Агостино Паравичини Бальяни - Тело Папы
- Название:Тело Папы
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Литагент АСТ
- Год:2021
- Город:Москва
- ISBN:978-5-17-127223-4
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Агостино Паравичини Бальяни - Тело Папы краткое содержание
В основе книги – рассуждения автора о сущности власти, о божественном и природном в человеке. Мир римских пап с мечтами о долголетии и страхом смерти, спорами о хрупкости тела и бессмертии души предстает перед нами во всем его многообразии.
Перевод книги на русский язык выполнил российский медиевист, доктор исторических наук, специалист по культуре средневекового Запада Олег Воскобойников.
В формате PDF A4 сохранен издательский макет.
Тело Папы - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
228
MGH SS. Bd. XXIV. S. 737: «Viterbium tandem deveni et ibidem Romam inveni». Maccarrone M. StudiP. 60–61.
229
Pagnotti F. Niccolò da Calvi e la sua Vita d’Innocenzo IV con una breve introduzione sulla istoriografia pontificia dei secoli XIII e XIV // Archivio della Società Romana di storia patria. Vol. 21. 1898. P. 91: «Ibi (sc. Lugduni) ergo curia quasi castrorum acie ordinata innumeris de cunctis mundi partibus tanquam ad Romam alteram confluentibus, coepit apostolatus officium exercere».
230
Sinibaldo Fieschi. Apparatus in quinque libros decretalium. Venezia, 1578. F. 117a, glossa a X, 2, 24 ad verbum Apostolorum : «[Apostolorum] scilicet Petri et Pauli. Apostolorum autem limites (sic!) ibi esse intelliguntur, ubi papa est. Quod sic exponi debeat, patet ex eo quod sequitur, scilicet nisi absolvatur per papam, qui illis liminibus praeest, et qui eorum vices geritur et authoritate fungitur». Ср.: Maccarrone M. “Ubi est papa”. P. 377. N. 35.
231
Комментируя тот же текст (X, 2, 24, 4), Остиец утверждает насчет словосочетания limina apostolorum: «et dic Apostolorum, sicilicet Petri et Pauli, id est Curiam Romanam: nam ubi papa, ibi Roma. Et ex hoc patet, quod ubi papa sit, ibi et Apostoli esse intelliguntur». Полный текст: ibid., p. 378. Hostiensis. In quintum decretalium librum commentaria. Venetiis, 1581. F. 60va, commento a X, 5, 20, 4: «Apud Sedem apostolicam: hoc est in Curia Romana ubicumque sit, quia ubi papa, ibi Roma. Alibi enim constitutus hac constitutione non ligatur.» Идея, что Рим там, где папа, нашла выражение и в «Семи партидах» Альфонса Мудрого: Siete Partidas del Rey Don Alfonso el Sabio. Partida I, titulo X, ley IV. Madrid, 1870.
232
«Quia non ubi Roma est, ibi papa est, sed econverso».
233
Hostiensis. Summa aurea. Lugduni, 1588. f. 30r, ad X, 1, 8, 4.
234
Decretum Gratiani. D. 40 c. 12 (Multi sacerdotes): «Locus enim non sanctificat hominem, sed homo locum». О комментариях декретистов, от Руфина до Иоанна Немецкого, см.: Lindner D. Die sogenannte Erbheiligkeit des Papstes in der Kanonistik des Mittelalters // Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Kanonistische Abteilung. Bd. 53. 1967. S. 15–26.
235
Ср.: Ис 66:1. «Papa non necessitatur residere in aliquo determinato loco, quia vicarius est illius cuius sedes celum est et terra scabellum pedum eius, ut scribitur Ysaie LXVI. Implet enim celum et terram sua potestate et iurisdictione, ut scribitur Hieremie XIII». Цит. по: McCready W.D. The Papal Sovereign in the Ecclesiology of Augustinus Triumphus // Mediaeval Studies. Vol. 39. 1977. P. 183. N. 28.
236
Jung N. Alvaro Pelayo. P., 1931. P. 150. N. 2: «Corpus Christi mysticum ibi est, ubi est caput, scilicet papa». Канторович напоминает, что пассаж из Игнатия (Ad Smyrn. VIII, 2) гласит не «где епископ, там и Церковь», но «где Христос, там и Церковь». Канторович Э.Х. Ук. соч. С. 301. Прим. 33. Это тем более заставляет исторически осмыслить сближение Христа и папы, проводившееся в XIII–XIV вв.
237
Alvarus Pelagius. Collirium adversus haereses novas, cod. Ottob. lat. 2795, f. 20r-v. Частично опубликовано в: Scholz R. Unbekannte kirchenpolitische Streitschriften aus der Zeit Ludwigs des Bayern (1327–1354). R., 1914. Bd. 2. S. 506–507: «et locus non sanctificat homines nec Roma papam, sed homo locum et papa urbem Romanam… Etenim Christus non dedit iurisdictionem suam et potestatem loco vel Rome que res inanimata est, sed Petro et successoribus eius».
238
Baldus. C. 4 X 2, 24, n. 11, f. 249: «Dicit Innocentius quod ubi est Papa, ibi est Roma, Hierusalem et mons Sion, ibi est communis patria» Цит. в: Канторович Э. Ук. соч. С. 301. Прим. 35.
239
Bernardus Claraevallensis. De consideratione, 4, 4, 9 (PL T. 182. Col. 778; ed. J. Leclercq, H. Rochais. S. Bernardi Opera. Vol. III. P. 455): «Veniamus ad collaterales et coadiutores tuos. Hi seduliti tibi, hi intimi sunt. Quamobrem si boni sunt, tibi potissimum sunt; si mali, aeque plus tibi. Ne te dixeris sanum, dolentem latera».
240
Johannes Sarеsberiensis. Historia pontificalis. 21, 51, 9: «Conscius erat egritudinis laterum suorum; sic enim assessores et consiliarios consueverat appellare», цит. по: Sägmüller J.B. Die Idee von der Kirche als ‘imperium Romanum’ im kanonischen Recht // Theologische Quartalschrift. Bd. 80. 1898. S. 70. Ср.: Miczka G. Das Bild der Kirche bei Johannes von Salisbury. Bonn, 1970. S. 138. Anm. 177.
241
Millor W.J., Brooke C.N.L. The Letters of John of Salisbury. Vol. II. Oxford, 1979. P. 432. N. 234: «audivit et vidit Ecclesiae Romanae, cuius membrum est»; cf. Miczka G. Das Bild der Kirche. S. 139. N. 176. Луций III называет реймсского архиепископа Гильома, кардинал-пресвитера Санта Сабина «великим членом Церкви», magnum Ecclesiae membrum (JL 14799, 2 июня 1182 г.). Ср.: Sägmüller J.B. Die Thätigkeit und Stellung der Cardinäle bis Papst Bonifaz VIII. historisch-canonistisch untersucht und dargestellt. Freiburg in Breisgau, 1896. S. 225. В его правление пара «глава-члены», caput-membra, входит в язык канонистов. В сумме «Следует знать», Et est sciendum, (около 1185) термин «Римская Церковь» иногда употребляется применительно «только к папе», pro solo papa, иногда «ко главе и к членам», то есть к папе и кардинальской коллегии. Gillmann F. “Die Dekretglossen des Cod. Stuttgart hist. f. 419”. Archiv für katholisches Kirchenrecht, 107 (1927), 224. Согласно Жану Леклерку, в дальнейшем эта мысль просто нашла «более точное выражение». Leclercq J. ‘Pars corporis papae’. Le sacré collège dans l’ecclésiologie médiévale // L’homme devant Dieu. Mélanges offerts au Père Henri de Lubac. P., 1964. Vol. II. P. 185. В сумме «Следует знать» кардиналы названы членами, membra (т. е. «члены Церкви»), в XIII веке они «часть тела папы», pars corporis papae. Дело не в точности, а в принципиальном различении. См. также: Imkamp W. Das Kirchenbild Innocenz’ III. (1198–1216). Stuttgart, 1983. S. 286.
242
Ottonis et Rahewini Gesta Friderici I imperatoris. I, 60 / Ed. G. Waitz, B. von Simson. Hannover, 1912. S. 86–87: «Benedictus per omnia Deus, qui sic Aecclesiae suae, sponsae suae, previdit, ne vel summa membra a capite suo dissiderent, vel tantus religiosarum et discretarum personarum numerus Gallicanae Aecclesiae aliquod iudicii pondus a sede. Romana reportans scismatis non parvi occasio esset». Ср. Miczka G. Das Bild der Kirche. S. 138. N. 176.
243
Boso. Vita Alexandri III // LP. Vol. II. P. 417: «Fratres vero qui post eum in Urbe remanserant secuti sunt eius vestigia et suo capiti tamquam menbra sui corporis adheserunt».
244
Письмо 345 от первого года понтификата, Die Register Innocenz’ III. / Ed. O. Hageneder, A. Haidacher, I. Graz-Köln, 1964. Bd. I. S. 515 ff (PL T. 214. Col. 319–320). Ср.: Watt J.A. The Constitutional Law of the College of Cardinals: Hostiensis to Johannes Andreae // Mediaeval Studies. Vol. 33. 1971. P. 152ff; Maleczek W. Op. cit. S. 283. В послании от 15 ноября 1202 года об избрании архиепископа Амальфи Иннокентий III также отсылает к этой традиции, называя одного из кандидатов, кардинала Петра, «великим членом Римской Церкви». Иннокентий III не принимает избрание кардинала Сан Марчелло под тем предлогом, что «мы не хотели лишиться этого кардинала, такого великого члена Римской Церкви» (Potthast 1761). В другом письме того же папы, написанном в конце 1201 года один кардинал назван «членом главы», membrum capitis (Potthast 1546; Maleczek W. Op. cit. S. 284. Anm. 207). Эта формула принадлежит не папе, а равеннским каноникам, приветствовавшим избрание на равеннскую кафедру Соффредо, кардинала-пресвитера Санта Прасседе: «Etsi talis conditio fuisset adiecta, poterat tamen de Romane sedis collegio propter ipsius privilegium prefata postulari persona, cum membra capitis a membra corporis censeri non debeant aliena». В одном письме Климента IV кардиналы и папы определяются как membra единой Церкви, подчиняющейся единому caput, Христу (Potthast 20201, письмо Энрике Кастильскому 30 декабря 1267 г.): «Parce igitur persequi cardinalem praedictum, quem tamquam specialem Ecclesiae filium, immo nobile membrm eius non potes tangere, nobis et aliis fratribus nostris intactis, cum in Domino corpus unum et invicem singula membra simus». Цит. по: Sägmüller J.-B. Op. cit. S. 226.
245
Еф 5:30.
246
Leclercq J. ‘Pars. P. 185.
247
Ibid. P. 186; Tierney B. Foundations. P. 211. N. 2.
248
Cod. Iust. 9, 8, 5: «virorum illustrium qui consiliis et consistorio nostro intersunt, senatorum etiam, nam et ipsi pars corporis nostri sunt». Канторович Э. Ук. соч. С. 305. Прим. 42. Ср.: Cod. Iust. 12, 1, 8. Фридрих II, в Вероне в 1244 году, тоже назвал имперских выборщиков «имперскими князьями, благородными членами… нашего тела», imperii principes nobilia membra… corporis nostri (MGH Constitutiones. Bd. II. S. 333 N. 244). В экклезиологии Иннокентия III связь между папой и кардиналами очень тесная и особенная, но не исключительная: в 1199 году он предлагал католикосу Григорию и его суфраганам признать себя «частью нашего тела», pars nostri corporis. Die Register Innocenz’ III. Bd. II. S. 407: «…confiteris et te ac fratres et coepiscopos tuos partem nostri corporis recognoscis… ». Imkamp W. Op. cit. S. 287.
249
Hostiensis V. Lectura in quinque Decretalium libros in c. 23 X v, 33, Venetiis 1581, t. IV, 86 V°; cf. Leclercq. ‘Pars’. P. 185–186.
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: