacris indumentis et calcietur sandaliis et pallietur pallio et mitretur mitra et apponantur ei cyrothece et anulus pontificalis in manibus, et paretur totaliter, ac si deberet in pontificalibus celebrare. Postea corpus totaliter iam ornatum deponatur super unum matharasium prius panno bono serico copertum. Et tunc omnes penitentiarii, in circuitu corporis ordinati, accipiant matharasium manibus suis et reverenter portent eum ad medium magni palatii sive sale. Et ibidem super lectum ordinatum et preparatum a camerario reponant et tunc, osculantes reverenter pedes, extunc in orationibus et vigiliis iuvare poterunt capellanos. Postquam autem corpus pape traditum fuerit sepulture, cum cardinales conveniunt, ibidem statim omnes penitentiarii debent se ibidem presentare et per cardinalem, qui curam gerit penitentiarie, petere, ut ipsi cardinales penitentiariis committant officium exequendum et etiam, quod eis mandent bene de predendis consuetis per camerarium, dum vacaverit Romana Ecclesia provideri. Quamdiu vero Ecclesia vacaverit summo pontifice, scribetur in literis penitentiarie: "Auctoritate sancte Romane Ecclesie, qua fungimur", et non "auctoritate d. pape"». Ср.: Rudloff E. von. Über das Konservieren von Leichen. S. 20.
590
De Cauliaco G. Cyrurgia magna. Tract. VI. Doct. I. Cap. VIII «Regimen custodia corporum mortuorum». Rudloff E. von. Op. cit. S. 37.
591
De Cauliaco G. Cyrurgia magna. Tract. I. Doct. I. Cap. VIII: «Secundo modo sic praeparantur corpora mortuorum: statim per ventrem aperiuntur, et viscera omnia extrahuntur: et venter pulvere dicto, et magna quantitate salis et cymini impletur et suitur. Quod si volueris viscera custodire, lava et munda, et insperge predictis: et in ossa plumbea reconde, et in capsa pone».
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: